عمارت کازرونی در بوشهر یکی از بناهای قدیمی شهر بوشهر است که معماری قابل توجهی را دارد. در شهر بوشهر ده ها جاذبه طبیعت گردی وجود دارد و گردشگرها کم تر به محله گردی و یا دیدن بناهای قدیمی این شهر می پردازند. اگر علاقه به معماری، بناهای قدیمی و نحوه ساخت شان را دارید در لیست برنامه یِ سفری خود بازدید از آثار تاریخی بوشهر را قرار دهید. بوشهر یکی از شهرهای ایران است که بافت معماری گذشته آن با کیفیت و با اسلوب یک شهر بندری و ساحلی ساخته شده است.
همان طور که می دانید بوشهر از شهرهای جنوبی کشور ایران محسوب می شود و در تابستان آب و هوای فوق العاده گرمی دارد و ساخته بناهایی در گذشته با اسلوب بادگیر و چرخش و جریان هوا براساس جهت باد بسیار با اهمیت بوده است. این شیوه معماری نه تنها برای گردشگرهای ایرانی جذاب است بلکه بسیاری از مسافرهای خارجی را هم به خود جذب کرده است. در این مقاله الی گشت به شیوه معماری در بوشهر، بافت تاریخی در این شهر و معرفی عمارت کازرونی در بوشهر می پردازد.
بافت تاریخی بوشهر
بندر بوشهر در جنوب ایران قرار گرفته است و در حاشیه شمال خلیج فارس قرار دارد. سه طرف این بندر به دریا می رسد و از یک طرف به خشکی محدود می شود. وجود رطوبت بالا در تابستان و گرمای بسیار زیاد باعث به وجود آمدن معماری منحصر به فردی در این شهر شده است. بیشتر افراد هنگامی که نام بادگیر می آید شهر یزد را در ذهن شان تداعی می کنند اما خوب است بدانید که در گذشته تمام خانه های شهر جنوبی ایران دارای عنصر بادگیر بوده است و این سبک معماری را در شهر بوشهر هم وجود داشته است.
بافت تاریخی بوشهر از کوچه های باریک، ساختمان های بلند و بالکن های پیش آمده در گذرگاه ها تشکیل شده است و تمام خانه ها به طرف دریا ساخته شده اند. یکی دیگر از عنصر های مطلوب معماری در بافت قدیم بوشهر استفاده از سبک چوبی است و چوب یکی از مصالح عمده ساختمان است که با مصالح رنگ سفید ترکیب شده است. بناهای باقی مانده در محله های قدیمی بوشهر از جمله دهدشتی، بهبهانی از دوران قاجار است. البته خوب است بدانید که از دوران افشاریه هم چندین بنای تاریخی در این شهر باقی مانده است. استقرار ساختمان های کنسولگری های اروپایی در شهر بوشهر از دوران قاجار بوده است که ساختمان قدیم تلگراف خانه بوشهر به این دوران می رسد. عمارت کازرونی در بوشهر بنایی از دوران قاجار است که امروزه شما با بازدید بنا از سبک معماری این شهر باخبر می شوید.
خرید بلیط هواپیما بوشهر با ارزان ترین قیمت از الی گشت
شیوه معماری خانه های قدیم بوشهر
یکی از عوامل تاثیر گذار در ساخت خانه و بناها در گذشته، محیط زیست بوده است. در اثر به وجود آمدن معماری از برآیند یک محیط، معماری بومی به وجود می آید که امروزه در دنیای گردشگری سبک خانه های بومی بسیار اهمیت یافته است. امروزه در صنعت گردشگری در ایران با بازدید از یک بنای قدیمی به حفظ و حراست یک بنا هم کمک می شود و هم چنین معماری شگرف که در طی سال ها در یک شهر به وجود آمده است مورد توجه قرار می گیرد. یک خانه قدیمی مانند عمارت کازرونی در بوشهر فقط خانه نیست بلکه معماری در خور توجهی است که بنا به شرایط اقلیمی شهر ساحلی بوشهر و آب و هوای گرم ساخته شده است.
