امامعلی رحمانف، رئیس جمهور تاجیکستان، به یک کمیسیون ویژه برای نظارت بر یک لباس مناسب برای زنان و نحوه پوشش بانوان در تاجیکستان و همچنین مردان دستور داده است. این تصمیم پس از سخنرانی مادرش در ماه مارس که در آن زنان را برای پوشیدن لباس سیاه “خارجی” مورد انتقاد قرار داد، سخنرانی کرد. رئیس جمهور با اشاره به لباس سیاه اسلامی که در تاجیکستان با وجود محکومیت قبلی آن، به طور فزاینده ای محبوب شده است، اشاره کرد. اولین انتقاد او در سال ۲۰۱۵ ابراز شد ، پس از مبارزه علیه حجاب که توسط سران نهادهایی آغاز شد که خواستار آن بودند که کارکنان خود در محل کار بدون حجاب ظاهر شوند. تاجیکستان، یک جمهوری شوروی سابق با جمعیتی حدود ۸ میلیون نفر، به طور عمده مسلمان است. رحمان، خود یک مسلمان از طریق تربیت، سکولار است و تلاش کرده است تا آزادسازی مذاهب را از طریق ارتباط دینداری با افراط گرایی متوقف کند. در ادامه این مطلب با الی گشت همرا باشید.
مطالب مرتبط : راهنمای سفر به تاجیکستان ۵ جاذبه معروف تاجیکستان
بنابراین، این معیار باید در راستای تلاش های رییس جمهور برای تشدید شعاع حزب رنسانس مخالفت اپوزیسیون تاجیکستان (IRPT) باشد که در طی پنج سال گذشته تقریبا به طور کامل از بین رفته است. پرزیدنت رحمان، که از سال ۱۹۹۲ در قدرت بوده است، در طول سالها به طور فزاینده ای اقتدارگرا بوده است، زندگی خصوصی و بیان سیاسی در جمهوری آسیای میانه محدود شده است. رئیس جمهور در سال ۲۰۱۵ گفت: “استفاده از حجاب و کورکورانه کپی کردن فرهنگی که برای ما خارجی است نشانه ای از داشتن استانداردهای اخلاقی و اخلاقی برای زنان نیست.” حجاب روسری است که بسیاری از زنان مسلمان آن را به عنوان بخشی از دینشان در نظردارند. کمیسیون جدید با مبارزه با این فرهنگ “بیگانه” مواجه است. وزیر فرهنگ، شمس الدین عمر بنزودا، گفت که این لباس “با توجه به سنت های تاجیکستان” و “زندگی مدرن” را طراحی می کند. وی گفت که این وزارتخانه نمونه هایی از لباس های ملی زنان را تهیه می کند “به منظور اجتناب از پوشیدن لباس های خارجی”. وزیر گفت: “هیچ کس نمی داند چه افرادی که در پشت این پوشش ها پنهان شده اند، زنانی که در لباس مذهبی سیاه ( تقلید از مد بیگانه )می نامند”.
وضعیت عصبی رییس جمهور تاجیک در برابر لباس، نتیجۀ افزایش دینداری در میان جمعیت عمومی پس از فروپاشی شوروی است. مساجد جدید ساخته شده است که مردم را برای نماز جذب می کند، گروه های مطالعات اسلامی بیشتر ظاهر شده اند و زنان و مردان بیشتر لباس های سبک اسلامی را در اختیار دارند. در عین حال گروه های مسلح اسلامی در مناطق مرزی تاجیکستان و افغانستان فعال بوده اند. در سال ۲۰۱۵، روسیه حتی پیشنهاد فرستادن مرزبانان روسیه به کنترل مرز تاجیکستان با افغانستان را برای جلوگیری از “ستیزه جویان و تروریست ها” ، داد. پیام سیاسی یک نوع لباس کاملا روشن است. این امر کنترل یک عنصر مهم زندگی خصوصی افراد است و مجموعه ای از لباس های طراحی شده در مرکز را بر توده ها اعمال می کند.
