مهریز
مهریز شهرستانی در استان یزد در مرکز کشورمان است و مرکزیت این شهرستان مهریز است و منطقه ای شامل چند روستا که در گذشته به آن مهریجرد می گفتند و به دختر انوشیروان مهرنگار نسبت داده اند این وجه تسمیه تا سال ۱۳۱۸ به درستی مشخص نبود و از این تاریخ بررسی درباره نام آن شروع شد.
مهریز در گذشته
مطالب مرتبط: معرفی ۸ مورد از مناطق گردشگری یزد راهنمای سفر به یزد
این شهر در دوران حکومت ساسانیان یعنی حدود ۱۶۰۰ سال قبل منطقه ای بود که در قسمت جنوبی دشت یزد و جنوب شرق شیرکوه قرار داشت و قنات هایی هم در آن وجود داشت که سرچشمه آن ها ۴۰ کیلومتر آن سوتر بود. محققان معتقدند که دختر انوشیروان ساسانی به نام مهرنگار دستور احداث و ایجاد این قنات ها را در این منطقه داده است که با گذر از یک مسیر نسبتا کوتاه به سرچشمه آن می رسیدند و بعد از اینکه این قنات‌ها سبب آبادانی روستاهای این منطقه شدند و رونق نسبی برای این نقطه بوجود آوردند فرماندهان و امرای زیر دست این بانو و شاهزاده ساسانی به روستای جدید نام مهرگرد دادند و مهرگرد در گذر زمان به مهریجرد تبدیل شد و رفته رفته به مهریز معروف شد.
جمعیت این مهریز ۵۱۷۳۳ تن است و از شمال با یزد، از جنوب با شهربابک و اناراستان کرمان و شهرستان خاتم، شهرستان تفت در غرب و شهرستان بافق در مشرق همسایگان این شهرستان هستند و آن را در برگرفته اند. این شهرستان در ۳۵ کیلومتری جنوب شهر یزد است. شهرستان مهریز در بخش مرکزی شامل چند منطقه است مثل: بیدک یا مزویر آباد، بغداد آباد، مهر پادین، استهریج و منگاباد.
در ساخت خانه های مهریز اقلیم منطقه نقش زیاد و موثری داشته و با هدف جلوگیری از نور آفتاب خانه های مهریز را طوری می ساختند که در جهت خلاف نور بوده و دیوارهایی بلند که یک طرف خانه ها را در سایه قرارمی داد این مشکل را در این منطقه حل می کرد. جالب است بدانید که در گذشته درِ خانه های مهریز هم مثل بعضی نقاط دیگر دو تا کوبه داشت که یکی مخصوص زنان و دیگری مخصوص مردان بود.
سطح ایوان و حیاط خانه ها دو یا سه پله پایین تر از سطح کوچه بود که سبب ایجاد محیطی خنک در تابستان ها بود. حیاط ها بیشتر چهارگوشه بودند و در هر گشه یک اتاق به مناسبت های مختلف درست شده بود در شمال و شرق، اتاقهای زمستانی بودند که آفتابگیر بودند و در سمت جنوب یا غرب تالار یا مهمان خانه ساخته شده بود. بطور کلی دلیل اصلی در ترکیب معماری سنتی و سبک خاص آن شرایط جغرافیایی منطقه و محیط کویر است.
آب و هوای مهریز
این شهر در قسمت کوهستانی آب و هوای نیمه خشک دارد اما نسبت به یزد معتدل تر است است اما در قسمت دشت، خشک و بیابانی است. مهریز دو ناحیه خشک و نیمه خشک دارد: نقاطی مثل دشت بهادران در شمال شرقی و مناطق جنوبی جزء مناطق خشک و شمال غرب مهریز در دامنه ی کوه شیرکوه منطقه نیمه خشک آن به حساب می آیند.
ناحیه بغداد آباد مهریز یکی از بزگترین مناطق شهرستان است و شامل محله های سرچشمه، باغ بهار، سنگ انداز، طغارسنجر، محله بالا، محله پایین، کمال آباد، و شهرک های شهید صلواتی، سلمان، موحدین، بهشتی، رجایی و چند محله دیگر است. قدمت و دیرینگی این بخش از شهرستان مهریز را محققان و تاریخ نگاران حدود ۸۰۰ تا ۲۰۰۰ سال محاسبه کرده اند و کشف یک کتیبه در سردر مسجد جامع باغ بهار نشان می دهد که قدمت این مسجد به ۳۴۰ می رسد.
