کتابخانه های صحرایی چینگوئتی
شاید و حتی به احتمال زیاد موریتانی برای اکثر ما به عنوان یک کشور توریستی غریب و ناشناخته است چرا که در بین دیگر کشورهای آفریقایی بسیار بسیار کمتر به آن پرداخته شده است اما باید بدانید که این کشور نه چندان بزرگ جذابیت های زیادی را در خود جای داده است که یکی از اصلی ترین مناطق دیدنی آن چینگوئتی است که خود شهر چینگوئتی قدیمی ترین کتابخانه های تاریخی فراموش شده را در خود جای داده است که مدتی مورد توجه باستان شناسان و به دنبال آن رسانه ها قرار گفت و باعث شهرت آن ها در بین تمام کتابخانه های تاریخی جهان شد، می خواهیم درباره ی یکی از جاذبه های موریتانی یعنی کتابخانه های صحرایی چینگوئتی به عنوان اصلی ترین جاذبه ی گردشگری موریتانی حرف بزنیم، با الی گشت همراه شوید و این نوشتار را تا به انتها مطالعه کنید:
مطالب مرتبط: شهرت این کلیسا از کتابخانه اش است! شما هم دوست دارید در خاص ترین کتابخانه جهان کتاب بخوانید؟
قبل از اینکه درباره ی این کتابخانه و دلیل شهرت آن صحبت کنیم بد نیست کمی از محل قرار گیری آن یعنی شهر چینگوئتی بدانید. شهر قدیمی چینگوئتی هیچ مغازه، مرکز خرید و یا پارکی ندارد حتی تا کیلومترها اطراف آن هیچ سازه ی مدرن و یا بلندی دیده نمی شود به نوعی این شهر در گذشته مانده است اما از طرفی این موضووع باعث شده تا جذابیت تاریخی و سنت های خود را حفظ کند که همینهم باعث جذب جهانگردها به این شهر شده است. همین که پایتان را داخل این شهر می گذارید درست این حس را پیدا می کنید که به ماشین زمان وارد شده اید و دارید به یکی از شهرهای کهن عرب سفر می کنید.
شهر چینگوئتی در حال حاضر ۴۷۱۱ نفر جمعیت دارد و به عنوان میراث جهانی یونسکو شناخته می شود و از اصلی ترین جاذبه های گردشگری آن که حتی در موریتانی هم از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است کتابخانه های صحرایی چینگوئتی است و البته مسجد بزرگ آن را هم نباید فراموش کرد که به عنوان «مسجد جمعه ی چینگوئیتی» هم شناخته می شود.
در کشور موریتانی چینگوئتی به عنوان شهری بیابانی شناخته می شود که در لبه ی غربی ساهارا قرار گرفته است و از آن جا که بیشتر از ۱۲ قرن است که این شهر تاسیس شده است تا به حالا مطمئنا تغییراتی کرده است با این حال به نسبت یک شهر قدیمی و شهرهای دیگر آن چنان که باید عوض نشده است و هنوز هم خانه های چینگوئیتی از سنگ های قرمز بیابانی هستند که سقف هایی از چوب های صاف درختان پالم دارند. این خانه ها با پنجره های بسیار کوچک و درهای دست کند تزیین شده اند، مجموعه ی همه ی اینها با هم گنجینه ای پر ارزش و تاریخی درست کرده است که آن را برای گردشگران جذاب و پر رنگ کرده است.
متاسفانه امروزه بسیاری از این خانه ها در خطر نابودی کامل هستند و این شهر پر رونق که زمانی ۲۰۰۰۰۰ سکنه داشت امروزه فقط چند هزار نفر ساکن دارد… چینگوئتی شهری است که به آرامی در حال مدفون شدن زیر شن های بی رحم صحرا است و همان چند صد خانوار هم با نا امیدی به این شهر چنگ زده اند چون دل کندن از گذشته ها و به خصوص پر ارزش ترین دست نوشته های اسلامی و تاریخی در نظرشان غیر ممکن است، منظور همان دست نوشته هایی است که در کتابخانه های صحرایی چینگوئتی نگهداری می شود.
از آن جایی که چینگوئتی به عنوان شاهرایی بر سر راه چندین مسیر تجاری در ساهارا محسوب می شود، در قرن یازدهم میلادی از نظر تجاری بسیار پر اهمیت بود. کاروان های بیابانی ای که از چینگوئتی رد می شدند از این شهر به عنوان محل توقف و واحه ای برای استراحت استفاده می کردند و شترهای خود را در آن جا رها می کردند تا استراحت کند. بعدها این شهر به عنوان محلی برای زائران شناخته شد، جایی که افرادی که می خواستند به مکه بروند از آن جا رد می شدند. از آن جایی که بخبه همین واسطه هزاران نفر از آن جا رد می شدند، ایده های علمی و مذهبی زیاد در آن جا رد و بدل می شد و همین باعث شد تا این شهر کوچک محبوبیتی درخشان پیدا کند تا جایی که شهری که زمانی فقط به عنوان یک توقفگاه شناخته می شد، خیلی سریع به مقصدی تبدیل شد که واقعا حقش بود.
گفته شده که کمتر از نیم قرن پیش حدود ۳۰ کتابخانه ی تاریخی که در آن هزاران دست نوشته ی بسیار کهن نگهداری می شده است، وجود داشته است اما امروزه فقط ۵ تا از آن ها باقی مانده است و همین تعداد را هم همان خانواده هایی محافظت کرده اند که گنجینه ی ادبیاتشا ن را سینه به سینه به نسل ها منتقل کرده اند.
دولت موریتانی سعی کرد تا با مردم این منطقه وارد مذاکره شود و به تعدادی از این دست نوشته های پربهای تاریخی دست پیدا کند تا به گفته ی خودش بتواند از آن ها محافظت کند ولی مردم چینگوئتی حاضر نشدند تا این میراث را با بقیه تقسیم کنند. از نظر این مردم، نگه داشتن این دست نوشته ها واقعا افتخار بزرگی است.
یکی از ساکنان چینگوئتی که صیف اسلام نام دارد در مورد این نوشته ها می گوید: «شما حاضرید که دست و پاهایتان را با کسی تقسیم کنید؟ مطمئنا نه، این نوشته ها جزیی از بدن و وجود ما هستند.» صیف اسلام در حال حاضر چیزی حدود ۷۰۰ دست نوشته ی تاریخی را در مجموعه اش دارد که تصاویری از آن را می توانید در این جا ببینید.
البته در کتابخانه های صحرایی چینگوئتی بر روی توریست هایی که علاقه مند به دیدن این کتاب ها و دست نوشته ها باشند، باز است اما اجازه نمی دهند تا چیزی از مجموعه شان جدا شود. تخمین زده شده که در حال حاضر ۳۰۰۰ عدد دست نوشته ی باستانی در کشور موریتانی وجود دارد اما فقط چند هزار تای آن ها در موزه یملی آرشیو شده اند و به طور رسمی وجود دارند، بقیه ی این دست نوشته های تاریخی مثل همین نمونه هایی که در دست کتابدارهای چینگوئتی و یا بین خانواده ها هست، حالت شخصی گرفته اند و در موزه نگهداری نمی شوند.
منبع: amusingplanet.com