اما تحقیقات توسط تیم تحقیقات بریتانیا، چاتام خان، در رادیکالیزه شدن مسلمانان آسیای مرکزی نشان داده است که “شواهد کافی در مورد میزان افراط گرایی اسلامی و خشونت های سیاسی در آسیای مرکزی وجود ندارد”. اگر وجود دارد، جدا و محلی قلمداد می شود که توسط سکولاریزم مهار شده است. این مقاله استدلال می کند که ادعاهایش در مورد رادیکالیزم عمومی در منطقه، اسطوره ای است که با شواهد کافی پشتیبانی نمی شود. این مقاله می گوید: “اسطوره به عنوان یک ابزار مشروع برای سکولاریسم ستیزه جویانه رژیم های ضعیف عمل می کند. و در واقع اقدامات سرکوبگر رئیس جمهور تاجیکستان نشان می دهد که سکولاریسم او می تواند خطرناک تر از افراط گرایی خشن باشد.
علاوه بر این، شرایطی که در سخنرانی های رسمی رییس جمهور و وزیر فرهنگ وجود دارد، متضاد، بحث برانگیز و گاه به طور واضح توهین است. برای شروع، مشخص نیست که لباس ها می توانند همزمان با “سنت های” تاجیک و در عین حال “مدرن” باشند. در دوره اتحاد جماهیر شوروی سنت به طور عمده به اسلام اشاره شده است. توسط اکثر دانشمندان علوم سیاسی این سنت کاهش یافت که مدرنیزاسیون و سکولاریزاسیون به تدریج گسترش یافت. همچنین روشن نیست که لباس های “سنتی” چه معنایی دارد. با وجود بیش از ۹۰ درصد جمعیت مسلمان، سنت ها همیشه تحت تاثیر فرهنگ اسلامی قرار گرفته اند. حتی ماشین آلات قدرتمند شوروی کنترل و سکولاریزاسیون مردم ، از انجام سنت های اسلامی آنها جلوگیری نمی کرد. وزیر فرهنگ در سخنرانی خود توضیح می دهد که آنچه که به معنای “بیگانه” است “عرب” است. این نیز به این مسئله کمک نمی کند، زیرا مشخص نیست که چطور تمایز میان فرهنگ اسلامی و فرهنگ عرب را تعیین می شود. سپس او از یک عذاب وحشتناک دیگر استفاده می کند که حجاب اسلامی برای آب و هوای داغ تاجیکستان مناسب نیست و بنابراین “غیر بهداشتی” است. با این حال، پیام سیاسی این نوع لباس کاملا روشن است. این امر کنترل یک عنصر مهم زندگی خصوصی افراد است و مجموعه ای از لباس های طراحی شده در مرکز را بر توده ها اعمال می کند. ما آن را در بسیاری از کشورهای دیگر، جدید و قدیمی، اسلامی و غیر اسلامی، اما همیشه اقتدارگرا دیده ایم.
به عنوان مثال، نوع لباس در ایران توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دستور داده می شود، نوع لباس در تاجیکستان خواهان آن است که همه آن را حذف و جایگزین یک لباس “سنتی” یونیفرم کند. در عربستان سعودی، پلیس اخلاقی اطمینان می دهد که زنان از نوع لباس مناسب پیروی می کنند. در لباس تاجیکستان به دنبال آن هستند که کمیسیون جدید، مد لباس تاجیک مدرن را به اجرا درآورد. کد لباس در تاجیکستان آخرین بار در یک اقدام طولانی برای تحمیل ظواهر سکولار است.
با این وجود، تمایل ریس جمهور به سکولاریزم تاجیکستان، تا حدودی کم بوده، و می تواند با بهبود روند سیاسی با مردم ارتباط برقرار کند. پس از ۲۵ سال قدرت، او همچنان در پی نفوذ به قلب و ذهن مردم و اصلاح این ساختارها در کشور خودش است.