توجه به ایمنی و کمک های اولیه در اکوتوریسم اهمیت زیادی دارد. طبیعی است که افراد قبل از اقدام به یک سفر اکوتوریستی نگران اتفاقات غیر قابل پیش بینی باشند. بیشتر مشکلات سفر در طبیعت تفاوتی با آنچه که ممکن است در زندگی روزمره با آن مواجه شوید ندارد. بنابراین اگر می توانید از پس هر کدام از این مشکلات بر بیایید، پس می توانید مشکلات مشابه را نیز در اکوتوریسم حل کنید؛ اما برای آرامش و ایمنی بیشتر بهترین کار این است که یک جعبه کمک های اولیه پر و پیمان همراه خود داشته باشید و با خطرات احتمالی آشنا شوید و راه کار های مقابله با آن ها را دریابید. در این مقاله قصد داریم به بعضی از این تهدیدات و خطرات احتمالی اشاره کنیم:
۱- حشرات
حشرات موذی احتمالاً بزرگترین تهدید برای آسایش سفر اکوتوریستی هستند. برای روبه رو شدن با آن ها آمادگی لازم را داشته باشید؛ جانب احتیاط را حفظ کرده و از اسپری حشره کش استفاده کنید.
- کنه:
کنه ها حامل بیماری هستند. اگر در ییلاقی که در آن کنه زیاد است چادر می زنید هر شب بدن و لباس های خانواده را بازبینی کنید.کنه ها معمولاً پنهان شدن در پوست سر، پشت گوش ها، زیربغل و در کشاله ران علاقه مندند. آن ها در هوای گرم و مرطوب فعال تر هستند . اگر کنه جاگیر شده و به بدن چسبیده است، برای بیرون کشیدن آن از دست استفاده نکنید چون ممکن است نیمی از بدن کنه داخل پوست باقی بماند و این مسئله می تواند مشکلات بسیار حادی ایجاد کند. بهترین راه برای بیرون آوردن کنه، گرفتن آن با انبرک های مخصوص در نزدیکترین فاصله ممکن به پوست و به آرامی بیرون کشیدن آن است.
- زنبور:
نیش زنبور می تواند نیاز به فوریت جدی پزشکی داشته باشد؛ برای درمان زنبور زدگی به روش های زیر عمل کنید.
۱-در صورت گزش بلافاصله نیش حشره را بیرون آورید.
۲-محل گزش را با آب و صابون شسته و روی آن را با پماد آنتی بیوتیک بپوشانید.
۳-قراردادن یخ روی محل گزش.
۲- حیوانات وحشی
غیر از حشرات، دیگر موجودات، کوچک و بزرگ، می توانند آسایش ما را از بین ببرند. رو در رویی با یکی از حیوانات پشمالو همیشه خیلی راحت نیست. موجودات وحشی برنامه خودشان را دارند و تمایلات آنها می تواند غذا، ابزار و یراق و حتی زندگیمان را با خاک یکسان کند. بهترین کار برای ایمن و آسوده ماندن در قلمرو آنها این است که مراقب رفتارمان باشیم، با موجودات با احترام رفتار کنیم. یعنی آن ها را مضطرب یا اذیت نکنیم، خودمان را با عادات آن ها تطبیق دهیم و احتیاطات لازم را برای جلوگیری از حمله حیوانات به کمپ بکار گیریم.
مشاهده پرندگان و حیوانات باید از دور باشد و نباید مزاحم آنها شد. در صورت مواجهه با حیواناتی در مسیر، خود را آهسته کنار بکشید به آنها فرصت بدهید تا بتوانند خود را دور کنند. سعی کنید از مسیرهای سرازیری شان عبور کنید زیرا آنها برای فرار، معمولاً جهت سربالایی را انتخاب می کنند. فضای زیادی را برای آنها باقی بگذارید. زیرا مواجه حیوان با انسان در یک محدوده کوچک، خطر حمله را به وجود می آورد.