شیوه معماری خانه های قدیم بوشهر دارای سه ساختار هستند. فضایی باز، نیمه باز و بسته است که هر سه مورد متناسب با اقلیم شهر و با هوش و ذکاوت معمار به وجود آمده است. منظور از فضاهای باز فضاهایی هستند که بدون سقف هستند مانند حیاط یک خانه، حیاط گودال باغچه، مهتابی(ایوان هایی که در جهت با نور مهتابی ساخته می شوند) و پشت بام خانه که دارای پوشش سقفی نیستند. سبک نیمه باز حد فاصل فضاهای باز و بسته است که شامل سردرودری، ایوان، حوضخانه و هشتی است و ساختار بسته هم محیطی به شمار می رود که با سقف و دیوار پوشیده شده و روزن پنجره، هواکش در آن تعبیه شده است. هر سه ساختار در خانه های قدیم بوشهر وجود دارند.
ویژگی خانه های بوشهر
همان طور که توضیح داده شده خانه های بومی قدیمی بوشهر براساس اقلیم و آب هوا، ساخته شده اند. از ویژگی های خانه های بوشهر می توان به استفاده از روزن در بنا، ارتفاع بالا، تراکم و پیچیدگی خانه ها در محله ها، رنگ سفید بنا، دارا بودن نظم هندسی، وجود بادگیر و بالکن های هماهنگ جهت وزش باد را نام برد. هر کدام از ویژگی های که در این مقاله نام برده شده است براساس نیاز سنجی به وجود آمده است. به طور مثال علت استفاده از روزن های بی شمار در بناهای بوشهر نیاز تنفس بدنه های ساختمان بوده است که شما روزن های مکرر را در بناهای قدیمی بوشهر می بینید. به خاطر اینکه روطوبت بسیار شدید بوده، معمار با ایجاد روزن ها متعدد در بنا باعث چرخش هوا در بنا می شده و از آسیب دیدن بنا بر اثر رطوبت جلوگیری کرده است.
علت استفاده رنگ سفید در خانه های شهر بوشهر در گذشته به خاطر این بوده است که کم ترین جذب از اشعه نور خورشید صورت بگیرد و بنا در تابستان خنک تر باشد. خانه های بوشهر در محله ها تعداد بالایی را دارند و علت آن هم این است که این خانه ها، کوچه های باریک را به وجود بیاورند که دارای سایه باشد و ساکنان راحت در کوچه و پس کوچه ها گذر کنند. تمام ویژگی های خانه های شهر بوشهر که نام برده شد در عمارت کازرونی در بوشهر هم دیده می شود.
عمارت کازرونی بوشهر
همان طور که توضیح دادیم بناهای قدیمی بوشهر یادگاری از دوران ساخت و ساز قاجار هستند و حدود دویست تا دویست و پنجاه سال قدمت دارند. یکی از بناهای قدیمی این شهر عمارت کازرونی در بوشهر است. مالک این بنا شخصی به نام سید محمد رضا کازرونی بوده، که در زمانه خودش یکی از تاجرهای معروف شهر بوده است. اصالت این شخص به کازرون در استان فارس می رسیده است و بعد از دو قرن خانه ی منحصر به فردی که وی ساخته بود در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و توسط وارث های وی به سازمان میراث فرهنگی هدیه داده شد. این خانه زیر نظر نظر میراث فرهنگی اداره می شود و بازدید آن از صبح تا ساعت دو بعد از ظهر است و پنجشنبه ها دارای بازدید نیست.
