یکی از شگفت‌انگیزترین مناطق کشور به لحاظ گردشگری جنوب کشور و به خصوص جزیره هرمز است. این جزیره دیدنی جاذبه‌های خارق‌العاده و بی‌نظیری را در خود جای داده و هر ساله گردشگران زیادی از جای جای ایران و جهان را به سوی خود می‌کشاند. از جمله جاذبه‌های فوق‌العاده‌ی این منطقه قلعه پرتغالی ها است که قدمت آن به دوران صفویه می‌رسد. اگر دوست دارید درباره تاریخچه و ویژگی‌های منحصر به فرد این قلعه بیشتر بدانید در این مقاله با الی گشت همراه باشید.
قلعه پرتغالی ها از جاذبه‌های گردشگری بی‌نظیر هرمز است که در ضلع شمالی این جزیره دیدنی و در یک کیلومتری از اسکله اصلی در ساحل و مشرف به آب‌های نیلگون همیشه خلیج فارس واقع شده. این قلعه به دلیل قرار گرفتن در این جزیره سرخ رنگ و رؤیایی با نام قلعه هرمز هم شناخته می‌شود.
قلعه هرمز در حقیقت یکی از قلعه‌های پرتغالی‌ها در سواحل خلیج فارس و مهم‌ترین آنها به حساب می‌رود و یادگار دوران تسلط پرتغالی‌ها بر سواحل جنوبی کشور است. این بنا که به عنوان نماد استعمار و شجاعت سربازان ایرانی برای آزادسازی جزیره هرمز شناخته شده است در سال ۱۳۷۷ با شماره ثبتی ۱۹۹۸ در فهرست میراث ملی کشور ثبت شده.
خوب است بدانید قلعه پرتغالی ها در هرمز یکی از چندین قلعه‌ای است که به همین نام در جنوب ایران توسط پرتغالی‌ها ساخته شده. پرتغالی‌ها در زمان اشغال ایران این ساختمان‌ها را برای اسکان نظامیان و عموماً در فاصله‌ای کوتاه از بندرگاه‌های اصلی می‌ساختند.
قلعه پرتغالی ها در هرمز با قدمت پانصد‌ساله یکی از قلعه‌های باقی‌مانده از دوران اشغال سواحل خلیج فارس توسط پرتغالی‌ها به حساب می‌رود و پیشینه ساخت آن به دوران صفوی برمی‌گردد. این قلعه یکی از سالم‌ترین قلعه‌های این دوران به شمار می‌رود که در منطقه استراتژیک و مهم هرمز ساخته شده.
به جز این قلعه در این جزیره، در مناطقی چون قشم، کنگ، عمان و راس الخیمه قلعه‌هایی در این دوره احداث شده. پرتغالی‌ها در واقع این قلعه‌ها را برای اسکان نظامیان و اغلب در فاصله‌ای کوتاه از بندرگاه‌های اصلی می‌ساختند.
قلعه پرتغالی ها در هرمز بعد از فتح این جزیره توسط پرتغالی‌ها در سال ۱۵۰۷ میلادی به دستور آلفونسو آلبرکرک دریانورد پرتغالی و در طول ۳۰ سال ساخته شد. این قلعه با هدف حفظ و حراست از متصرفات پرتغالی‌ها در اقیانوس هند و خلیج فارس بنا شده و علاوه بر کارکرد نظامی محل سکونت خانواده‌های آنها بوده است.
گفته می‌شود سه تا پنج هزار نفر پرتغالی در این قلعه حضور داشته‌اند. در دوران صفویه و در زمان شاه عباس اول صفوی که استعمار پرتغالی‌ها در مناطق جنوبی کشور پایان یافت، قلعه هرمز هم همچون سایر مکان‌ها فتح شد.
این قلعه در سال ۱۶۲۲ میلادی و بعد از ۱۱۵ سال حضور بیگانگان، امام قلی خان از سرداران شاه عباس آن را فتح کرد.
