کشور هند تا قبل از اسلام سرزمینی پر از رمز و راز و دارای نشان ها و نمادهایی استعاری بود.
این کشور در دوره بعد از اسلام در معماری اسلام نیز سرآمد شد. معماری اسلام هند از دوره سلاطین دهلی شروع می شود در دوره یکی شاهان از سلسله بنام اکبر شاه به اوج شکوفایی خود می رسد. به طور کلی معماری هند تلفیفی از هنر و سبک معماری اسلامی و سنت های بومی خود این کشور است که مهمترین نماد و نمود آن در معماری های بر جای مانده از دوره تیموریان قابل مشاهده است. این دوره سمبل و اوج معماری آرامگاهی در هند است. مهم ترین عمارت های برجا مانده از دوره شاهی تیموریان نشان دهنده این هستند که سنگ های سرخ و مرمر یکی از اصلی ترین متریال های این معماری به شمار می روند. در ادامه با الی گشت همراه باشید.
این نوع عمارت های در فضاهایی وسیع و سبز ساخته می شدند و در ساخت آن ها از تزئینات فراوانی استفاده می شده است. آرامگاه همایون شاه که در دهلی نو واقع است و آرامگاه اکبر شاه و عمارت مشهور تاج محل که در شهر آرا واقع شده است برخی از این نمونه ها هستند.
:مطالب مرتبط مسجد جامع دهلی، از بزرگترین مساجد جهان بناهایی که حتما باید یک بار دیده شوند
همایون شاه و آرامگاهی دیگر
یکی از آرامگاه های باشکوه کشور هند آرامگاه پرجلوه و زیبایی است که برای همایون شاه ساخته شد. همسر این شاه که حمیده بانوه بیگم نام داشت در ایران با معماری این کشور اشنا شده بود و توانست با استفاده از تجربیات خود این عمارت را به مدت هشت سال بسازد.
احداث این ساختمان یک سال بعد از درگذشت همایون شروع شد و در سال ۱۵۶۵ پایان یافت. این مقبره با الهام از مقبره های ایرانی و فضای چهار باغ یا باغ جنت ساخته شده که اولین باغ به این سبک در هندوستان به شمار می‌رود. معماران این باغ سید محمد بن میرک غیاث الدین و پدر وی میرک غیاث الدین بودند که از هرات که در آن زمان از شهرهای ایران محسوب می شد به دهلی آورده شده بودند.
مقبره اکبر شاه بنایی دیگر در هند
یکی از بناهای دوره تیموریان که در سکندره واقع در شش مایلی آگره واقع است مقبره اکبر شاه است که آن هم یکی از آثار معماری هند در دوره ای خاص از تاریخ این کشور است. شاید بتوان گفت که این عمارت تلفیقی از سبک های مختلف معماری پیش از عصر اکبرشاه در هند است . اکبرشاه با سلیقه فراوان ضمن ترکیب نظرات خود در معماری با نظریات و سبک های موجود یک کار تلفیقی را پیش برد و مکاتب معماری هندی را با سبک معماری دوره اسلامی آمیخت.
طراحى ظاهری باغ همانند باغ مقبره همایون است. در این باغ نیز ۴ جوی که از یک منبع سرچشمه مى گرفته، جاری بوده است که با بهره گیری از اندیشه رودهای بهشت در روایات اسلامى تعبیه شده بوده است.
مسجد و منار قطب
در سال ۱۱۹۳ میلادی به تقلید از مناره جم در کشور افغانستان مناره ای بزرگ به دستور قطب الدین آیب شاه تورانی در هندوستان ساخته شد که محل آن در دهلی نو است.
وی برده ای مسلمان بود که از قبیله آیبک در زمان کودکی توسط یک قاضی ایرانی خریداری شده و به نیشابور آورده شده بود.
قاضی، قطب الدین را همراه پسران خود به مدرسه فرستاد و او در شمشیرزنی و علوم دینی استاد شد. پس از آنکه قاضی فوت کرد او توسط محمد غوری که پادشاه بود خریداری شد. محمد غوری سلسله ایرانی- اسلامی گورکانی را در هند بنا نهاد و پس از فوتش غلامش که همین قطب الدین باشد حکومت را در دست گرفت و سلسله‌ای را ایجاد کرد.
البته این تنها حرکت او در زمینه معماری یا توجه به ساختمان های شهری نبود. او دستور داد که تمام ساختمانهای مذهبی شهر دهلی که به بت پرستی اختصاص داشت خراب شده و به جای آنها مسجد عظیمی به نام قوت الاسلام ساخته شود و قطب منار نیز مناره همین مسجد است که و ارتفاعش به ۷۲ و نیم متر می رسد.
یک ستون مرکزی از فلزی که ناشناخته است در وسط این مسجد قرار داده شده است که معماری این مسجد را جذابتر می کند. این ستون از آلیاژی است که هرگز زنگ نمی زند و رنگش تغییر نمی کند.
اسناد تاریخ نشان می دهند که این ستون در در زمان سلطنت پادشاهان آریایی گوپتا کشف شد و گویا خود آنها هم از ماهیت این ستون خبر نداشتند از اینرو آن را به احترام خدای آریایی ویشنو در مقابل او قرار دادند و بعد که مسلمانان در جای این بنا مسجدی ساختند این ستون همچنان باقی است. نویسندگانی مانند اریک فون دانیکن این ستون را ساخته دست بشر نمی دانند. وزن ستون فلزی بیشتر از شش هزار کیلو گرم است.
قلعه سرخ یادگاری از دوره گورکانیان
در دوره ای که مسلمانان در هند حکومت می کردند هم ساختمان هایی در این سرزمین بنا شد که یکی از آنها قلعه سرخ نام دارد که احداث آن به دست شاه جهان امپراتور گورکانی، وقتی که پایتخت خود را از اگرا به دهلی تغییر داد، صورت گرفت. ساخت این بنا به مدت ۹ سال طول کشید و در سال ۱۶۴۸ به پایان رسید.
این بنای عظیم که در کنار رودخانه «یامونا» ساخته شده از نظر ظاهری به شکل یک ۸ ضلعی است که اضلاع نا منظمی دارد و به وسیله دیواری که از سنگ های قرمز ساخته شده محصور شده است که طول آن ۵/۲ کیلومتر و ارتفاع آن از ۱۶ تا ۳۳ متر متغیر است.
از خصوصیات این بنا آن است می توان در ساخت آن از نشان های معماری اسلام مشاهده کرد. این بنا با ظرافتی خاص به وسیله سنگ های سرخ رنگی پوشانیده شده است.