ویژگی های معماری عمارت کازرونی در بوشهر
از ویژگی های معماری عمارت کازرونی در بوشهر می توان به بلند بودن بنا، داشتن رنگ سفید، استفاده از چوب اشاره کرد. یکی از علت هایی که این بنا، بلند ساخته شده به خاطر این است که جذب حداکثر باد را در ارتفاع داشته باشد و تنها با باز کردن پنجره های اتاق های روبه رو چرخش هوا اتفاق بیفتد و این باد در داخل بنا و حیاط مرکزی خانه بچرخد و بدون هیچ انرژی الکتریکی تنها با جریان باد، هوای خانه خنک شود.
در این بنا هم مانند دیگر بناهای بوشهر از رنگ سفید استفاده شده است که کم ترین جذبه نور خورشید را داشته باشد و در تابستان ها گرم نشود. در ایوان های آن از چوب استفاده شده است و هم چنین در سقف هم چوب به کار برده اند. علت ساختن خانه های جنوبی با چوب به این خاطر بوده است که در برابر گرما مقاوم تر بوده است و باعث خنکی بنا نیز می شده است. این نوع معماری در خانه های شهر بمبئی و کراچی هم استفاده می شده است. عمارت کازرونی در بوشهر یکی از مهم ترین بناهای تاریخی شهر بوشهر است که در ساخت بنا هم به ویژگی های کاربردی از جمله خنکی بنا، قرینه بودن و تقسیم وزن توجه شایانی شده و هم به زیبایی بنا و تزیینات معماری اهمیت فراوانی داده شده است.
تزیینات معماری عمارت کازرونی در بوشهر
تزیینات معماری عمارت کازرونی در بوشهر بسیار با دقت طراحی شده اند. این خانه دارای یک سر در ورودی است و با گذر از یک دهلیز وارد حیاط زیبای خانه می شوید. خانه در سه طبقه ساخته شده است که در روزگار خود از بلند ترین خانه های شهر بوشهر بوده است. حیاط دارای یک باغچه با درخت های نخل و گل های کاغذی است. گل های کاغذی صورتی پررنگ هستند که در فصل پاییز و زمستان زیبایی حیاط را دو چندان می کنند. ترکیب رنگ سبز باغچه و گل های صورتی با زمینه سفید بنا هارمونی از رنگ را به وجود آورده است.
دورتادور حیاط اتاق های خانه قرار دارد که به صورت هفت دری و نه دری قرینه هم ساخته شده اند و به سمت دریا و جهت وزش باد پنجره دارند. از درهای چوبی استفاده شده است و در بالای هر در هم از شیشه های الوان و رنگی استفاده کرده اند که از داخل و نمای بیرون، بنا را زیباتر کرده است. ایوان های طبقات از داخل فضای بزرگی دارند و ستون های طبقات رو به روی هم قرار گرفتند. قرینه بودن، استفاده از شیشه های رنگی بالای درها، وجود باغچه در حیاط همگی از ویژگی های تزیینی معماری عمارت کازرونی در بوشهر است.
جمع بندی درباره عمارت کازرونی بوشهر
عمارت کازرونی در بوشهر از بناهای قدیم قاجار است. این بنا از معماری های بومی منطقه به حساب می آید و متناسب با اسلوب معماری شهر ساحلی بوشهر ساخته شده است. در معماری بوشهر از ارتفاع زیاد بنا، قرینه بودن اتاق ها، پنجره های روبه رو، رنگ سفید، استفاده از چوب، پنجره های رنگی و وجود باغچه در حیاط مرکزی استفاده می کرده اند. اگر به بوشهر سفر می کنید از دیدن محله های بوشهر غافل نشوید و به بازدید معماری و بناهای قدیمی بوشهر بروید. نکته ای در معماری گذشته ایران در مناطق گرم بسیار خائز اهمیت این است که با استفاده از انرژی های طبیعی چون باد خانه ها خود را خنک می کرده اند. این ویژگی هوش و ذکاوت معماران شهرهای گرمسیری ایران را در گذشته نشان می دهد که بسیار درخور توجه است.