مراسم پنجاه به‌در قزوین
شهر قزوین یکی از شهرهای زیبای کشورمان است که هم جاذبه ی تاریخی و مکانی زیاد دارد و هم جاذبه هایی از جنس فرهنگ و آداب و رسوم! این دقیقا به این معناست که در این شهر نباید انتظار داشته باشید که پس از گشتن و دیدن جاذبه های تاریخی و مکانی دیگر با همه جا آشنا شده باشید و قزوین را به خوبی شناخته باشید بلکه شما هنوز با جاذبه های فرهنگی و آیینی این شهر آشنا نشده اید. یکی از این آیین ها، مراسم پنجاه به‌در قزوین است. این مراسم، تنها مختص به قزوینی هاست و تنها در روزهای بهار انجام می شود. در ادامه با ما در الی گشت همراه باشید تا به اتفاق یکدیگر، با مراسم پنجاه به‌در قزوین آشنا شویم.
مطالب مرتبط: آشنایی با عمارت سردار مفخم قزوین خیابان سپه قزوین، اولین خیابان طراحی شده در ایران سردر عالی قاپو در قزوین، درب ورودی به ارگ سلطنتی صفوی
در شهر قدیمی همچون قزوین با آن پیشینه ی قدیمی و تاریخی خود بدون شک رسم و رسوم بسیاری در طی دوره های مختلف به وجود آمده است که هم اکنون هم برخی از آن ها در زندگی آن ها هنوز هم وجود دارد. یکی از این رسوم سنتی و مختص به مردم این شهر، مراسم پنجاه به در قزوین است. در فصل بهار هستیم و این مراسم سنتی هم تنها برای این فصل است و از این رو شناخت آن مخصوصا اگر از هر کجای ایران قصد بازدید ار این شهر را دارید را باید در اولویت های سفر خود قرار دهید. در مراسم سنتی پنجاه به در قزوین، از مهم ترین رسومات و آیین هایی که در آن برگزار می شود این است که مردم از درگاه خدواند متعال درخواست آب و نزول باران می نمایند.
آداب مراسم پنجاه به‌در قزوین
از نکات جالبی که درباره ی برگزاری این رسم و آیین وجود دارد این است که مراسم پنجاه به در قزوین تنها برای مردم این شهر است و در هیچ کدام از شهرهای دیگر ایران همچین رسمی وجود ندارد. به هر حال مراسم پنجاه به در هر سال ۱۹ اردیبهشت برگزار می شود و از این نظر در بهترین شرایط آب و هوایی برگزار می شود. البته شاید برایتان سوال باشد که چرا این تاریخ را قزوینی ها برای برگزای جشنشان انتخاب کرده اند؟ دلیل این کارشان از روی اسم مراسم هم پیداست، آن ها با گذشت ۵۰ روز از شروع فصل بهار این جشن را به مناسبت ورود به واپسین روزهای فصل کاشت محصول کشاورزان در قزوین برپا می نمایند.
در عصر روز پنجاهم سال جدید که برابر می شود با ۱۹ اردیبهشت، همه ی مردم شهر قزوین از کشاورز گرفته تا مردم عادی به دامان طبیعت پناه می برند و در زیر آفتاب سوزان به تفریح می کنند. مردم قزوین مخصوصا قدیمی ترها همگی به مصلای شهر قزوین می آیند و در فضای باغ مانند این مصلا به دور هم جمع می شوند. این مصلی در واقع یک آب انبار است که در جنوب شهر قزوین و در خیابان راه ری قرار گرفته است. درباره ی این مکان می گویند که امام رضا (ع) و یاران ایشان در راه سفرشان و در گذر از شهر قزوین در این مکان اقامه ی نماز کرده اند و آن مکان را با قدوم مبارکشان مورد عنایت و تقدس قرار داده اند و به همین خاطر قزوینی ها این قسمت از شهر را مقدس می دانند. برای شرکت در مراسم پنجاه به در قزوین خانواده ها به اتفاق هم به اندازه ی تمام جمعیت خود به این مکان آمده و در جایی وسایل گشت و گذار و به اصطلاح پبک نیک خود را می گذارند و ضمن گذراندن اوقاتی خوش در این شهر، آیین مذهبی و رسومات قدیمی خود را هم به جا می آورند.
در این مراسم قزوینی ها، با خوردن غذاهایی همچون آش رشته و غذایی سنتی به نام دیماج که در واقع پیش غذا است و از سیر، نان خرد شده، گردو، سبزی، پنیر و کشمش درست می شود در واقع یک نوعی دیگر از مراسم ۱۳ به در را به جای می آورند. انواع تنقلات و شیرینی ها باقی مانده ی عید در این مراسم آورده و به کلی خورده می شوند. البته به جز پیک نیک و دور هم جمع شدن قزوینی ها در این مراسم ۲ رکعت نماز باران به جای می آورند و ادعیه و مناجات هایی در زمینه ی نزول بارن و برکت را پخش می کنند. در هنگام غروب خورشید هم همه ی کسانی که در این مراسم حضور دارند، نماز مغرب و اعشا را به اتفاق یکدیگر به جای می آورند و در انتها هم به خانه های خود باز می گردند.
مهم ترین بخش این مراسم این است که قزوینی ها در این مراسم هم به امور دنیوی خود مثل تفریح کردن می رسند و هم در این حین به امور و مناسک دینی توصیه شده ی خود نیز رسیدگی می نمایند. یکی از قسمت های جالب این مراسم این است که هر کسی که طلب دعایی خیر دارد و یا نذری را داشته که ادا شده است، در طول این مراسم به جای می آورد که این خود بخش دیگری از این مراسم سنتی و زیبا برای قزوینی ها است.
از خوشمزه های این مراسم که برایتان بگوییم، دلتان به شدت آب می افتد! در این مراسم قزوینی ها آش رشته می پزند و بین همه پخش می کنند. بسته های نان و پنیر و سبزی نیز در این مراسم بسیار پخش می شود.
یکی از دیگر مراسم های جال توجه در آیین پنجاه به در قزوینی ها این است که در این مراسم بانوانی که طلب حاجت دارند، بعد از به جای آوردن نماز به آب انبار قدیمی شهر می روند و چند قطعه ی کوچک سنگ بر می دارند و در بخش هایی که هنوز هم وجود دارد و نیت خود را طلب می نمایند و سپس سنگ ها را به دیواره ی آب انبار فشار می دهند. بنابر اعتقاد مردم قزوین اگر سنگ مذکور به دیواره ی آب انبار بچسبد، حتما حاجت و طلب خود را می گیرند.
البته این مراسم بیشتر به خاطر درخواست برکت از خدای متعال با خوشی مردم است اما این بخش از مراسم بسیار مورد توجه است. جالب است بدانید که معمولا در این روزها باران و یا حداقل نم بارانی هم می زند که البته مردم حاضر در مراسم پنجاه به در قزوینی ها بسیار از آن استقبال می کنند و آن را نشانه ای خوب و الهی می بینند.