نقش جهان اصفهان، میدانی باشکوه و تاریخی

میدان نقش جهان اصفهان که با نام میدان امام هم شناخته می‌شود یکی از مهم‌ترین و شاخص‌ترین جاذبه‌های توریستی شهر اصفهان است. این بنای باشکوه و تاریخی شهرت بین‌المللی دارد و از اولین آثار ایرانی است که در لیست میراث فرهنگی یونسکو به ثبت رسیده است. نقش جهان در مرکز شهر اصفهان واقع شده و در اطراف آن می‌توان بسیاری از بناهای تاریخی و باستانی مربوط به دوره‌های مختلف را مشاهده کرد. در ادامه به معرفی میدان نقش جهان اصفهان می‌پردازیم. با الی گشت همراه باشید.

تاریخچه میدان نقش جهان اصفهان

قبل از انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت در عصر صفوی، در محل این میدان باغی بزرگ و زیبا به نام نقش جهان قرار داشت. داخل این باغ پر از ساختمان‌های دولتی و کاخ‌های فرمانروایی مربوط به دوره آق قویونلوها و تیموریان بود و میدان کوچکی هم در قسمتی از باغ وجود داشت. این باغ در دوره سلجوقیان محل مهمی برای برگزاری جشن‌ها و عیدها بود.

بعد از به قدرت رسیدن شاه عباس صفوی، طبق دستور او میدان بزرگ‌تر شد، به همین علت منابع زیادی ساخت بنای فعلی نقش جهان را مربوط به زمان شاه عباس اول می‌دانند. شاه عباس صفوی در شاه‌نشین عالی قاپو می‌نشست و انواع مراسم آتش‌بازی و مسابقات اسب‌سواری که در وسط میدان برگزار می‌شدند را تماشا می‌کرد. بنای اولیه این میدان در سال ۱۰۱۱ ساخته شد و تا سال ۱۰۲۵، بناهای اطراف هم به آن اضافه شدند.

میدان نقش جهان در دوره صفوی هسته مرکزی اصفهان بود و دیگر بناهای موجود در آن شامل کاخ عالی قاپو به عنوان مرکز حکومتی، مسجد شیخ لطف الله به عنوان مرکز مذهبی، مسجد جامع به عنوان مرکز اجتماعی و بازارهای آن به عنوان مرکز اقتصادی کاربرد داشتند. جالب است بدانید نقشه این میدان از روی میدان عتیق برداشته شد و همچنین این میدان شباهت‌های بسیاری به میدان امیرچخماق یزد و میدان شاه قزوین دارد.

در زمان حکومت آخرین پادشاه صفوی، تمام جوی‌های اطراف میدان خشک شدند و میدان نقش جهان رونق و شکوه خود را از دست داد. متاسفانه این افول با حمله اشرف افغان و پس از آن با بی‌توجهی شاهان قاجار شدت گرفت. بسیاری از عمارت‌های تاریخی میدان نقش جهان اصفهان مانند عمارت نقارخانه در این دوره از دست رفتند.

با شروع حکومت پهلوی، میدان نقش جهان بازسازی شد و دوباره رونق گرفت و در سال ۱۳۱۳ به ثبت ملی رسید. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی این میدان با نام «میدان شاه» هم شناخته می‌شد اما بعد از سال ۱۳۵۷  میدان نقش جهان به طور رسمی به «میدان امام» تغییر نام داد. همچنین در دوره‌های مختلف از این میدان با نام‌های میدان قصر، میدان نو، میدان سلطنتی و میدان بزرگ هم یاد شده است.

مطالب مرتبط:
مرکز سیتی سنتر اصفهان؛ یکی از بزرگترین مجموعه های تجاری ایران
راهنمای سفر به اصفهان
چهل ستون و یادگارهای دوران شکوه اصفهان

معماری میدان نقش جهان اصفهان

معماری میدان نقش جهان اصفهان یادگاری از دوران صفوی است. این میدان به شکل مستطیل، با طول ۵۶۰ متر و عرض ۱۶۰ متر طراحی شده و در اطراف آن ۲۰۰ حجره دو طبقه وجود دارد. در وسط چهار ضلع میدان، چهار بنای باشکوه تاریخی با نام‌های عالی قاپو، سردر قیصریه، مسجد جامع و مسجد شیخ لطف الله قرار دارند. سردرقیصر و عالی قاپو با نقاشی‌های بی‌نظیر و تماشایی از زیباترین بناهای تاریخی ایران هستند. به غیر از این بناها، چهار بازار هم در اطراف میدان وجود دارند که در آن‌ها صنایع دستی اصفهان به فروش می‌رسند.

در گذشته پشت میدان نقش جهان اصفهان پر از ساختمان‌ها و باغ‌های سرسبز بود اما متاسفانه امروزه بیشتر این بناها از بین رفته‌اند و فقط هشت‌بهشت، چهل ستون و چند بنای دیگر از آن زمان باقی مانده‌اند.

مسیرهای دسترسی به میدان نقش جهان اصفهان

مسیرهای دسترسی به میدان نقش جهان اصفهان شامل خیابان حافظ در شرق و خیابان سپه در غرب است. خیابان سپه عمود بر زاینده رود بوده و دارای پارکینگ است، به همین علت ورودی‌های این خیابان به میدان معمولا تردد بالایی دارند. گردشگران می‌توانند از خیابان استانداری، کوچه پشت مطبخ و تمام کوچه‌های موازی آن، به صورت پیاده خودشان را به میدان برسانند. به طور کلی این میدان در شمال شهر و در مرکز جاذبه‌های تاریخی اصفهان قرار دارد و گردشگران با رسیدن به این مکان می‌توانند از تعداد زیادی آثار و بناهای تاریخی بازدید کنند.