قلعه پرتغالی ها در هرمز ۲۰ هزار متر مربع مساحت دارد که در حال حاضر ۱۵ هزار متر مربع آن باقی مانده و پنج هزار متر مربع آن هم در طول زمان از بین رفته. جالب است بدانید سبک معماری قلعه هرمز از قلعه‌ها و دژهای قرون وسطا در اروپا و معماری ایرانی الهام گرفته شده.
پلان قلعه پرتغالی ها به صورت چند ضلعی نامنظم است و دیوارهای قطور آن قطری معادل با ۳٫۵ متر و ارتفاعی معادل با ۱۴ متر دارد. ارتفاع برج‌ها هم به ۱۲ متر می‌رسد. در ساخت این قلعه از خاک قرمز رنگ جزیره هرمز استفاده شده و بخش‌هایی از دیوار این قلعه را با سنگهای آبی پوشانده‌اند تا به رنگ آبی دریا به نظر برسد و قلعه را در مقابل دشمنان استتار کند.
نکته دیگر این که در ساخت این قلعه از سنگهای اسفنجی استفاده شده که از کیفیت و استحکام بالایی برخوردارند. این سنگ‌ها در ساختمان‌های قلعه، آب‌انبارها و برکه‌های آب موجود در قلعه به کار رفته‌اند. این نوع سنگ‌ها به تصفیه آب کمک میکنند و در نتیجه پرتغالی‌ها می‌توانستند آب را در آب‌انبارها برای یک سال ذخیره کنند.
قلعه پرتغالی ها در هرمز از بخش‌های مختلفی تشکیل شده و شامل چندین ورودی، برج‌ها، انبارهای تسلیحات، آب‌انبار بزرگ، سربازخانه، زندان، کلیسا، مقر فرماندهی، تالار و اتاق‌های اسکان با سقف هلالی، سیاه‌چال و انباری می‌شود.
قلعه هرمز همچنین یک حیاط نیم‌دایره‌ای دارد که در آن دو توپ بزرگ به چشم می‌خورد که از دوران حضور پرتغالی‌ها باقی مانده. در بیرون بنا هم توپ‌‌هایی سر پر و معروف به توپ‌های نادری قرار دارند. لازم به ذکر است که پشت‌بام این قلعه چشم‌اندازی زیبا و تماشایی به آب‌های نیلگون خلیج فارس دارد.
همچنین در مرکز حیاط قلعه پرتغالی ها در هرمز یک کلیسای زیرزمینی قرار دارد. در این کلیسا دو ردیف ستون سنگی و دایره‌ای با قوس‌های زیبا وجود دارد که از سنگهای مرجانی ساخته شده‌اند. این ستون‌ها که از نخل‌های جنوب الهام گرفته شده‌اند ترکیبی از معماری پرتغالی و ایرانی را نشان می‌دهند.
اما بعد از مدتی از ساخت این کلیسا در اثر بارش باران و نفوذ به داخل، این بنا به آب انبار تغییر کاربری داد و اجرای مراسم مذهبی و مناسبات را در داخل دالان‌ها برپا می‌کردند.
اگر ترغیب شده‌اید که از قلعه پرتغالی ها در هرمز بازدید کنید لازم است نکاتی را بدانید. از جمله این که با توجه به گرم بودن هوا و آفتابی بودن جزیره هرمز، توصیه می‌کنیم در سفر به این جزیره و بازدید از قلعه از وسایلی چون عینک آفتابی، کرم ضدآفتاب و کلاه نقاب‌دار استفاده کنید.
برای بازدید از این قلعه زیبا میتوانید در تمام روزهای هفته از ساعت ۸ صبح تا ۵ بعد از ظهر به جزیره هرمز و نزدیک اسکله اصلی بروید. بلیط این قلعه هم کمتر از ۱۰ هزار تومان است. توصیه می‌کنیم برای بازدید از این قلعه وسایل کافی به همراه داشته باشید.
با الی گشت، رزرو هتل آسان‌تر از همیشه است.
