لوسرن یکی از شهرهای مشهور سوئیس و پرجمعیت ترین شهر در مرکز سوئیس به شمار می رود. این شهر با طبیعت زیبا و دریاچه بی نظیرش مقصد هزاران گردشگر از سرتاسر دنیاست. مسافرانی که به شهر لوسرن سوئیس سفر می کنند حتما از شیر مشهور لوسرن نیز بازدید کرده اند و تحت تاثیر غم و ناراحتی چهره این شیر قرار گرفته اند. زیبایی های طبیعی و فضاهای شهری مدرن لوسرن در کنار شیر لوسرن تضادی عجیب را به وجود می آورند و ذهن بینندگان را به خود مشغول می کند. شیر لوسرن یکی از مکان های دیدنی شهر لوسرن است و مجسمه شیری را به تصویر می کشد که با غم و ناراحتی دراز کشیده و در حال مرگ است. اما چه داستانی پشت این چهره غمگین وجود دارد و چرا مجسمه شیری تا این حد گریان و غمگین باید به یکی از نمادهای شهر لوسرن تبدیل شود؟ با الی گشت همراه باشید تا به علت غم و درد شیر لوسرن پی ببریم.
مطالب مرتبط: راهنمای سفر به سوییس آنچه باید از تاریخ سوئیس بدانیم
در شهر لوسرن سوئیس، مجسمه سنگی شیری در حال مرگ وجود دارد که در دیواره ای سنگی تراشیده شده است. بنای شیر لوسرن مربوط به قرن نوزدهم میلادی است و تصویر شیری زخمی را نشان می دهد که با درد و رنج فراوان دراز کشیده و در حال احتضار است. این شیر یادبودی غمگنانه از جنگ است و یادآور سربازان سوئیسی است که در جنگ کشته شده اند. اما کدام جنگ؟ اگر اندکی با تاریخ و وضعیت کشور سوئیس آشنا باشید حتما می دانید که سوئیس قرن هاست که در جنگ های بزرگ دنیا بی طرف بوده است و این وضعیت از ۵۰۰ سال پیش آغاز شده است. سوئیس همواره به صلح و دوستی مشهور بوده و شاید از همین رو باشد که سازمان بین المللی بشردوستانه مثل صلیب سرخ و همین طور یکی از دفترهای سازمان ملل نیز در این کشور قرار دارد. پس شیر لوسرن نماد چه جنگی است و در غم از دست دادن کدام سربازان اینطور گریان و غمگین است؟ برای توضیح این موضوع باید به انقلاب فرانسه رجوع کنیم.
این شیر یادبود سربازانی است که جان خود را در جریان انقلاب فرانسه در راه خدمتگزاری به پادشاه فرانسه، لویی شانزدهم از دست دادند. زمانی که در ۱۰ آگوست ۱۷۹۲ نیروهای انقلابی به کاخ پادشاهی تویلری حمله کردند سربازان سوئیسی از خاندان سلطنتی دفاع کردند و مطمئن شدند که اعضای خانواده بتوانند فرار کنند.
در بحبوحه انقلاب فرانسه ۹۰۰ سرباز سوئیسی برای دفاع از کاخ لویی شانزدهم و خانواده اش از کشور سوئیس قرض گرفته شدند! داد و ستد سربازان امری رایج بود که در قبال پول انجام می شد و کشورهای مختلفی در پی به کارگیری سربازان منظم و آموزش دیده سوئیسی بودند. از مجموع ۹۰۰ سرباز سوئیسی که به فرانسه رفتند ۶۰۰ نفر در اغتشاشات انقلابی و در جریان مبارزات کشته شدند. سربازان باقی مانده که توانستند به سربازخانه برگردند توسط انقلابیون خشمگین و عصبانی قتل عام شدند. بیش از ۱۰۰ سرباز در زندان و اسارت و بر اثر شدت جراحات تلف شدند. در پایان، تنها کمتر از ۱۰۰ سرباز توانستند از مهلکه جان سالم به در ببرند و از کاخ تویلری (Tuileries) فرار کنند.