شهر تاریخی مهریز از شهرهایی است که قدمت تاریخی آن که خیلی مورد توجه باستان شناسان و تاریخ نگاران است و همچنین گردشگرانی که به آثار و مکان های تاریخی علاقمند هستند به این منطقه توجه ویژه دارند، طبیعت بکر و دست نخورده و خیلی زیبایی دارد که مورد توجه طبیعت گردان و علاقمندان به جاذبه های طبیعی هستند و در زمان هایی خاص مثل عید نوروز خیلی از مردم از شهرهای دیگر به این شهرستان زیبا و تاریخی می آیند. همچنین این شهر جاذبه های زیادی دارد که در ادامه آن ها را برای شما می گوییم.
روستای منشاد
روستای منشاد یکی از روستاهایی است که در بخش مرکزی شهرستان مهریز قرار دارد و آب و هوای آن معتدل و خشک است. منشاد در ۳۷ کیلومتری جنوب غرب مهریز است و به خاطر موقعیت جغرافیایی اش یکی از مناطق ییلاقی استان یزد محسوب می شود که آب و هوایی دلپذیر و خنک دارد و در تابستان ها که این استان کشور گرمای آن غیر قابل تحمل می شود این منطقه آب و هوایش خیلی دلچسب است.
کوه مهریز با خاصیت درمانی
یکی از جاذبه های گردشگری این شهرستان کوه ریگ است که این کوه به خاطر خواصی از نور خورشید دریافت می کند جایی شده برای گردشگرانی که به قصد درمان به آنجا می آیند. کوه ریگ یک تپه شنی طبیعی است که به خاطر آثار زیاد تاریخی و دیدنی های بکر و زیبای طبیعی مورد استقبال گردشگران است.
سرو کهنسال مهریز
دومین موجود زنده در این استان کویری سرو کهنسال شهرستان مهریز است البته بعد از سرو ابرکوه که از نظر قدمت ا سرو مهریز عمرش بیشتر است. قدمت سرو مهریز دو هزار سال تخمین زده شده و این سرو دومین سرو کهنسال یزد است که نهمین اثر طبیعی ثبت شده است.
اقامتگاه بوم گردی سرای جهانگرد مهریز
این اقامتگاه در نزدیکی باغ پهلوان پور مهریز است و فضای سر سبز و زیبایی دارد و چشم انداز زیبایی که هر گردشگری را به خود جذب می کند. این اقامتگاه دارای امکانات رفاهی مناسبی است.
یکی دیگر از دیدنی های مهریز که تعداد آن هم کم نیست مساجد و اماکن مذهبی این شهرستان است. از زیارتگاه ها امامزاده شاه صفی الدین محمد، زیارتگاه سید غیاث الدین است و مساجد این استان که در شهر مهریز وجود دارد می توان مسجد جامع بنافت، مسجد جامع ترزجان، مسجد جامع منشاد، مسجد جامع خورمیز، مسجد جامع باغ بهار، مسجد جامع منگاباد، مسجد جامع کبیر مهرپادین را نام برد.
همچنین مناطق و آثار تاریخی زیادی در این منطقه وجود دارد که از آن جمله منطقه تاریخی غربالبیز، نقوش تخته سنگ ارنان، عمارت تاریخی سنمبر، قلعه کردآباد مهریز، قلعه مهرپادین، حمام تاریخی هرفته، برج آسیاب ریگ و قلعه سریزد است.
این شهرستان به خاطر موقعیتش و عبور مسافران زیاد از این منطقه دارای کاروانسراهای زیادی است از جمله کاروانسرای علی آباد مهریز، کاروانسرا یا رباط شمس، رباط زین الدین، کاروانسرای شاه عباسی است. از دیگر دیدنی های مهریز رود خانه فصلی منشاد، کوه ریگ، بازار دروازه مهریز، دره دامگاهان، باغ پهلوان پور است.