همان‌طور که گفتیم قلعه پرتغالی ها هرمز در جزیره هرمز و استان هرمزگان واقع شده. برای دسترسی به این قلعه باید ابتدا به استان هرمزگان و جزیره زیبای هرمز بروید. دو راه برای رفتن به جزیره هرمز دارید که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
خرید بلیط هواپیما برای سفر به استان هرمزگان و جزیره هرمز بهترین روشی است که میتوانید برای رفتن به قلعه پرتغالی ها انتخاب کنید. البته لازم به ذکر است که باید بلیط هواپیما برای بندرعباس یا جزیره قشم را خریداری کنید و از آنجا راهی جزیره هرمز شوید.
بعد از رسیدن به جزیره هرمز باید از طرف بندرگاه به سمت شمال شرقی جزیره بروید و پس از چند دقیقه پیاده‌روی، میتوانید قلعه را روبروی خودتان ببینید.
سفر به جزیره هرمز از طریق دریا هم ممکن است. همان‌طور که ذکر کردیم، میتوانید به یکی از بندرهای جنوبی کشور بروید و از آنجا با قایق، لنج و کشتی خودتان را به جزیره هرمز برسانید.
اگر دوست دارید بدانید که چه زمانی برای رفتن به هرمز و بازدید از قلعه پرتغالی ها بهتر است باید بگوییم که سفر به جزیره زیبا و جادویی هرمز در هر فصلی جذاب است، اما اگر می‌خواهید در بهترین شرایط آب و هوایی راهی هرمز شوید، بهتر است پاییز و زمستان را برای سفر انتخاب کنید. چرا که سفر در تابستان به جزیره هرمز یک سفر طاقت فرسا در گرمای جنوب خواهد بود.
در جزیره هرمز جاذبه های گردشگری بسیاری وجود دارند که مسافران را شگفت زده میکنند. اگر تصمیم گرفتید از قلعه پرتغالی ها دیدن کنید، میتوانید از موارد زیر هم بازدید کنید:
- کوه‌های رنگارنگ جزیره هرمز، دره نمک، صخره‌های شگفت انگیز جزیره، غار الهه و دره مجسمه‌ها دره رنگین کمان جزیره هرمز هم یکی از زیباترین مکان‌هایی است که میتوانید در آنجا ماسه‌های رنگارنگ و جادویی جزیره را تماشا کنید.
- اگر هم خواستید در انتهای روز، غروب خورشید را تماشا کنید، میتوانید به ساحل سرخ هرمز بروید و ساعتی را در سواحل نیلگون خلیج فارس استراحت کنید.
در سفر به جزیره هرمز و بازدید از قلعه پرتغالی ها، گزینه‌های بسیاری برای اقامت خواهید داشت. علاوه بر اقامتگاه‌های بوم‌گردی، رزرو سوئیت و خانه‌های سنتی در جزیره هرمز، میتوانید در هتل‌های با کیفیت این جزیره هم اقامت داشته باشید.
علاوه بر آن میتوانید اقامتگاه‌های سنتی را هم انتخاب کنید که ظاهر بسیار زیبا و جذابی دارند. هتل ساحل سرخ جزیره هرمز، اقامتگاه ساحلی سرای آرین، اقامتگاه چندل هرمز و هتل هرمز از جمله این اقامتگاه‌ها و هتل‌ها هستند.
اما شاید بخواهید بدانید چه جاذبه‌های گردشگری دیگری در نزدیکی قلعه پرتغالی ها وجود دارند که با یک تیر چند نشان زده و از آنها هم دیدن کنید. در ادامه با الی گشت همراه باشید تا به معرفی برخی از این جاذبه‌ها بپردازیم.
بازارچه ساحلی هرمز، در کنار ساحل زیبای هرمز و بر روی خاک‌های خوش‌رنگ و قرمز و در کنار قلعه پرتغالی ها در جزیره واقع شده. زنان جزیره صنایع دستی‌ای را که از صدف‌های جزیره تهیه کرده‌اند را در اینجا به فروش می‌رسانند. از جمله این صنایع دستی می‌توان به گردن‌بند و دستبند و زیرقابلمه‌ای و بادزنگ و اقلام سوزن دوزی شده و شیشه‌هایی که در آن خاک رنگی جزیره ریخته شده اشاره کرد.
