کشور عزیزمان ایران دارای مناطق و شهرهای دیدنی بسیاری است که هرکدام به نحوی ارزش گردشگری دارند. یکی از خطه‌های بسیار دیدنی ایران خطه‌ی غرب و استان کردستان است. در این مقاله از الی گشت قصد داریم شما را با یکی از شهرهای بی‌نظیر و گردشگرپذیر این خطه یعنی شهر مریوان آشنا کنیم.
فهرست مطالب
شهر مریوان از جمله شهرهای مهم استان کردستان است و به دلیل وجود کوه‌ها و ارتفاعات، دره‌های عمیق، جنگل‌ها و پوشش گیاهی مناسب در شمال و جنوب، اقلیم‌های گوناگونی را در خود جا داده است. همچنین قرارگیری این شهر در کنار دریاچه زریبار یا زریوار و منطقه اورامان در مسیر ترانزیت ایران و عراق، بر رونق اقتصادی شهر افزوده.
این شهر در ۱۲۵ کیلومتری غرب سنندج واقع شده و همسایگان مریوان از شمال سقز، از شمال شرقی شامل دیواندره، از شرق سنندج، از جنوب شرقی سروآباد و از شمال غربی شامل دره شلیر می‌شود. از غرب کشور هم مریوان به شهر پنجوین شهرستان سلیمانیه کشور عراق محدود می‌شود.
مطابق با سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت شهر مریوان بالغ بر ۱۳۶,۰۰۰ نفر بوده. مردم این شهر از نژاد «ماد آریایی» هستند که ریشه در اولین اقوام ساکن منطقه دارد و اهالی آن به زبان کردی سورانی صحبت می‌کنند و بیشترشان پیرو دین اسلام و مذهب سنی شافعی هستند.
شهر مریوان همواره در طول تاریخ یکی از مناطق مهم کردها به حساب می‌رفته و همیشه گریبان‌گیر فراز و نشیب و ویرانی و آوارگی مردم بوده. محوطه‌های باستانی و تاریخی حومه شهرستان مریوان همچون تپه‌های ساوجی، کولان، مِرّگ، بیساران و دو تپه شرقی و غربی نشان‌دهنده استقرار انسان‌ها از دوران نوسنگی و ادامه آن در عصر پس از هزاره چهارم پیش از میلاد هستند.
به دلیل این که شهر مریوان بر سر راه تیسفون به تخت سلیمان و آتشکده آذرگشنسب قرار داشته، در دوران اشکانیان و ساسانیان مورد توجه بوده. در منابع تاریخی آمده که بهرام گور در کنار دریاچه بهرام آوند یا زریبار شهری ساخته.
همچنین در منابع آشوری آمده که سارگون اول پادشاه آشور بعد از چیرگی بر این منطقه، در حدود ۱۸۰۰ سال پیش از میلاد به جای شهر قدیمی هار هار در جنوب دریاچه زریبار، شهری به نام دورآشور یا کارشاروکین را می‌سازد. در منابع اسلامی هم از شهر مریوان به عنوان دژان – دزان نام‌برده‌شده.
دشت و شهر مریوان و کوه‌های سر به فلک کشیده آن چه در دوران آشوری‌ها و ساتراپ نشینی مادها، چه در دوران حکومت بابان و اردلان‌ها، چه در زمان حکومت عشایر قبیله‌ای و چه در عصر خاورزمین همواره جایگاه پروراندن قهرمانان و جنگاوران شجاع و دلیر محلی بوده.
گرچه لشکرکشی مقدونی‌ها و حمله اعراب، جنگ‌های بین ایران و عثمانی، درگیر شدن حکومت بابان و اردلان‌ها، هجوم و شورش حمله قبایل عشیره‌ای و در این اواخر هم جنگ تحمیلی ایران و عراق در رشته کوه‌های این منطقه، این منطقه را تحت تأثیر خود قرار داده است.
بهترین قیمت‌ها برای بهترین مقاصد! رزرو تور مسافرتی با الی گشت.
درباره علت نام‌گذاری شهر مریوان باید گفت بعضی معتقدند به دلیل این که مریوا در زبان و گویش کردی به معنی مرغابی است و دریاچه زریوار مأمن و زیستگاه انواع گوناگونی از مرغابی‌هاست، به همین خاطر نام آن به مریوان، یعنی شهر مرغابی‌ها شهرت پیدا کرده.
اما بعضی دیگر هم معتقدند محصولات جنگلی این ناحیه مانند کتیرا و مازوج در گذشته بسیار محبوب تجار مروی بوده که به این شهر می‌آمدند. تُجاری که رفته‌رفته در اینجا ساکن شدند و نام شهرشان را مریوان گذاشتند.
اما برخی دیگر بر خلاف دو گروه قبلی معتقدند پس از شکست و خروج خاندان امویان، مروانیان به این منطقه فرار کردند و شهری بنا نهادند که به مریوان شهرت یافته.
