رویدادهای هنری استانبول را به حافظه بسپارید

استانبول در این چند سال اخیر به اهمیت خود افزوده و به مرکزی برای برگزاری همایشها ،جشنواره ها و نمایشگاه های بین المللی بدل شده است .یکی از دلایلی که هر ساله استقبال بی نظیری از این رویداد ها می شود ، هویت شهر و مردم استانبول است که سبب ایجاد همگونی خاصی در برگزاری این رویدادهای هنری می شود . هرسال علاوه بر شخصیت‌های شناخته شده و محبوب، چهره‌های جدیدی هم در این رویدادها حاضر می‌شوند که استمرار این امر طی چندین دهه، باعث افزایش قیمت بلیط استانبول شده و تورهای استانبول  به فراوانی برای شرکت در این رویدادها سرازیر می شوند.با شما ۱۰ تا از مهمترین آنها را مرور خواهیم کرد.

در این نمایشگاه که هر دو سال یک‌ بار برگزار می‌شود، موزه هنر مدرن (‏MoMA‏) و موسسه هنر معاصر ‏‏(‏MoMA PS1‎‏) کارهایشان را به نمایش درمی‌آورند و معماران این فرصت را خواهند داشت تا نمودی از ‏طرح‌هایشان را به‌ طور موقت در محوطه حیاط نمایشگاه به نمایش درآورند. در این نمایشگاه، ‏معماران با هدف افزایش آگاهی عمومی درباره چالش‌های زیست‌محیطی کنونی، روی موضوعاتی مانند بازیافت ‏زباله و طراحی فضای سبز تمرکز می‌کنند تا فضاهای رو بازی را که برای گردهمایی مردم در ماه‌های گرم سال پیش‌بینی شده است، طراحی کنند. در سال ۲۰۱۳ به‌طور مثال، شرکت‌کنندگان با پروژه معماری ‏ممتاز نمایشگاه به نام «‏Sky Spotting Stop‏» آشنا شدند که این پروژه تا پایان مدت برگزاری نمایشگاه ‏در معرض نمایش قرار داشت. همچنین در این دوره طیف وسیعی از برنامه‌های دیگر به اجرا درآمد و ‏اطلاعات مفیدی از پروژه‌های برنده سال‌های قبل در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفت.‏

جشنواره (‏Rock ‘n Coke‏) بزرگ‌ترین جشنواره موسیقی‎ ‎در ترکیه به شمار می‌رود و مدت یک دهه است ‏که فعالیت می‌کند. این رویداد همواره میزبان شماری از بزرگ‌ترین گروه‌های موسیقی معاصر جهان بوده است ‏و در کنار آن، برنامه‌های فرهنگی و هنری نیز برگزار می‌شود. جشنواره (‏Rock ‘n Coke‏) در سال ‏‏۲۰۰۳ فعالیتش را آغاز کرده است و بخش‌های متنوعی را شامل می‌شود که از‌جمله می‌توان به اکران ‏فیلم‌های سینمایی، نمایش تئاتر، مراسم کتاب‌خوانی و امضای کتاب، مصاحبه با هنرمندان، بحث و تبادل‌نظر، ‏کارگاه‌های هنری و بخش‌های تفریحی مانند نمایش پانتومیم و بندبازی اشاره کرد. در جشنواره سال ۲۰۱۳ ‏آثار برجسته‌ای از گروه موسیقی راک و گروه موسیقی الکترونیک ‏اجرا شد. همچنین در این دوره با اجرا شدن بیش از ۱۰۰ قطعه هنری متنوع از موسیقی و ‏فرهنگ کشور ترکیه و سایر کشورهای جهان تجلیل شد.‏

موضوع این نمایشگاه مفاهیم دموکراسی و سیاست معاصر و چالش‌های اصلی پیرامون آن‌ها است که همگی ‏ریشه در معنای تمدن یافتگی دارند. در این نمایشگاه مفاهیم دیگری مانند اندیشه «یاغی‌گری» و رابطه آن با ‏تصور انسان «تمدن یافته» موردبررسی قرار می‌گیرد. موضوعات یادشده با تصویر شدن روی بناهای همگانی و ‏فضاهای نمایشگاهی برای مردم برجسته‌ می‌شوند و بخش‌های دیگری از فضای شهر مانند مراکز فروش و ‏مجتمع‌های اداری نیز برای این مضمون مورداستفاده قرار می‌گیرند. مکان اصلی نمایشگاه (‏Biennale‏) به‌طور ‏مشخص در محله (‏Tophane‏) و مدرسه ابتدایی (‏Galata Greek‏) واقع در محله تجاری (‏Karaköy‏) و ‏خیابان‌های (‏İstiklal‏) و (۵۵۳۳) در بلوک پنجم (‏İMÇ‏) است که بازدید از آن‌ها برای عموم مردم رایگان ‏است. ‏