جاذبه‌های دیدنی میدان نقش جهان اصفهان

 جاذبه‌های دیدنی میدان نقش جهان اصفهان باعث شده گردشگران زیادی هر ساله راهی اصفهان شوند. بناهای مختلف موجود در این میدان در زمان رونق خود از مهم‌ترین مراکز مهم مذهبی، اقتصادی، اجتماعی و تجاری محسوب می‌شدند و نمادی از زندگی شهرنشینی بودند.

امروزه مسجد شیخ لطف الله، عمارت عالی قاپو، سردر قیصریه، مسجد جامع عباسی یا مسجد شاهی و حجره‌های قدیمی اطراف میدان از دیدنی‌ترین جاذبه‌های اصفهان و حتی ایران هستند. در ادامه به معرفی بناهای دیدنی میدان نقش جهان اصفهان می‌پردازیم.

• مسجد شیخ لطف الله

مسجد شیخ لطف الله در ضلع شرقی میدان نقش جهان قرار دارد. این مسجد بدون مناره به دستور شاه عباس اول ساخته شد و ساخت آن ۱۷ سال طول کشید. گنبد این مسجد ۳۲ متر طول دارد و معماری و کاشی‌کاری آن به دست استاد محمدرضا اصفهانی از معماران برجسته‌ی آن دوران انجام شده است.

• مسجد جامع عباسی یا مسجد شاهی

مسجد جامع عباسی یا مسجد شاهی در ضلع جنوبی میدان نقش جهان قرار دارد و در گذشته محل برگزاری مراسم‌های بسیاری بوده است. این مسجد با مناره و گنبد زیبای خود هنر ایرانی را به نمایش می‌گذارد و بازدیدکنندگان می‌توانند به بازتاب صدا ها زیر گنبد مسجد گوش جان بسپارند. این بنای زیبا در سال ۱۰۲۰ ساخته شده است و هنوز هم می‌توان کتیبه شاه عباسی را بر سردر آن مشاهده کرد. در این کتیبه به مدح شاه عباس اول پرداخته شده است. کتیبه‌ی دیگری شامل نام معماران نقش جهان بر روی سردر مسجد وجود دارد که علاقه‌مندان می‌توانند آن را به راحتی ببینند.

• عمارت عالی قاپو

عمارت عالی قاپو در غرب میدان نقش جهان اصفهان واقع شده است. این ساختمان با زیربنای ۱۸۰۰مترمربعی، در شش طبقه ساخته شده است و ۵۳ اتاق دارد. این کاخ تزئینات بسیار زیبایی دارد که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند. از دیگر خصوصیات برجسته‌ی این عمارت می‌توان به بازتاب صدا در ورودی کاخ، تالار موسیقی و تالار پذیرایی بسیار زیبا اشاره کرد.

• سردرقیصریه

سردر قیصریه در ضلع شمالی میدان نقش جهان قرار دارد. این سردر، دروازه‌ی ورودی به بازار سنتی اصفهان است و چهار در فرعی و یک دروازه اصلی دارد. در گذشته طبقه سوم این بازار نقاره خانه بود اما در زمان قاجار این قسمت تخریب شد. همچنین حوض مقابل دروازه در سال ۱۳۴۰ تبدیل به باغچه شده بود که در سال‌های اخیر مجددا احیا شد. نقاشی‌های به جا مانده بر سردر قیصریه به قلم رضا عباسی انجام شده است.

تفریحات و سرگرمی‌های میدان نقش جهان اصفهان

تفریحات و سرگرمی‌های میدان نقش جهان اصفهان یک روز به یادماندنی و لذت‌بخش را برایتان به ارمغان می‌آورد. زمانی که به این میدان می‌روید می‌توانید از آثار تاریخی که معماری بسیار جذابی دارند بازدید کرده و در کاشی‌های هزاررنگ غرق شوید.

اگر اهل بازارگردی باشید بدون شک بازدید از بازار تاریخی قیصریه و حجره‌های اطراف میدان برایتان هیجان‌انگیز خواهد بود، می‌توانید سری به این بازار قدیمی و حجره‌های اطراف زده و کالاهایی که در آن‌ها به فروش می‌رسند را با قیمت مناسبی بخرید. بیشتر کالاهای موجود در بازار قیصریه و حجره‌های میدان نقش جهان شامل صنایع دستی اصفهان، ظروف مسی، فرش و خشکبار هستند.

پیاده‌روی در میدان و تماشای گل‌کاری‌های زیبای اطراف و حوض‌های فیروزه‌ای رنگ، تفریح جذاب دیگری است که در میدان نقش جهان می‌توانید انجام دهید. همچنین اگر علاقه‌مند به درشکه‌سواری هستید امکان سوار شدن درشکه در قسمت‌های مختلف میدان مهیا است.

در صورتی که بعد از تفریح و گردش هوس نوشیدنی یا یک وعده غذای خوشمزه را کرده باشید می‌توانید سری به کافه‌ها و رستوران‌های اطراف میدان نقش جهان اصفهان بزنید و انواع دسر، شیرینی، بستنی و غذاهای مختلف را نوش‌جان کنید.

جمع‌بندی درباره میدان نقش جهان اصفهان

در این مقاله به معرفی میدان نقش جهان اصفهان و تاریخچه آن پرداخیتم و بناهای موجود در این میدان را معرفی کردیم. بدون شک میدان نقش جهان با بناهای شگفت‌انگیزی که در خود جای داده یکی از جذاب‌ترین آثار برجای مانده از دوران صفوی است. این میدان تماشایی باعث شهرت اصفهان در سطح جهان شده و بازدیدکنندگان زیادی از سراسر دنیا برای دیدن آن راهی شهر زیبای اصفهان می‌شوند.