- خرس ها:
از قلمرو شخصی خرس ها فاصله بگیرید. از برخورد با آنها فاصله بگیرید. اگر ناگهان با آنها رو به رو شدید بر نگردید و فرار نکنید. در این گونه مواقع، در جای خود بمانید، به حیوان نگاه کنید و در حالی که کماکان به نگاه کردن ادامه می دهید، آهسته حرکت کرده و راه حیوان را باز کنید. حس بویایی خرس بسیار قوی است و وسوسه غذای سهل الوصول به سرعت حجب طبیعی یک خرس غلبه می کند. از این رو ذخیره غذا اهمیت ویژه ای دارد خرس ها علاقه زیادی به قوطی نشان می دهند. غذاها را در قوطی ذخیره کنید که خرس ها نتوانند باز کنند و در فاصله یک متری از محل استقرار خود بگذارید وقتی خرس ها نتوانند قوطی را باز کنند آن را رها می کنند و می روند. در صورتی که قوطی نداشتید تمام غذا را در نایلون ریخته، به درختی آویزان کنید که یک متر و نیم از بدنه درخت و ۳ متر از زمین ارتفاع داشته باشد.
- مارها:
مارها انواع مختلفی دارند اما مناسب ترین و مفیدترین رویکرد این است که همه مارها را سمی قلمداد کنیم. اکثر گزیدگی ها در ناحیه دست و پاها اتفاق می افتد که در این صورت از پارچه یا باندی استفاده کنید و آن را بالا و پایین محل گزیدگی ببندید به طوری که یک انگشت به راحتی از زیر آن عبور کند. اما در صورتی که محل گزش در نزدیکی مفاصل است، از قراردادن نوار در دو سمت مفصل خودداری نموده و نوار را دربالای زخم ببندید. سم بعضی مارها بر روی سیستم عصبی اثر گذاشته و با فلج کردن عضلات تنفسی باعث خفگی و مرگ فرد می گردد. ارائه کمک های اولیه به ویژه تنفس مصنوعی در نجات زندگی این افراد از اهمیت خاصی برخوردار است.
۳- از دست دادن آب بدن (دهیدراسیون)
از دست دادن آب بدن زمانی اتفاق می افتد که فرد بیش از مقدار مایعی که می نوشد، مایع از دست می دهد.برای تشخیص عارضه فوق به این علائم توجه کنید: تشنگی، دهان خشک، ادرار تیره، تحرک پذیری، خستگی، ضربان سریع، پوست رنگ پریده و عرق کرده، تهوع، زبان متورم، بریده بریده حرف زدن و دید ضعیف. در این مواقع تا زمانی که رنگ ادرار روشن شود و علائم از بین بروند آب بنوشید. آب نیز به خودی خود یکی از معضلات سفرهای اکوتوریستی است که برای جلوگیری از آلودگی های موجود در آن آب ها را قبل از جوشیدن مصرف نکنید.
۴- رعد و برق
رعد و برق یک چشم انداز ترسناک دیگر برای بسیاری از کمپ نشینان بخصوص قایقرانانی است که به راحتی قادر به عقب نشینی به سوی ماشین نیستند. با وجودی که تعداد افرادی که با رعد و برق کشته می شوند بیش از هر پدیده آب و هوایی دیگری است، اما احتمال این که مورد اصابت قرار بگیرید بسیار کم است. اما با این حال، بهتر است که آمادگی لازم را برای مواجهه با آن داشته باشید.
هنگام بروز رعد و برق به سرعت دنبال سر پناه بگردید، چادر هیچ حفاظتی در برابر رعد و برق ندارد. اگر در فضای باز گرفتار رعد و برق شدید زانو بزنید، پاهای خود را نزدیک یکدیگر قرار دهید و سر خود را خم کنید. ار تپه ها و نقاط مرتفع دور شوید، از وسایل فلزی تراکتور، دوچرخه، موتورسیکلت دوری کنید، زیرا این وسایل هادی الکتریسیته هستند. از درختان دور باشید و به زیر آنها پناه نبرید. اگر در حال شنا کردن بودید فوراً از آب بیرون بیایید.