این نمایشگاه در سال ۲۰۱۳ برای نخستین بار افتتاح شد. گفته می‌شود هدف نمایشگاه این است که در ‏سال‌های آتی با داشتن گروهی قوی از کارشناسان و گردانندگان هنری صاحب‌نام، تبدیل به یکی از مکان‌های ‏محبوب در میان علاقه‌مندان عرصه هنر شود. در خلال مدت برگزاری نمایشگاه گروهی از هنرمندان بومی و ‏فرامرزی در نمایش‌ها، گردهمایی‌ها و رویدادهایی که در مرکز نمایشگاهی (‏Halic Congress Center‏) ‏برپا می‌شود، حضور پیدا می‌کنند. بنابراین گردشگرانی که برای بازدید از این رویداد به استانبول می‌آیند، ‏فرصت می‌کنند تا گوناگونی شهر را درحالی‌که با صحنه‌هایی از هنر معاصر و نوین درآمیخته است، تماشا ‏کنند. نمایشگاه سال ۲۰۱۳ علاوه بر تصویر کردن آثار برگزیده دوره‌های گذشته، از یک بخش غیرانتفاعی نیز ‏برخوردار بود که در آن نهادها و مجامع هنری ترکیه موردحمایت قرار گرفتند. بنیاد (‏Delfina‏) و پروژه ‏‏(‏SPOT‏) زیرمجموعه این نمایشگاه هستند‎.‎‏ همچنین یکی دیگر از نمایشگاه‌های هنر معاصر استانبول با ۶۲ ‏گالری متنوع و برنامه (‏Artistic Programme‏) در جریان همین نمایشگاه برگزار می‌شود.‏

جشنواره آکبانک به مدت ۱۸ روز برگزار می‌شود و مراسم تجلیل بزرگی برای ژانر موسیقی جاز است. در ‏این جشنواره برخی از معروف‌ترین چهره‌های موسیقی جاز دنیا دست به اجرای زنده می‌زنند و مخاطبان ‏جشنواره از ترکیه و سراسر دنیا گرد هم می‌آیند. جشنواره آکبانک پس از ماه آوریل که در آن استانبول ‏میزبان روز جهانی موسیقی جاز است، برگزار می‌شود. در خلال این رویداد اهالی دنیای موسیقی با هم گفتگو ‏می‌کنند و کارگاه‌های موسیقی متعددی برپا می‌شود. ‏این رویداد هیجان‌انگیز در حقیقت لایه‌های چندگانه فرهنگ و موسیقی استانبول را پررنگ‌تر جلوه می‌دهد. ‏

جشنواره معماری و فیلم شهری استانبول از سوی انجمن معماران ترکیه سازمان‌دهی می‌شود و از سال ‏‏۲۰۰۷ تاکنون به فعالیتش ادامه داده است. این جشنواره با هدف تاکید کردن بر اهمیت توسعه فرهنگی و ‏معماری و اهمیت حفظ بناهای تاریخی و بهبود روش‌های زندگی فعالیت می‌کند. بدین منظور دست‌اندرکاران ‏جشنواره در هر دوره از کارشناسان فن و علاقه‌مندان به معماری دعوت به عمل می‌آورند. رویداد موردبحث از ‏آن دسته از آثار سینمایی که بر اهمیت مسایل تاریخی و فرهنگی متمرکز می‌شوند حمایت مالی می‌کند و ‏این آثار را برای مخاطبان پرشمارش به نمایش درمی‌آورد. همچنین دست‌اندرکاران جشنواره مکانی را فراهم ‏می‌کنند تا کارگردانانی که آثارشان به نمایش درآمده است، با یکدیگر بحث و تبادل‌نظر کنند. این رویداد ‏همه‌ساله با هدف مهم جلوه دادن روز جهانی معماری که نخستین دوشنبه ماه اکتبر بدان اختصاص یافته ‏است، برگزار می‌شود.‏

این رویداد مبتکرانه نوعی مراسم تجلیل از ادبیات ترکیه و جهان است و فرصت بحث و تبادل‌نظر را برای ‏متفکران ادبی ترکیه و سایر کشورها پدید می‌آورد. همکاری جدی با نهادهای ادبی صاحب‌نام دنیا مثل ‏جشنواره ادبی منچستر (‏Manchester Literature Festival‏) و همایش ادبی (‏Writers ‎Unlimited‏) سبب شده است تا جشنواره تان پینار میزبان برنامه‌های نوین و هیجان‌انگیزی باشد. در این ‏رویداد که به‌ منظور گرامیداشت شاعر و رمان‌نویس معروف ترکیه، احمد حمدی تان پینار، به نام او نام‌گذاری ‏شده است، ده‌ها نویسنده از بیش از ۲۰ کشور دنیا شرکت می‌کنند. در حال حاضر این جشنواره در پنجمین ‏سال فعالیتش به یک سکوی تبادل فرهنگی میان کشورهای اروپایی تبدیل شده است و بر نقش مهم ادبیات ‏در ارتقای شناخت مردم از چالش‌های معاصر تاکید می‌کند.‏

