رم، پایتخت ایتالیا تعدادی از معروف ترین موزه ها و گالری های هنری را در خود جای داده به طوری که تعداد موزه ها آنقدر زیاد است که نمی دانید کار بازدید را از کدام موزه شروع کنید. یکی از دیدنی ترین موزه های رم، موزه ماکسی (MAXXI) است، بنایی که از نظر معماری و آثار، منحصربفرد و خاص است و گردشگران زیادی دارد. می خواهیم درباره موزه ماکسی و معماری خاصش حرف بزنیم، در ادامه الی گشت را همراهی کنید.
مطالب مرتبط: راهنما سفر به رم ایتالیا نمایش ۷ مجسمه باستانی در رم گالری بورگز، یکی از بهترین موزه های رم
موزه ملی هنر قرن بیست و یکم که به موزه ماکسی (MAXXI) معروف است در محله فلامینیو و در محل سابق پادگان نظامی ساخته شده و در مراسمی رسمی در بهار سال ۲۰۱۰ افتتاح شده است. در واقع ایده ساخت این موزه سال ها قبل و در سال ۱۹۹۸ توسط وزارت فرهنگ ایتالیا پیشنهاد و برای طراحی آن مسابقه ای برگزار شد. در نهایت معماری موزه توسط نابغه معماری معاصر، «زاها حدید» طراحی شد و ساخت آن ۱۰ سال زمان برد.موضوع اصلی این موزه آفرینش های هنری معاصر است و معماری آن بر اساس رویکردی میان رشته ای به هنر و تولیدات زیباشناختی دنیای پیش رو طراحی شده است.
معمار به همراه طرح این بنا متنی همراه کرد که در آن به دگرگونی هنر از دهه ۱۹۶۰ میلادی به بعد اشاره شده بود. او معتقد بود که در صورتی که اثر هنری دیگر فقط یک شی‌ء به حساب نمی آید، پس نمایش آن هم احتیاج به فضایی متفاوت و منحصربفرد دارد و موزه ماکسی با طراحی خاصش در واقع همین فضای متفاوت را خلق کرده است. طراحی بنا به گونه ای است که چشم اندازهای جذابی از اطراف دارید در واقع از یک طرف دیوارهای بتونی از آثار باارزش موزه محافظت می کنند و از طرفی دیگر با بخش های شیشه های مهمان چشم اندازها می شوید. فرم سیال و پیچ در یچ، تنوع و در هم تنیدگی طبقات مختلف به همراه نور طبیعی مجموعه ای فضایی و تجربه ای عملی را پدیده آورده که هر لحظه شما را مهمان چشم اندازهای غافلگیرانه می کند. در این پروژه از دو اصل ابتدایی معماری استفاده شده: دیوارهای بتونی که به سالن های نمایشگاه محدود شده و در هم آمیختگی حجم را تعیین می کند و دیگری سقفی شفاف که نور طبیعی را به داخل بنا راه می دهد.
ساختمان موزه ماکسی از مجموعه ای از قسمت های بزرگ تشکیل شده که به شکلی سیال پشت سر هم امتداد دارند و باعث حرکت بیننده در میان خود می شوند. بنایی که از بیرون به صورت حجمی بزرگ دیده می شود و به محض اینکه به داخل آن وارد می شوید تبدیل می شود به شبکه ای از سیرکولاسیون. در واقع اینکه در معماری این بنا از هندسه ی تکه تکه و پیوستگی فضایی استفاده شده نشانگر سیالیت پرآشوب زندگی امروز است. در طراحی موزه به اصل انعطاف پذیری توجه ویژه ای شده است تا بتوان هر واقع یا اثر هنری را در سالن های این موزه به نمایش گذاشت. پله های مشکی رنگ و ظاهر خاص سقف ها هر لحظه تشویق تان می کنند تا در میان فضا ها راه بروید و آثار را تماشا کنید. در معماری این بنا چنان جذابیت و ظرافتی به کار رفته که شاید حواس شما را از آثار به سبک معماری پرت شود.
موزه ماکسی با ۲۷ هزار متر مربع از دو بخش کلی هنر و معماری تشکیل شده و به غیر از مجموعه هنری که آثاری به آن اضافه می شود آرشیوی از آثار معماری هم دارد. بخش معماری، اولین موزه معماری ملی در ایتالیاست و حدود ۵ هزار طراحی قرن های ۲۰ تا ۲۱، حدود ۲۵۰۰ عکس، مجسمه ها و چندین مدل از معمارهای معروف ایتالیایی را به نمایش گذاشته است، بخش هنری شامل صدها اثر از سراسر دنیا به ویژه ایتالیاست. علاوه بر سالن هایی که برای نمایش آثار در نظر گرفته شده موزه شامل آمفی تئاتر، دفاتر اداری، فروشگاه و کتابخانه هم هست.
این موزه در سال ۲۰۱۰ برنده جایزه انستیتوی سلطنتی معماران بریتانیا شد. برای ساخت آن از شبکه ای از خطوط متقاطع استفاده شده، در واقع این خطوط همان دیوارها هستند که با هم برخورد و یا از روی هم عبور می کنند. همین که پا به داخل این موزه می گذارید المان های اصلی موزه نمایان می شوند: دیوارهای بتونی قوس دار، پله های معلق سیاه و سقفی که امکان ورود نور طبیعی را به خوبی فراهم کرده است. موادی مثل شیشه، بتون و فولاد به فضاهای نمایشگاهی ظاهری طبیعی داده اند و پنل های متحرک هم انعطاف پذیری سالن های نمایشگاه را تضمین کرده اند.
ویژگی اساسی معماری و ساختاری این پروژه در استفاده از دیوارها به عنوان مدارهای فضایی، استوار است. فضای داخلی گالری ها به یک جفت دیوارهای موازی محدود شده که کاملا در هماهنگی با حرکت طولی ساختمان هستند. سیستم سقف از نظر فنی و تکنولوژی عنصری کاملا پیچیده است و شفافیت نما، نور پردازی ها، سیستمی برای کنترل دما و رطوبت، و نقاطی را برای آویزان کردن پنل ها با هم ترکیب کرده است. نمایشگاه های رنگارنگ و هیجان انگیز زیادی از هنر مدرن دنیا در این موزه برگزار می شود و هزینه بازدید از آن ۱۲ یورو است. گردشگران زیادی از این موزه دیدن می کنند به طوری که تعداد گردشگران آن در سال ۲۰۱۳ حدود ۳۰۰ هزار نفر بوده است. در این موزه به طور منظم نمایشگاه هایی برگزار می شود و فضاهایی برای آزمایش های هنری و کارگاه های هفتگی، کنفرانس ها، نمایش ها و برنامه های آموزشی هم وجود دارد.