آشپزی مدیترانه ای چیست و غذای چه کشورهایی را شامل می‌شود؟

تاریخچه آشپزی مدیترانه ای

آشپزی مدیترانه ای، غذاهای مدیترانه ای و همین طور رژیم غذایی مدیترانه ای اصطلاحاتی است که در سال های اخیر بسیار رایج شده و همه در مورد آن صحبت می کنند. همه ما کم و بیش با غذاهای مدیترانه ای آشنا هستیم و شاید فکر می کنیم به غذاهای کشور لبنان یا مثلا ترکیه گفته می شود. با این حال باید بدانید که بحث آشپزی مدیترانه بسیار فراتر از یک کشور است و کشورهای مختلفی را در آسیا، آفریقا و اروپا شامل می شود. در این مطلب می خواهیم در مورد تاریخچه آشپزی مدیترانه ای صحبت کنیم و مواد اولیه، ترکیبات و ویژگی های آن را با شما در میان بگذاریم. با الی گشت همراه باشید.

آشپزی مدیترانه ای چیست؟

مطالب مرتبط:
۹ غذای خوشمزه و لذیذِ گرجی که در سفر به تفلیس باید امتحان کنید!
بهترین و خوشمزه ترین غذاهای ترکیه
خوشمزه ترین و مشهورترین غذاهای لبنانی

همان طور که در بالا هم اشاره کردیم آشپزی مدیترانه ای منطقه ای بسیار وسیع را در بر می گیرد و محدد به یک کشور یا غذاهایی مثل نان پیتا، روغن زیتون و حمص نمی شود. این آشپزی خوشمزه و لذیذ و سلامت قدمتی به درازای مصر باستان دارد و شواهدی دال بر وجود این آشپزی در قرن های ۳ و ۴ بعد از میلاد وجود دارد. با این حال، مفهوم و اصطلاح آشپزی مدیترانه ای به شکلی که ما می شناسیم عمر چندانی ندارد و در واقع این مفهوم در سال ۱۹۵۰ و با انتشار کتابی به نام کتاب غذاهای مدیترانه ای به وجود آمد. امروز با هم نگاهی خواهیم داشت بر این نوع آشپزی و با بررسی مواد اولیه رایج در این نوع آشپزی رازِ محبوبیت و گستردگی جهانی آن را کشف خواهیم کرد. بنابراین دفعه بعد که به یک رستوران غذاهای مدیترانه ای رفتید دقیقا می دانید که با چه چیزی روبرو خواهید شد.

آشپزی مدیترانه ای بر خلاف سایر آشپزی ها به یک قوم و فرهنگ خاص محدود نمی شود؛ بلکه این مفهوم را به غذاهای مردمانی گفته می شود که دورتادور دریای مدیترانه ساکن هستند. در این مناطق درخت زیتون به وفور رشد می کند و به همین دلیل هم زیتون و به ویژه روغن زیتون نقشی مهم در آشپزی مدیترانه ای پیدا کرده است. سه ماده اولیه اصلی و اساسی در آشپزی مدیترانه ای عبارتند از زیتون، گندم و انگور.

• زیتون: از آن جا که منطقه مدیترانه محیط بسیار مناسبی برای کشت و پرورش زیتون است، مردمان این مناطق نیز از دیرباز از زیتون و فرآورده های آن استفاده می کردند. در واقع میزان مصرف سالانه مردم منطقه مدیترانه در مقایسه با سایر کشورها بسیار بالاتر و بیشتر است. همان طور که می دانید روغن زیتون یکی از سالم ترین و بهترین روغن ها برای آشپزی است و فواید و مزایای بسیاری برای سلامت بدن دارد. امروزه روغن زیتون در انواع غذا، از پخت و پز گرفته تا چاشنی سالاد و پاستا و … استفاده می شود. بنابراین اولین و مهم ترین عضو آشپزی مدیترانه ای بدون شک زیتون و روغن زیتون است.

• گندم: منطقه حاصلخیز مدیترانه مکان مناسبی برای پرورش گندم نیز هست و در سرتاسر این منطقه وسیع مزارع بزرگ گندم را می توانید مشاهده کنید. به همین دلیل هم گندم نقش قابل توجهی در غذاهای مدیترانه ای پیدا کرده و غذاهای مشهوری مثل پاستا، سمولینا و کوسکوس با استفاده از گندم تهیه می شوند. نان گندم جایگاه مهم و باارزشی در امپراتوری رم باستان داشته که در آن زمان کلِ منطقه مدیترانه را در بر می گرفته است.
• انگور: علاوه بر دو مورد بالا، تاکستان های انگور نیز در منطقه مدیترانه به وفور یافت می شوند و به دلیل خاک حاصلخیز و دسترسی به آب، محصول انگور این منطقه زبانزد خاص و عام است. مردمان این منطقه از قدیم انگور و فرآورده های مختلف آن را در انواع غذاهایشان استفاده می کردند و این میوه به یکی از ارکان اصلی آشپزی مدیترانه ای تبدیل شده است. انگور تازه یا خشک شده و به صورت کشمش در انواع غذاها مثل سالاد یا نان استفاده می شود و یکی از میوه های اصلی برای پذیرایی از میهمانان هم همین انگور است. همین طور فرآورده های مختلفی که از انگور و آب انگور تهیه می شود مثل شیره انگور و … هم نقش مهمی در غذاهای مدیترانه ای دارد.

