کلیسای متخی، یادگاری از قرن ۱۲ در تفلیس!

یکی از زیباترین کلیساهایی که می توانید در تفلیس از آن دیدن کنید، کلیسای متخی است. این سازه ی تاریخی، اتفاقا از آن دسته از جاذبه های بسیار معروف در گرجستان است، که خیلی ها دوست دارند از آن بازدید کنند و از نزدیک با سرگذشت آن آشنا شوند. می دانید که وجه تمایز این کلیسا با دیگر سازه های مذهبی هم طراز خود در چیست؟ نوع معماری و قرارگیری متخی در بین دیگر کلیساها غیر معمول و بسیار متفاوت است. سقف این کلیسا به شکل گنبدی است و قبل تز ار سنگ ساخته شده ولی در حال حاضر آجری است. در ادامه با ما در الی گشت همراه باشید تا به اتفاق یکدیگر، همه چیز را درباره ی کلیسای متخی در تفلیس بدانیم و با یکدیگر مورد بررسی قرار دهیم.

مطالب مرتبط:
تفلیس کجاست؟
جملات پرکاربرد گرجی که در سفر به تفلیس لازمتان می شود!
۹ غذای خوشمزه و لذیذِ گرجی که در سفر به تفلیس باید امتحان کنید!

کلیسا متخی در تفلیس را در قرن ۱۲ میلادی ساختند و از همان موقع معماری بسیار خاص آن نظر خیلی ها را به خود جلب کرد. در زبان گرجی، کلیسای متخی به صورت მეტეხის ღვთისმშობლის შობის ტაძარი نوشته می شود و در اصل یک کلیسای مسیحی در شاخه ی ارتدکس است.

دستور ساخت این کلیسا را پادشاه وقت گرجستان داد در شهر تفلیس و در کنار رودخانه ی متکواری صادر کرد. این رودخانه از لحاظ جغرافیایی در کنار منطقه ی ساحلی کاملا مشرف به این رودخانه ی و در دست چپ آن ساخته شده است. در واقع اگر از آن سوی رودخانه به موقعیت قرارگیری کلیسا در ساحل کناری نگاه کنید، حس خواهید کرد که این کلیسا کاملا بر لبه ی صخره قرار گرفته و با فضای داخل رودخانه فاصله ای شاید به اندازی یک کف دست دارد!
البته این کلیسا از لحاظ موقعیت تاریخی در منطقه ای که در آن قرار گرفته است که عنوان قدیمی ترین منطقه ی مسکونی در تفلیس هم به شمار می رود. کلیسای متخی عنوان اولین کلیسای ساخته شده در این قسمت از شهر تاریخی تفلیس را نیز دارد.

تفلیس شهر دیدنی و پر جاذبه ای است و کلیسای متخی تنها یکی از این جاذبه های دیدنی است. به همین خاطر ما در غالب یک مطلب، دیدنی های تفلیس را به شما با جزئیات معرفی نموده ایم که پیشنهاد می کنیم حتما آن را مطالعه بفرمایید.

البته این کلیسا اتفاقات جالب و شنیدنی دیگری را هم به خود دیده است! بسیاری از تاریخ نویسان درباره ی این کلیسا می گویند که در کنار این کلیسا، یک کلیسای بنای دیگر که شبیه به کلیسا است به دستور پادشاه معروف گرجی ها یعنی واختانگ ساخته شده بوده است و حالتی نمادین از یک مقبره ی مقدس برای مسیحیان را داشته است.

پادشاه واختانگ برای این که اسباب اقامت راحت و بی مشکل خودش را در این منطقه فراهم کند، دستور داد تا برایش یک اقامتگاه در کنار کلیسا هم برپا نمایند که همین هم نشان از اهمیت بسیار این کلیسا برای شخص پادشاه را نشان می دهد. البته حقیقت های جالب درباره ی کلیسای متخی در تفلیس هنوز هم تمامی ندارد! جالب است که درباره ی این کلیسا بدانید که در زمانی که شوروی ها به گرجستان حکمرانی می کرده اند، از ساختمان این کلیسا به جای کاربری مذهبیش عنوان یک پادگان نظامی استفاده می شده است.

درباره ی سرگذشت کلیسیا متخی داستان های فراوانی برای گفتن داریم! معاصرترین اتفاقاتی که برای این کلیسا افتاده است به شرح زیر است: در دوره ای که فردی به نام پاولویچ بریا بر گرجستان از طرف سیستم دولتی شوروی حکومت می کرد؛ دستور تخریب و نابودی کلیساها و از جمله کلیسای متخی را داد اما هنردوستان و مدافعین آثار تاریخی و هنری گرجستانی بسیار سرسختانه با این موضوع مخالفت کردند و بریا را از جنبه ی زیبایی شناختی و زیبایی معماری این بناها قانع کردند که از تصمیم خود صرف نظر کند. به این صورت بود که بناهای این چنینی در سراسر گرجستان که از اهمیت و غنای بالای فرهنگی و تاریخی در گرجستان برخوردار هستند را از خطر تخریب و نابودی نجات دادند.