نمایشگاه کتاب استانبول از سال ۱۹۸۲ تاکنون به‌صورت سالانه برگزار می‌شود و در هر دوره میهمانانی ‏افتخاری از سراسر دنیا به آن دعوت می‌شوند. این نمایشگاه به‌ طور مشترک از سوی مرکز نمایشگاهی ‏‏(‏TÜYAP‏) و انجمن ناشران ترکیه سازمان‌دهی و در همین مرکز برپا می‌شود. در سال ۲۰۱۳ جمهوری ‏خلق چین میهمان افتخاری نمایشگاه بود که در این دوره بیش از ۶۰۰ نفر از نویسندگان چینی در نمایشگاه ‏حضور یافتند و حدود ۲۰۰ برنامه بی‌نظیر از سوی انجمن ادبی این کشور برگزار شد. انجمن چینی، موضوعی ‏جامع بنام «جاده ابریشم جدید» را سرلوحه برنامه‌هایش قرار داده بود و تاثیرگذاری این جاده باستانی بر تاریخ ‏ادبیات چین را مورد تحلیل قرار داد. بازدیدکنندگان نمایشگاه کتاب استانبول می‌توانند در بخش‌های مختلف ‏آن مانند کارگاه‌های ادبی، جلسات مباحثه ادبی، مصاحبه با چهره‌های سرشناس دنیای ادبیات و جشن امضای ‏کتاب هم شرکت ‌کنند. جالب‌تر اینکه این نمایشگاه مقارن با زمان برگزاری نمایشگاه هنر معاصر و مدرن ‏استانبول دایر می‌شود و علاقه‌مندان در صورت تمایل می‌توانند از آن نمایشگاه هم بازدید کنند.‏

نمایشگاه هنر معاصر استانبول از سال ۲۰۰۵ آغاز به کار کرد و یکی از مراکز هنری اصلی ترکیه برشمرده می‌شود ‏که تبدیل شدن استانبول به کانون هنر معاصر جهان را هدف فعالیتش قرار داده‌ است. این نمایشگاه، آوازه ‏استانبول را در حکم یکی از بازیگردانان اصلی بازار هنر معاصر بالا برده است و در هر دوره مجموعه‌ای از آثار ‏هنرمندان ترکیه و جهان را برای هنردوستان به نمایش می‌گذارد. این مرکز بیش از ۱۰۰ گالری آثار هنری از ‏‏۲۱ کشور دنیا را به نمایش درمی‌آورد و تا امروز یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای هنری استانبول شناخته شده ‏است. گردانندگان نمایشگاه در پی آن هستند تا با سود جستن از جغرافیای شهر استانبول این مرکز را به یک ‏‏«سکوی فرهنگی» تبدیل کنند که با توجه به آمار ۶۸۰۰۰ نفری بازدیدکنندگان داخلی و خارجی نمایشگاه، ‏در سال‌های قبل، به نظر می‌رسد این هدف به‌ زودی به فرجام برسد.‏

هفته طراحی استانبول در محل پارک (‏Kucuk Ciftlik‏) در شهر ماچکا (‏Maçka‏) برگزار می‌شود و به‌طور ‏مشخص، طرح‌های معماری رسمی و بین‌المللی را موردتوجه قرار می‌دهد. در طول پنج روز از ایام این هفته ‏شمار فراوانی نمایشگاه، کارگاه‌های هنری و کنفرانس در این محل برگزار می‌شود. با توجه به اینکه این ‏رویداد هنری میزبان شمار زیادی از کشورهای جهان است، طبیعتا استانبول این فرصت را دارد که ‏طرح‌هایش را برای جامعه طراحان جهان به نمایش دربیاورد. از سوی دیگر چنین رویدادی امکان ایجاد روابط ‏قوی‌تر بین طرح‌آفرینان کشورهای مختلف را فراهم می‌آورد. به‌ هر روی، هفته طراحی استانبول با نگاه ‏تازه‌اش به طرح‌های مدرن، این حقیقت را مورد تایید قرار می‌دهد که شهر استانبول رو به‌ پیشرفت است ‏و رفته‌رفته هویت جدیدی به خودش می‌گیرد. در خلال این هفته کنفرانس‌ها، گردهمایی‌ها و سمینارهای ‏متعددی برپا می‌شود؛ شرکت‌کنندگان درباره موضوعات مرتبط با طراحی و معماری و روند کارهای گذشته و ‏امروز به تبادل آرا می‌پردازند؛ و طرح‌آفرینان صاحب‌نام از تجربیات یکدیگر بهره‌مند می‌شوند. ‏