یکی از جاذبه های شهر هلسینکی، بنای یادبودی است که به افتخار آهنگساز معروف اهل فنلاند، جین سیبلیوس (Jean Sibelius)ساخته شده است. مجسمه سیبلیوس هلسینکی نتیجه یک کمپین جمع آوری کمک های مالی عمومی و یک مسابقه دو مرحله ای در سال ۱۹۶۱-۱۹۶۲ بود. در تمام مراحل، این پروژه یک رقابت عمومی بی سابقه ای را به وجود آورد، زیرا کل جمعیت فنلاند به نظر می رسید به دو بخش تقسیم شده، برخی خواستار مجسمه ای فیگوراتیو بوده و هنرمندان هنر مدرن، طرحی انتزاعی ارائه می دادند. در هر صورت این مسابقه در میان طراحان به اجرا گذاشته شد و مناظرات و رقابت های شدیدی نیز به وجود آورد. اولین بنای عمومی انتزاعی فنلاند، فواره مسی ایلا هیلتونن (Eila Hiltunen) بود که در سال ۱۹۶۱ ساخته شد. در ادامه الی گشت همه چیز در مورد این مسابقه و مجسمه سیبلیوس هلسینکی را آورده است. با ما همراه باشید:
مطالب مرتبط: بازدید از «میدان بازار هلسینکی»، مشهورترین بازار فنلاند! راهنمای سفر به هلسینکی در فنلاند
این مسابقه توسط سازمان سیبلیوس اجرا شد، سازمانی که پس از فوت این آهنگساز در سال ۱۸۵۷ تاسیس شد. ایلا هیلتونن یکی از ۵۰ شرکت کننده، یک طرح انتزاعی ارائه داد (شور و شوق موسیقی یا Passio Musicae) که شامل صدها لوله بود که به طور انتزاعی به لوله های ارگ بادی شباهت داشتند، البته سیبلیوس هرگز برای این ساز، آهنگی نساخته بود. هیئت داوران، ۵ پروژه برتر را انتخاب کرد و این طرح به مرحله بعد راه یافت.
در این مرحله، داوران شامل ۳ عضو جهانی، اسکار هانسن (لهستان)، لوسیانو مینگوزی (ایتالیا) و ناد نلموسه (دانمارک) انتخاب شدند. طرح نهایی ایلا هیلتونن که نسخه بسیار پیشرفته ای از اولین طرح او بود، مورد علاقه اعضای متخصص هیئت داوران قرار گرفت. خوشه نسبتا متراکمی از لوله ها که به شکل یک جسم آزاد و رها درآمده اند، نشان دهنده ی جنگل های توس و یا شفق قطبی هستند. احساس دوستی با طبیعت توسط حفره ها و بافت غنی در بسیاری از لوله ها افزایش یافت.
ایلا هیلتونن برنده اعلام شد و پس از چند ماه از بحث سر این موضوع، او تصمیم گرفت پروژه خود را تحقق بخشد. کمیته یادبود، اضافه کردن یک عنصر فیگوراتیو یا ظاهری برای قانع کردن مردم را درخواست کرد. برای درست کردن چهره سیبلیوس، مجسمه ساز تصمیم گرفت که او را در سن کمتری طراحی کند و نه به شکلی که در آن موقع بیشتر در نظر مردم بود. حتی این موضوع هم نظر منفی برخی از منتقدان را برانگیخت. حتی قرار دادن این عنصر هم خودش یک موضوع و یا حتی مشکل بزرگ بود، زیرا جایگاه آن با نقشه اصلی قرارگیری مجسمه که توسط معماری به نام جوانی کیویکوسکی (Juhani Kivikoski) طراحی شده بود، مغایرت داشت.
بخش های اصلی مجسمه سیبلیوس هلسینکی تقریبا از ۶۰۰ لوله فولادی ضد زنگ تشکیل شده که قطر آن ها با هم متفاوت هستند. این لوله ها به طور جداگانه به هم جوش داده شده و توسط خود ایلا هیلتونن بافت های دستی رویشان درست شده است. در حالیکه متخصصان زیادی روی فلزکاری، محاسبات ساختاری و روش‌های جوشکاری آن نظارت داشتند، اجرای فیزیکی این ساختار، که ۵/۵ متر طول، ۶.۵ متر، عمق را به ۸.۵ متر ارتفاع متر و ۳۰ تن وزن متصل می کند، تنها کار دو نفر، ایلا هیلتونن و دستیار او یک متخصص فلزکاری به نام امیل کوکونن (Emil Kukkonen) است.