بدنی که دچار صاعقه زدگی شده، حاوی الکتریسیته نیست و می توانید کمک های اولیه ضروری را برای وی انجام دهید. بنابراین از دست زدن به بدن افراد صاعقه زده هراس نداشته باشید.
۵- سرما زدگی
لرز اولین واکنش دفاعی بدن برای گرم کردن خود است و بدن بطور خودکار سعی می کند تا با افزایش کار عضلات حرارتی بیشتری تولید کند و دمای قسمت مرکزی خود را ثابت نگه دارد. اما با پیشرفت آسیب و کاهش بیشتر دمای بدن واکنش دفاعی نیز مختل می شود. گیج و منگ شدن مصدوم و از دست دادن قدرت قضاوت و تصمیم گیری و از دست دادن هماهنگی حرکات و فعالیت های بدنی، اشکال در تکلم و همچنین سفتی و انقباض عضلانی از دیگر علائم سرمازدگی می باشد.
توجه داشته باشید که هیچگاه بدن مصدوم را با مالش گرم نکنید و او را نیز تشویق به انجام فعالیت های بدنی و راه رفتن نکنید. مصدوم را به مکان گرم و خشک و ترجیحاً سر بسته انتقال دهید. لباس های مرطوب، خیس و تنگ را از بدن وی خارج کرده و در صورت امکان پوشاندن لباس خشک و قرار دادن مصدوم در کیسه خواب یا پتوی گرم و خشک بر روی او.
۶- گرمازدگی
گرما زدگی یکی دیگر از مشکلاتی است که مسافران و طبیعت گردان با آن گریبانگیر می شوند.
گرما زدگی به طور کلی می تواند باعث عوارض زیر گردد.
- کرامپ های عضلانی ناشی از گرما: شامل اسپاسم عضلات ارادی به دلیل تخلیه الکترولیت هاست و معمولاً زمانی رخ می دهد که فرد در اثر قرار گرفتن در معرض گرما، دچار تعرق شدید شود و مقدار زیادی آب و نمک از دست دهد و سپس توسط نوشیدن آب کمبود مایعات خود را بدون در نظر گرفتن نمک جبران کند. در این موارد کمک اولیه شامل خوراندن نمک و خنک نگه داشتن بدن بیمار و در صورت امکان تزریق سرم می باشد.
- خستگی مفرط
- هیپوترمی: در موقعیت های بسیار گرم، به خصوص در هوای مرطوب و بدون باد به وجود می آید که دمای بدن به بالای ۴۰ درجه سانتیگراد می رسد و تنظیم حرارت مختل می شود. در این شرایط خنک کردن بیمار باید هرچه سریعتر صورت گیرد در غیر این صورت پیامدهای خطرناک و حتی مرگ متوجه مصدوم می باشد.
۷- گم شدن
گم شدن به آسانی اتفاق می افتد
- اگر شما تنها هستید:
شوک ناشی از گم شدن می تواند از لحاظ فکری شما را زمین گیر کند. اما به پیشامدهای خوب امیدوار باشید و برای رویداد های ناگوار برنامه ریزی کنید. خونسرد باشید و در محلی که هستید باقی مانده و سرپناهی بسازید. در صورت امکان آب پیدا کنید و به مقدار کافی چوب جمع کنید و همیشه آتش را برای علامت دادن احتمالی روشن نگه دارید.
- اگر به صورت گروهی سفر می کنید:
بلافاصله رهبری انتخاب کنید که مسئولیت هر شخصی را مشخص کند. مصمم باشد و از مهارت های تخصصی اعضای گروه استفاده کند.
مطمئن شوید هیچ یک از افراد جا نمانده اند زیرا عقب ماندن از افراد، فرد را دچار ناامیدی می کند. از سخنان مأیوس کننده بپرهیزید.
روحیه کار تیمی را تقویت کنید؛ این احساس که هر شخص حامی و یاور افراد دیگر است حس اتحاد و همبستگی افراد را بالا می برد.