اما اگر بخواهیم به صورت خاص و ویژه تری درباره ی کلیسای متخی برایتان بگوییم، این کلیسا بعد از این دوره ی خطرناک با این که حفظ شد و سالم ماند اما هنوز هم تحت تاثیر تصمیمات شوروی ها بود. بعد از این که کلیسا از مهلکه ی تخریب گذشت، دچار تغییراتی شد. سیاه چاله ای که در اطراف کلیسای متخی در تفلیس به عنوان یک زندان ساخته شده بود در سال ۱۹۳۳ میلادی کاملا تخریب شد و اطراف کلیسا دیگر نه اقامتگاه و بنایی نمادین و نه زندانی وجود نداشت.

اما در تصمیمی تازه تر، این بار کلیسای متخی در تفلیس در کمال تعجب در ادامه ی حکمرانی شوروی ها به عنوان سالن تئاتر مورد استفاده قرار گرفت. این روال برای این کلیسا تا آخرین روزی که دولت شوروی در گرجستان حکمرانی می کرد وجود داشت. کلیسای متخی از دوره ای که گرجستان استقلال پیدا کرده و امور خودش را به دست گرفت، مجددا کاربری اصلی خود را به دست آورد و مجددا تبدیل به یک کلیسا شد. از جمله دلایلی که امروزه کلیسای متخی به عنوان یک کلیسای بسیار معروف و محبوب در نزد گردشگران و حتی اهالی خودِ شهر تفلیس شناخته می شود این است که؛ این کلیسا در کنار رودخانه قرار گرفته و تله کابین معروف گرجستان هم از روی آن رد می شود. این کلیسا و محیط اطرافش امروزه به یکی از جالب ترین منظره ها برای عکاسی تبدیل شده است. معمولا یکی از مکان هایی که در تور تفلیس از آن خیلی بازدید می شود، کلیسای متخی و محوطه ی اطراف آن است.

نکته ای که امروزه درباره ی کلیسای متخی بسیار جلب توجه می کند، نوع معماری و شکل خاص این سازه است که آن را بسیار متمایز و سرآمد کرده است.  همانطور که در مقدمه هم اشاره کردیم وجه تمایز کلیسا متخی در تفلیس نوع خاص معماری آن است که تا حدی غیر مانوس با سبک ساخت و ساز کلیسایی و مخصوصا در قرن ۱۲ میلادی در گرجستان بوده است.  سقف این کلیسا کاملا گنبدی شکل است که همین خود یکی از ویژگی های این سازه ی مذهبی می باشد. البته همین گنبد معروف و خاص برای چندین بار تخریب شد و باز مورد بازسازی و ترمیم قرار گرفت.

گنبد اولیه ی این کلیسا بر اساس شواهدی که موجود است از بین بنا از سنگ های تراشیده شده ساخته شده بوده اند. البته در حال حاضر آجر جایگزین تمامی سنگ های به کار برده شده در این بنا شده است. یکی از تاثیراتی که جایگزینی سنگ با آجر داشته این است که همین آجرها باعث ایجاد قوس بر روی گنبد این کلیسا شده اند. کلیسایی که بالاتر از آن سخن گفتیم و به تقلید از یک کلیسای مقدس دیگر ساخته شده بود، در بین سال های ۱۸۱۰ میلادی تا ۱۸۲۰ تخریب شد و به جای بنای آن شبه کلیسا در کنار آن یک سیاه چاله که در واقع یک زندان مخوف بود در دوره ای که روسیه ی شوروی در گرجستان دولت اصلی را تشکیل می داد و تحت کنترل داشت، ساخته شد.

البته این جایگزینی کاربری ساختمان ها با یکدیگر یکی از سیاست های دولت شوروی بوده است و جهت تغییر کاربری فضاهایی با این حال و فضا بوده است.  همانطور که گفتیم امروزه در اطراف این کلیسا دیگر نه خبری از سیاه چاله و زندان است نه بنای دیگری بلکه بر روی این زمین صاف، یک مجسمه ی بسیار بزرگ از پادشاه معروف؛ واختانگ که سوار بر اسب هست، قرار گرفته.