عمارت سرخ جزیره هرمز که در زمان پهلوی برای فرح، همسر شاه ساخته شده، در کنار قلعه پرتغالی ها قرار گرفته. نمای بیرونی این عمارت با خاک سرخ پوشیده شده که جلوه بسیار زیبایی به آن داده و توجه همه گردشگران را به خود جلب می‌کند.
معماری این عمارت بر اساس شرایط منطقه‌ای و محیطی آن ساخته شده و می‌توان گفت این بنا از تمام بناهای آن منطقه که در زمان خود پیشرفته‌تر بوده است. نحوه و سبک قرار گرفتن پنجره‌ها و همچنین طرح‌هایی که بر روی درب‌ها وجود دارد بی‌نظیر است.
در جای جای این عمارت از خاک‌ها و مصالح بومی جزیره استفاده شده و همین موضوع موجب شده این عمارت به نماد زیبایی‌های جزیره هرمز تبدیل شود.
موزه دکتر نادعلیان یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری جزیره هرمز در نزدیکی قلعه پرتغالی ها است که حس وطن‌دوستی و خدمت به خلق را برای هر بازدیدکننده‌ای زنده می‌کند. در این موزه، فرهنگ و هنر بومیان جزیره هرمز همچون نقاشی روی کوزه، نقاشی روی شیشه، سوزن‌دوزی، صنایع دستی زنان بومی و بسیاری موارد دیگر به چشم می‌خورد.
همچنین باید اشاره کرد که آثار شخص دکتر نادعلیان، هنرمند محیطی برجسته و شناخته شده در عرصه‌های بین‌المللی، در موزه و نگارخانه دائمی دکتر احمد نادعلیان به نمایش درآمده است.
بهترین قیمت‌ها برای بهترین مقاصد! خرید بلیط هواپیما با الی گشت.
خانه جری پولاک از دیگر جاذبه‌های گردشگری نزدیک به قلعه پرتغالی ها در هرمز است. جری پولاک هنرمند اهل چک در اواخر دهه ۴۰ خورشیدی وارد جزیره هرمز شد و در حدود ۱۰ سال اقامت خود در این جزیره ۳ بنای مهم را ساخت.
اولین و مهم‌ترین بنایی که توسط پولاک در هرمز ساخته می‌شود مدرسه جری پولاک است و بعد از آن اقامتگاهی تفریحی در نزدیکی قلعه پرتغالی ها هرمز و سپس خانه جری پولاک را می‌سازد. خانه جری پولاک اوایل دهه ۵۰ خورشیدی ساخته شده و محل کار و زندگی این هنرمند بوده است.
جری پولاک معماری خودساخته بوده و این رشته را به صورت آکادامیک و دانشگاهی نیاموخته بود و دستی در فیلم‌سازی و نقاشی هم داشت. از این هنرمند چک تبار چند نقاشی و یک فیلم کوتاه ۸ میلی‌متری باقی مانده. خانه جری پولاک در سال ۱۳۸۰ به شماره ۴۵۹۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و تا به حال چندین بار مرمت شده.
در این مقاله از الی گشت به معرفی یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های گردشگری جزیره هرمز یعنی قلعه پرتغالی ها پرداختیم. این جزیره یادگاری از تسلط پرتغالی‌ها بر جنوب کشور است و قدمت آن به دوران صفویه برمی‌گردد و امروزه به یکی از جاذبه‌ها مهم جزیره هرمز تبدیل شده است.
این قلعه در استان هرمزگان در جزیره هرمز و در یک کیلومتری اسکله اصلی واقع شده است.
فصل‌های پاییز و زمستان بهترین زمان بازدید از قلعه پرتغالی ها است.
برج‌ها، انبارهای تسلیحات، آب‌انبار، سربازخانه، زندان، کلیسا، مقر فرماندهی، تالار و اتاق‌ها، سیاه‌چال و انباری از بخش‌های این قلعه هستند.
بله برای بازدید از این قلعه باید هزینه کمی را به عنوان ورودی بپردازید.
مطالب مرتبط : راهنمای مراکز مهم قشم ( بیمارستان ها ، پت شاپ ها ، داروخانه های شبانه روزی ، دانشگاه و .. ) معرفی +۲۵ تا از بهترین کافه های قشم چطور از تبریز به قشم برویم؟