سایر مواد رایج در غذاهای مدیترانه ای

علاوه بر سه مورد بالا که ارکان اصلی آشپزی مدیترانه ای محسوب می شوند برخی دیگر از مواد اولیه هم هستند که اغلب در غذاهای کشورهای منطقه مدیترانه استفاده می شوند. این مواد عبارتند از:

• سبزیجات تازه: آشپزی مدیترانه ای یکی از سالم ترین غذاهاست و یکی از دلایل آن هم استفاده فراوان از سبزیجات تازه است. سبزی های مختلف به صورت های مختلف کبابی، پخته شده، بخارپز، سوخاری ، پوره شده و تازه در سالاد و غذاهای مختلف استفاده می شوند. بادمجان، کنگر فرنگی، گوجه، خیار، اسفناج، کاهو و پیاز از جمله سبزیجات رایج در غذای کشورهای منطقه مدیترانه هستند که در انواع غذاها از سالاد گرفته تا ساندویچ، پاستا و پیتزا استفاده می شوند.
• گوشت و ماهی: گوشت هایی مثل گوشت مرغ، گاو و خوک به صورت های مختلف مثل کباب و گریل شده استفاده می شود. علاوه بر این، قرارگیری کشورهای منطقه در ساحل مدیترانه باعث شده تا ماهی و غذاهای دریایی هم جایگاه ویژه ای در آشپزی مدیترانه ای پیدا کند.
• ادویه و سبزیجات معطر: سبزیجات معطر و ادویه هایی که از آن ها به دست می آید هم در اکثر غذاهای منطقه مدیترانه استفاده می شوند. سبزیجات معطری مثل ریحان، آویشن، پونه کوهی و رزماری از جمله متداول ترین آن ها هستند.

گفتیم که غذاهای کشورهای منطقه مدیترانه را به طور کلی آشپزی مدیترانه ای می نامند. به طور کلی می توانیم مدیترانه را به سه بخش عمده و اصلی دسته بندی کنیم:

• مدیترانه شرقی | Eastern Mediterranean

این منطقه شامل کشورهایی می شود که در بخش شرقی دریای مدیترانه قرار گرفته اند. این کشورها عبارتند از یونان، ترکیه، سوریه، لبنان، فلسطین، فلسطین اشغالی و مصر. در این کشورهای منطقه به وفور از ماست و پنیر و همین طور سبزیجات معطر و ادویه هایی مثل جعفری، سماق، نعنا و آب لیموی تازه استفاده می شود. همچنین کشورهای منطقه مدیترانه شرقی به خاطر گردو، برنج، پیتا، نخودفرنگی و کباب گوشتشان معروف هستند.

• اروپای جنوبی | Southern Europe

غذاهای کشورهای منطقه جنوب اروپا هم جزء آشپزی مدیترانه ای محسوب می شود. این کشورها عبارتند از ایتالیا، جنوب کشور فرانسه و اسپانیا. در این کشورها از فرآورده های انگور و همین طور سبزیجاتی مثل گوجه، سیر و مغزیجات در غذاهایشان استفاده می شود. همین طور از گندم و سایر غلات نیز در طبخ نان های مختلف و پاستا استفاده می شود.

• آفریقای شمالی | North Africa

آخرین منطقه از کشورهای منطقه مدیترانه بخش شمالی آفریقا را در بر می گیرد و شامل کشورهای مراکش، الجزایر، تونس و لیبی می شود. در این کشورها طیف متنوعی از ادویه ها استفاده می شوند که عطر و طعم خاصی به غذاهای این کشورها می دهند. برخی از ادویه های رایج در کشورهای منطقه شمال آفریقا عبارتند از زیره، گشنیز، زعفران، دارچین، میخک، فلفل چیلی و پاپریکا. همچنین استفاده از میوه های خشک که طعم شیرینی به غذاهای کشورهای آفریقای شمالی می دهد هم مشخصه بارز غذاهای این کشورها هستند.

منبع: cafesano.com