قلعه ی مازیار، با ۱۱۰۰ سال قدمت در تهران

قلعه امامه  یا قلعه مازیار

روستای امامه یکی از روستاهای خوش آب و هوای اطراف تهران و شهرستان شمیرانات است. این روستای زیبا یکی از خوش آب و هوا ترین روستاهای اطراف تهران است که از قضا در خود، آثار باستانی ارزشمندی را نیز جای داده است. قلعه ی امامه و یا در اصل قلعه ی مازیار، از جمله همین آثار باستانی است که قدمت آن به بیش از هزار سال پیش باز می گردد. حال با توجه به این توضیحات مختصر، آیا شما قلعه ی امامه یا همان قلعه مازیار را می شناسید؟ در ادامه با ما در الی گشت همراه باشید تا به همراه هم قلعه امامه یا قلعه مازیار را بهتر بشناسیم.

مطالب مرتبط:
شکم گردهای تهران بخوانند
خانه مقدم، جهانی ترین خانه تهران را می شناسید؟

امامه یکی از روستاهای بزرگ دهستان رودبار قصران شهرستان شمیران در استان تهران است و همانطور که بالاتر به آن اشاره شد، قلعه ای در این روستا وجود دارد که به قلعه امامه ویا قلعه مازیار معروف است که از جمله مناطق دیدنی و زیبای اطراف تهران به حساب می آید که شاید کمتر کسی از وجود آن اطلاع داشته باشد.این روستا در ۵ کیلومتری شرق راه اصلی تهران به شمشک و نرسیده به فشم واقع است و در حال حاضر راه آن ماشین رو شده است.  قدمت این قلعه برای چندهزار سال پیش است و بنابر مستندات تاریخی موجود، به دست مرداویج یا همان مازیار زیاری یکی از حاکمان وقت، در زمان حکومت سلطنتی زیاریان ساخته شده است. امامه در زمان های قدیم به سبب داشتن راهی صعب العبور اما استوار، پناهگاهی مناسب به حساب می آمده و جایگاهی برای پناه گیری خیلی از حاکمان محسوب می شده است. همچنین این روستا در زمان هایی دور به علت سختی زندگی در آن به تبعید گاهی برای عده ای از مبارزان مازندرانی و گرجستانی تبدیل شده بوده است. مورخ و جغرافیدان معروف، یاقوت حموی درباره ی قلعه ی امامه این چنین گفته است که: عمامه قلعه قرب الری؛ بدین معنا که که قلعهی امامه در نزدیکی شهر ری واقع شده است. روستای امامه در گذشته جزئی از شمال کشور نیز به حساب می آمده است. معروف است که ناصرالیدن شاه قاجار در زمان پادشاهی خود، در تابستان ها به این روستا می رفته است. از همسران ناصرالدین شاه به نام انیس الدوله فاطمه خانم، از اهالی روستای امامه بوده است.

انیس الدوله فاطمه خانم، همان زنی است که با شکستن قلیان های حرمسرا، شاه را مجبور به قبول فتوای میرزای شیرازی در قضیه ی تحریم تنباکو کرد. اعتماد السلطنه از مردان نامی زمان ناصرالدین شاه قاجار در مقاله ای از روستای امامه چنین آورده است که این روستا فرای مازندران است و در انتهای غربی آن واقع شده است. از ۴ طرف خود کوه های سختی دارد. آب و هوای روستای امامه بسیار معتدل است و آبش بسیار گوارا. روایت است که از شدت سرما و زمستان راه روستای امامه در زمستان به مدت ۴۰ الی ۵۰ روز بسته بوده است. در روستای امامه، ۳ مسجد و ۲ امامزاده وجود دارد که یکی معروف به شاهزاده حسین است که در زمان قاجار، انیس الدوله دستور تعمیر و بازسازی آن را داد و دیگری هم امامزاده نور نام دارد. آب این روستا از رود محلی و قنات و چشمه های نزدیک و همجوار به روستا تامین می گردد. قلعه ی مازیار در مهر ماه سال ۱۳۸۰، به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. روستای امامه که در زبان پهلوی با نام عمامه تلفظ می شود، به دو قسمت محله ی بالا و محله ی پایین تقسیم شده است. خانه های قدیمی و تاریخی این روستا همگی دارای سقف های مسطح چوبی و معماری اعیانی هستند و عموما دارای ورودی های زیبا با هشتی های سنتی مخصوص خانه های سنتی ایرانی هستند. بر روی برخی از این خانه ها هنوز هم تزئینات گل میخ و کوبه های دق الباب زنانه و مردانه باقی مانده است. روستای امامه در حال حاضربسیار توسعه یافته است و دراطراف آن خانه های جدید  وویلایی بسیاری ساخته شده که سبک بافت جدید و مغایر با معماری سنتی این منطقه را به وجود آورده است.

در حال حاضر از قلعه ی مازیار اتاق ها، برج و بارو، حصار دفاعی، غار، قنات، ارگ و جایگاه حاکم نشین آن باقی مانده است. در شمال شرقی این قلعه، در امتداد رودخانه با فاصله ای در حدود ۳ کیلومتر از جاده ی اصلی در ارتفاعی از صخره قرار گرفته است. در ساخت این قلعه از سنگ لاشه، ساروج، ملات و گچ سنتی استفاده شده است و به همین علت این قلعه جز قلعه های مستحکم این منطقه است. عوامل بسیاری تا به امروزه باعث شدند تا قسمت های زیادی از این قلعه تخریب گردد اما، این قلعه هنوز هم پابر جاست و از نمادهای تاریخی این روستا و استان تهران محسوب می گردد. با توجه به بررسی های تاریخی انجام شده در متون تاریخی ایرانی و همچنین اطراف خود قلعه و پیدا شدن سفال هایی در اطراف آن، قدمت این قلعه به حداقل دوره ی اوایل اسلام می رسد. البته ناگفته نماند که درباره ی قدمت و نسب این قلعه حدس های دیگری هم زده می شود. با توجه به استحکامات این قصرو صعب العبور بودن آن و همچنین این که با توجه به متون تاریخی این قلعه می تواند متعلق به ۱۱۰۰ سال پیش نیز باشد، این قلعه را منصوب به قلعه های حسن صباح نیز می دانند.

در زمان قاجار بسیاری از پادشاهان برای شکار و تفرج به روستای امامه رفته و آن جا اتراق می کردند. بسیاری از کسانی که در این مسیر کوهنوردی می کنند در مسیرشان، به قلعه ی مازیار نیز برمی خوردند و از آن دیدن می کنند. با توجه به این که در حال حاضر به خاطر آلودگی هوا، تهران و اطرافش حتی فشم نیز از این آلودگی در امان نیستند، این روستا به خاطر موقعیت جغرافیاییش از آلودگی آب و هوا به دور مانده است. برای رفتن به این قلعه ی معروف و تاریخی می توانید ار طریق بزرگذاه شهید بابایی به سمت شرق و یا مسیرهای مشخص جایگزین، خودتان را به میدان لشکرک یا همان میدان قائم برسانید و از آن جا وارد جاده ی فشم شوید و بعد از ۱۵ کیلومتر رانندگی، بعد از سه راهی اوشان تابلوی روستای املامه را ببینید و حدود ۷ متر بالاتر به جاده ی کوهستانی قلعه برسید.