اجرای این کار تقریبا ۴ سال در یک استودیو موقت در حومه شهر هلسینیکی طول کشید. اگر بخواهید کمی فضا را تجسم کنید، بهتر است جایی را در نظرتان داشته باشید که بسیار ابتدایی و ساده، تاریک و در زمستان ها بسیار سرد بوده است. خوشبختانه استودیوی عکاسی جدید اوتسو پینتینن، همسر ایلا، امکانات مدرن تری را ارائه می داد.
جوشکاری این فولادهای ضد زنگ کار پر چالشی بود، زیرا به راحتی زمانی که به آن ها گرما می خورد، از شکل خارج می گشت. ایلا، جک های مخصوصی را به کار گرفت تا این لوله ها را مستقیم نگه دارد.
ایلا هیلتونن از جدیدترین تکنولوژی جوشکاری MIG (جوشکاری قوسی با گاز محافظ) استفاده کرد تا سطح لوله های بیرونی را بافت دار کند. ایلا با یک کت چرمی از ۱۹۳۰ که به خاطر جوشکاری حفره هایی روی آن دیده می شد، ساعت ها روی یک لوله با یک مشعل جوشکاری در یک دست و شیلنگ آبی در دست دیگر برای خنک کردن سریع، می نشست و کار می کرد. با اینکه او از ماسک های مخصوص جوشکاری استفاده می کرد، اما به خاطر مواجه با گازهای سمی فلز، به آسم مزمن برونش دچار شد.
علاوه بر سختی های فیزیکی، او مجبور بود که با فشاری که از سوی مردم و سازمان ها روی این پروژه وارد می شد، مبارزه کند. بودجه در ابتدا کم بود و با درخواست هایی مبنی بر اضافه کردن آن، توسط کمیته افزایش نیافت.
مجسمه سیبلیوس هلسینکی در تاریخ ۷ سپتامبر سال ۱۹۶۷ رونمایی شد. رئیس جمهور وقت به همراه نخبگان سیاسی، فرهنگی و تجاری فنلاند در این رونمایی حضور داشتند. در طول تابستان، بنای یادبود در پارک سیبلیوس با ۱۴ عنصر، مونتاژ شد که البته این کار چندان راحت و بدون دردسر نبود. مشاهده ساختار این مجسمه و خود مجسمه ساز که پا به پای کارگران کار می کرد، کنجکاوی عمومی را کمی کاهش دارد و با افتتاح آن، مجادله ها و مخالفت ها کمرنگ تر شد.
پارک سیبلیوس محل برگزاری بسیاری از رویدادهای ویژه بوده است، حتی وقتی هنرمند ماهیت اصلی سایت را حفظ کرده و به هیچ وجه آن را تجاری و تبلیغاتی نکرده است. عناصری به سایز اصلی این بنا، که در حقیقت مواد و تکنیک های مورد مطالعه بودند در حال حاضر در کاخ ملل نیویورک و مونترلا قرار دارد. یک ماکت مشابه از آن نیز در کاخ یونسکو در پاریس موجود است.
انتخاب مواد این سازه، بسیار زیرکانه و مناسب بود. پس از ۳۵ سال، در این ساختار نشانه های کهن بودن، ضربه یا خوردگی را دیده نمی شود. لوله های نقره ای آن تغییرات فصل و نور را بازتاب می دهد، آواز پرندگان را اکو می کند و زمانی که باد می وزد، خشمگین شده و تکان می خورد.
همواره نسل ها عوض شده، نظرات و نگرش ها تغییر می کند. در حالی که مجسمه سیبلیوس هلسینکی در زمان خودش شاید مجسمه ای افراطی دیده می شده، اما امروزه یکی از جالبترین کارهای انتزاعی موجود است و سنت و هدف آن همواره تقدیر می شود. این اثر، نماد یک آهنگساز نابغه، یک ملت سپاسگزار و مجسمه سازی مصمم و با استعداد است.
منبع: eilahiltunen.netl