• آدرس: Metekhi St, T’bilisi, Georgia

محله ی آبانوتوبانی | Abanotubani Street

یکی از دیدنی ترین جاذبه هایی که در اطراف شما وجود دارد و پیشنهاد می کنیم که از آن حتما بازدید کنید، محله ی آبوتوبانی است. این محله ی قدیمی و باستانی یکی از ایده آل ترین قسمت های شهر تفلیس است و عمده ترین دلیل محبوبیت آن هم قرار گیری چند حمام سنتی اب گرم است که به همین نام معروف هستند. این محله در کنار باغ های بوتانیکال تفلیس و قلعه ی ناریکالا قرار گرفته است و از جمله ویژگی های شاخصش این است که چسمه های سولفور بسیار زیادی در کنارش وجود دارند. حتما در کنار بازدید از کلیسای متخی در تفلیس از این محله هم دیدن نمایید.

• آدرس: Abano St, Tbilisi, Georgia

یکی دیگر از جاذبه هایی که به شما پیشنهاد می کنیم تا حتما از آن بعد از کلیسای متخی بازدید نمایید، مسجد دور محراب در این شهر است. این مسجد در بین سال ها ۱۷۲۳ میلادی تا ۱۷۳۵ ساخته شده است و جالب است بدانید که به دست نادر شاه افشار در همان قرن هم خراب شد! البته در قرن های بعدی به وسیله ی یکی از معماران ایتالیایی مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت و باز هم البته سریال تخریب هابش ادامه داشت تا این که در نهایت مجسد فعلی در کنار رود ساخته شد و همچنان هم باقی است.

• آدرس: Botanikuri Street, 32 Botanical St, Tbilisi, Georgia

مجسمه ی کارتلیس ددا | Kartlis Deda

یکی از دیدنی هایی که در نزدیکی شما وجود دارند و بعد از دیدن کلیسای متخی خوب است که از آن بازدید کنید، مجمسه ی کارتلیس ددا است. کارتلیس ددا در زبان گرجی به معنای مادر گرجستان است و نمادی از اصالت و مهمان نوازی و در عین حال شجاعت گرجی ها است. تندیس کارتلیس ددا در سال ۱۹۵۸ میلادی به دست یک مجسمه ساز بسیار معروف گرجستانی ساخته شد و برای جشن ۱۵۰۰ سالگی تفلیس از آن برای عموم مردم رونمایی شد.

• آدرس: Sololaki St, T’bilisi, Georgia

پل صلح تفلیس | bridge of peace in tbilisi georgia

از دیگر جاذبه هایی که بعد از بازدید از کلیسای متخی در تفلیس پیشنهاد می شود به آن حتما بروید، پل صلح تفلیس است. این پل در سال ۲۰۱۰ میلادی به شکل کمانی ساخته شده و علاوه بر جنبه ی زیبا شناختی و چهره ی مدرنی که به شهر بخشیده، بر روی رودخانه ی متکواری ساخته شده و عبور و مرور عابرین را در دو طرف رودخانه تسهیل کرده است. از جمله شاخصه هایی که این پل دارد این است که؛ قبل از غروب خورشید، بیش از هزار لامپ LED که در سقف کاذب پل کار گذاشته شده اند روشن می شوند و صحنه ای بسیار زیبا را به وجود می آورند.

• آدرس: Tbilisi, Georgia

قلعه ی ناریکالا | Narikala Fortress

زمانی که سوار بر تله کایبین تفلیس بشوید؛ در راه خود هم کلیسای متخی را خواهید دید و هم قلعه ی بسیار معروف و تاریخی ناریکالا را و به همین خاطر تاکید می کنیم که اگر بعد از دیدن جاذبه های اطراف کلیسای متخی وقت دارید، از قلعه ی ناریکالا هم دیدن نمایید. این قلعه در حدود ۱۷۰۰ سال پیش ساخته شده و از آن زمان تا به حال هم وجود دارد. امروزه یکی از دیدنی های بسیار جذاب برای گردشگرانی که به تفلیس سفر می کنند، رفتن به قلعه ی ناریکالا است.

• آدرس: Tbilisi, Georgia

شهر قدیم تفلیس | Dzveli Tbilisi

اگر باز هم وقت دارید حتما به شهر قدیم تفلیس یا اولد تاون تفلیس بروید و هر سوالی که درباره ی تفلیس در سر دارید، پاسخش را از آن جا با چشم هایتان پیدا کنید! در اولدتاون می توانید خانه های قدیمی تفلیس، حمام های گوگردی، کوچه های قدیمی و بسیاری از دیگر جاذبه های تفلیس را از نزدیک ببینید و اهالی اصیل و قدیمی تفلیس را در آن جا ملاقات کنید. برای خواندن جزئیات بیشتر درباره ی اولدتاون تفلیس می توانید تا شهر قدیم تفلیس را مطالعه نمایید. می توانید هنگام رزرو هتل در تفلیس در نزدیکی این ناحیه محل اقامت خود را انتخاب کنید.

• آدرس: Tbilisi, Georgia

تا به حال به تفلیس سفر کرده اید؟ از کلیسای متخی بازدید کرده اید؟ تجربتون از این بازدید را برای ما کامنت کنید!