شیر در حال احتضار سمبل پادشاهی در حال نابودی فرانسه و نماد سربازان سوئیسی کشته شده در جریان انقلاب است. در کنار مجسمه شیر لوسرن عبارتی لاتین نوشته شده که معنی آن چنین است: «به پاس وفاداری و شجاعت سوئیس». در کنار آن نام کشته شدگان و همینطور سربازان نجات یافته بر روی سنگ حکاکی شده است.
در سال ۱۸۱۵، ستوان دوم کارل فایفر احساس کرد لازم است بنای یادبودی برای هم سنگرانش که در جنگ کشته شده بودند ساخته شود. البته ساخت این بنای یادبود مخالفان زیادی داشت و به ویژه سیاستمداران لیبرال مخالف ساخت بنای یادبود بودند. اما مخالفان در اقلیت قرار داشتند و پس از توافق اکثریت سرانجام در سال ۱۸۲۱ از بنای یادبود شیر لوسرن رونمایی شد. محلی که این مجسمه در آن ساخته شده در ابتدا ملکی خصوصی بود که در سال ۱۸۸۲ شهرداری لوسرن این ملک را خریداری کرد. امروزه بازدید از شیر لوسرن نیازی به پرداخت هزینه ورودی ندارد و به یکی از نمادهای لوسرن و جاذبه های گردشگری این شهر تبدیل شده است.
صرف نظر از علت تاریخی جنگ و حضور سربازان سوئیسی در انقلاب فرانسه، شیر لوسرن هر بیننده ای را تحت تاثیر خود قرار می دهد. چهره این شیر آنقدر هنرمندانه ساخته شده که به خوبی غم و درد و رنج را به ببیننده القا می کند. بازدیدکنندگانی که این شیر را می بینند به دنبال علت ناراحتی و غم شیر لوسرن می روند و در نهایت، با تاریخچه و کشته شدن سربازان سوئیسی آشنا می شوند.
مارک تواین، نویسنده مشهور آمریکایی شیر لوسرن را «غمگین ترین و تاثربرانگیزترین سنگ در جهان» نامیده است. وقتی به این مجسمه نگاه می کنیم متوجه می شویم که این شیر در حال مرگ و احتضار است. با نزدیک شدن به مجسمه نیزه شکسته ای را می بینیم که از پهلوی شیر بیرون زده است و دلیل درد و رنج و مرگ شیر نیز همین زخم است. شیر لوسرن روی تلی از سپرها و نیزه های شکسته با آرم پادشاهی فرانسه دراز کشیده است که نماد پادشاهی فرانسه است و شیر در حال پاسداری و نگهبانی از آن زخمی شده و اکنون در حال احتضار است.
شیر لوسرن در نهایت هنرمندی و ظرافت ساخته شده و به ویژه حالات چهره اش به خوبی غم و رنج را به بیننده منتقل می کند. برتل توروالدسن (Bertel Thorvaldsen) مجسمه ساز کلاسیک دانمارکی در سال ۱۸۱۹ و در مدت اقامتش در رم مجسمه شیر لوسرن را طراحی کرد.
لوکاس آهورن (Lucas Ahorn) هنرمند سنگ تراش طرح اولیه شیر لوسرن را روی دیواره سنگی تراشید و به این ترتیب شیر مشهور لوسرن متولد شد تا رنج فرزندان سوئیسی هیچگاه فراموش نشود. این مجسمه غول پیکر حدود ۶ متر ارتفاع و ۱۰ متر طول دارد. در کنار مجسمه شیر اسامی سربازان در روی دیوار حکاکی شده است و عبارت دیگری به لاتین نوشته شده است: HELVETIORUM FIDEI AC VIRTUTI که معنی آن «به پاس وفاداری و شجاعت سوئیس» ترجمه می شود.