موزه آذربایجان در تبریز یکی از مهم‌ترین موزه‌های کشورمان است. در این موزه آثار ارزشمند زیادی مربوط به دوران قبل و بعد از اسلام به نمایش گذاشته شده است. این مجموعه را می‌توان معروف‌ترین موزه تبریز دانست که پس از موزه ملی ایران به عنوان دومین موزه باستان‌شناسی ایران هم شناخته می‌شود. با الی گشت همراه باشید تا در این مقاله اطلاعات بیشتری درباره موزه آذربایجان تبریز در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.
ابتدا بیایید به معرفی موزه آذربایجان در تبریز بپردازیم و سپس به سراغ تاریخچه این مجموعه برویم. بنای موزه آذربایجان با مساحت ۲۴۰۰ مترمربع توسط باستان‌شناس فرانسوی «آندره گدار» با الهام از معماری محلی آذربایجان تهیه شده و توسط اسماعیل دیباج، رئیس وقت اداره فرهنگ تبریز ترسیم شده است.
این بنای سه‌طبقه دارای یک سالن نمایش در هر طبقه با ابعاد ۱۲*۳۷ متر، کتابخانه و چندین اتاق اداری است. در سالن‌های نمایش این مجموعه برنامه‌های آموزشی برگزار می‌شود. این موزه در سال ۱۳۹۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در حال حاضر آثار تاریخی و هنری زیادی شامل ۱۲ هزار آثار عتیقه با قدمت پیش از اسلام و دوران اسلامی در موزه آذربایجان تبریز نگهداری می‌شوند.
تاریخچه موزه به سال‌های ۱۳۰۶ و ۱۳۰۷ هجری شمسی بازمی‌گردد. در این سال‌ها تعدادی زیادی سکه قدیمی در تبریز کشف شد و در سالن کتابخانه تربیت به نمایش درآمد. پس از استقبال زیاد از نمایش این سکه‌های قدیمی، گروهی از تاریخ‌دوستان و فرهنگیان تبریز برای راه‌اندازی موزه‌ای جامع در این شهر تلاش کردند. در نهایت تلاش این گروه نتیجه داد و کار ساخت موزه در اردیبهشت ماه سال ۱۳۳۷ شروع شد. چهار سال بعد و در سال ۱۳۴۱ بنای موزه با سه تالار تکمیل شد و در مهرماه همان سال افتتاح شد.
در زمان ساخت بنای موزه برگزاری نمایشگاه‌های تاریخی و هنری در تبریز ادامه داشت. از جمله این نمایشگاه‌ها می‌توان به نمایشگاه ۲۰۲ اثر تاریخی متعلق به موزه ایران باستان و نمایشگاه اشیای تاریخی تبریز در دبیرستان نجات اشاره کرد.
بخش‌های مختلف موزه آذربایجان در تبریز عبارت‌اند از:
در طبقه زیرزمین موزه آذربایجان تبریز مجسمه‌های ساخته شده توسط آقای احد حسینی نگهداری می‌شوند. این مجسمه‌ها به سفارش اولین رئیس موزه آذربایجان یعنی مرحوم حسین حسینچی ساخته شده‌اند و دید عمیقی نسبت به سرگذشت و اخلاق انسان در سده‌های قبل دارند. همچنین از دیگر آثار طبقه زیرزمین موزه آذربایجان می‌توان به سنگ‌نگاره‌های تاریخی اشاره کرد. این سنگ‌نگاره‌ها شامل سنگ گورها، پیکره‌های انسانی، قوچ‌ها و مجسمه‌های سنگی و سنگ‌های کتیبه‌دار هستند. جالب است بدانید سنگ‌نگاره‌های تاریخی جدیدترین بخش موزه آذربایجان محسوب می‌شوند.
در طبقه همکف موزه آذربایجان اشیا و آثار تاریخی از دوران پیش از تاریخ و پیش از اسلام به نمایش درآمده‌اند. قدیمی‌ترین اثر این بخش را می‌توان سفال‌های تپه اسماعیل‌آباد با قدمت هفت هزار سال دانست. از دیگر آثار جذاب طبقه همکف می‌توان به سنگ‌های معدنی سرپانتین با نقش‌های گیاهان و حیوانات مربوط به تمدن جیرفت و دوران پیش از تاریخ، مجسمه الهه زن رستم آباد با قدمت سه هزار سال و ریتون‌هایی با قدمت سه هزار سال قبل اشاره کرد.
همچنین در سال ۱۳۷۸ در پیرامون مسجد کبود، اجساد زن و مردی کشف شد که در حال حاضر در موزه آذربایجان در معرض دید عموم قرار داده شده‌اند. قدمت این اجساد به سه هزار سال پیش بازمی‌گردد. در ضلع شمالی سالن هم یک سنگ نبشه با متن «بسم‌الله» به چشم می‌خورد. این سنگ اثر هنری آقای محمدعلی قوچانی است و از ۵ قسمت آن، ۴ قسمت برای قاب و یک قسمت برای متن در نظر گرفته شده است.
طبقه اول موزه به نمایش آثار سده چهارم هجری و شهر نیشابور اختصاص پیدا کرده است. اکثر این آثار ویژگی‌های مشترکی دارند و در آن‌ها از نقش‌های اسلیمی، خط کوفی و لعاب سفید استفاده شده است. در طبقه اول موزه آذربایجان می‌توان ظروف سفالی متعلق به دوره ایلخانان و قفل رمزدار متعلق به سده ششم هجری را هم مشاهده کرد. همچنین سالن سکه‌های موزه آذربایجان در طبقه اول این مجموعه قرار دارد و در آن سکه‌های تاریخی از دوره هخامنشیان تا قاجار و مهرهای قدیمی در معرض دید عموم قرار داده شده‌اند.
بازدید از موزه برای عموم آزاد است. این موزه یکی از جذاب‌ترین دیدنی‌های تبریز است و در خیابان امام قرار دارد. برای دسترسی به این موزه می‌توانید از خودروی شخصی، اتوبوس، مترو و تاکسی استفاده کنید. در صورتی که قصد داشتید با استفاده از اتوبوس خودتان را به این مجموعه برسانید باید سوار اتوبوس‌های خط راه‌آهن به آبرسان شده و در ایستگاه مسجد کبود پیاده شود. همچنین در صورت استفاده از مترو باید در ایستگاه شهید بهشتی پیاده شوید و فاصله‌ی ۵۰۰ متری تا موزه را به صورت پیاده طی کنید.
آدرس موزه : استان آذربایجان شرقی، تبریز، خیابان امام، جنب مسجد کبود
ساعت کاری موزه : ۹ صبح الی ۱۹ عصر
شماره تلفن موزه : ۴۱۳۵۲۶۱۶۹۶
در این مقاله با موزه آذربایجان در تبریز آشنا شدیم. همان‌طور که گفته شد این موزه پس از موزه ملی ایران، دومین موزه باستان‌شناسی کشورمان محسوب می‌شود. در این مجموعه جذاب می‌توان آثار زیادی از دوره‌های تاریخی مختلف را تماشا کرد. درصورتی‌که علاقه‌مند به آثار باستانی هستید پیشنهاد می‌کنیم حتماً در سفرتان به تبریز از موزه آذربایجان این شهر بازدید کنید.
مطالب مرتبط: مسجد کبود تبریز، شاهکاری از هنر و معماری ۱۰ غذای تبریزی معروف