شهر مریوان آب و هوای سرد و کوهستانی متمایل به معتدل سرد و حتی مدیترانه‌ای دارد. جریان‌های مدیترانه‌ای، این شهر را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهند و به همین دلیل، بارش‌های جوی زیادی در این منطقه رخ می‌دهد.
مریوان به علت بارش زیاد از پرآب‌ترین مناطق غرب کشور به شمار می‌رود و منطقه‌ای سرسبز و پوشیده از پوشش گیاهی غنی و متنوع است. به همین خاطر بهترین زمان سفر به شهر مریوان در فصل بهار است که می‌توانید در آن از طبیعت سرسبز و هوای فوق‌العاده بهره‌مند شوید.
در فصل تابستان، روزها گرم‌تر می‌شود؛ ولی دمای معتدل هوا در شب، تحمل گرمای روز را آسان می‌کند. در فصل‌های پاییز و زمستان، مریوان با آب و هوای سرد و کوهستان‌های پربارش خود، پذیرای گردشگران خواهد بود.
مردم محلی شهر مریوان نهم مانند دیگر شهرهای استان کردستان غذاهای محلی خاص خود را دارند. از معروف‌ترین این غذاها می‌توان به خورش ریواس، خورش تره کردی، شیش کباب و قایرمه، انواع آش‌های عدس بلغور، دوغه‌وا، دانه کولانه، گزنه، پرپوله، برونشین و سنگه سیر و همچنین نان‌های محلی شلکینه، برساق و کلانه اشاره کرد.
اما غذایی که مریوان را از باقی شهرهای کردستان متمایز می‌کند، ماهی کبابی‌های این شهر است که به صورت تازه از دریاچه زریوار صید می‌شوند و در رستوران‌ها به گردشگران ارائه می‌شوند.
خوب است بدانید صنایع دستی شهر مریوان از نظر کیفیت و گستردگی در سطح کشور معروف هستند. قالی و گلیم نساجی سنتی (جولایی) و گیوه یا کلاش مریوان از بهترین صنایع دستی استان کردستان به شمار می‌رود. محصولات چوبی و شال دستباف هم از دیگر سوغات این شهر هستند.
علاوه بر این عسل طبیعی سرشیو، شیرینی‌های سنتی، بادام سوخته و برساق از بهترین سوغاتی‌های خوراکی مریوان به حساب می‌روند.
هتل جهانگردی مریوان و هتل زریوار از بهترین هتل‌های شهر مریوان هستند. هتل نوروز و هتل آپارتمان یاس هم از دیگر هتل‌های موجود در این شهر برای اقامت هستند. اگر از آن دسته از گردشگرانی هستید که به دنبال اقامتگاه‌های محلی می‌گردید، اقامتگاه بوم‌گردی نشینگه بنار که در فاصله ۲۰ کیلومتری شهر مریوان قرار دارد، را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
همچنین از مشهورترین رستوران های مریوان می‌توان به رستوران ژه‌مه‌ن، رستوران هه‌وار و رستوران فرخ اشاره کرد. اطراف دریاچه زریوار و در مجنمع پارک ساحلی زریوار هم رستوران‌هایی وجود دارند که غذاهای باکیفیتی به بازدیدکنندگان ارائه می‌کنند.
شاید شما هم نام دریاچه زریوار یا زریبار را شنیده باشید. این دریاچه که وسیع‌ترین دریاچه آب شیرین غرب ایران به حساب می‌رود، از مهم‌ترین جاذبه های گردشگری شهر مریوان و به نوعی، نماد مریوان به شمار می‌رود. گردشگران بسیاری همه روزه به مجتمع پارک ساحلی زریبار می‌روند و از جاذبه‌ها و تفریحات متنوع آن لذت می‌برند.
از جمله فعالیت‌هایی که می‌توانید در این پارک ساحلی به آن بپردازید باید به قایق‌سواری روی دریاچه، ماهیگیری، خرید از بازارچه‌های محلی و صرف غذا در رستوران های متعدد این پارک اشاره کرد.
علاوه بر این دریاچه، شهر مریوان از جاذبه‌های طبیعی دیگری نیز برخوردار است که از آن جمله می‌توان به دشت بیلو، غار کونا شم شم، منطقه تفریحی قمچیان، تفرجگاه ملاقوبی، آبشار گویله و آبشار سلور اشاره کرد.
ارتباط خوب لک لک‌ها با اهالی روستای دره تِفی که در حاشیه دریاچه زریبار شهر مریوان قرار دارد، آن را به یکی از جاذبه‌های گردشگری جالب تبدیل کرده. اهالی این دره هر بهار میزبان لک‌لک‌هایی هستند که در مسیر کوچ به مناطق گرمسیری عربستان در این روستا اتراق می‌کنند.
امروزه روستای تفی به محلی مطمئن برای جوجه‌آوری لک‌لک سفید و تماشای این پرندگان زیبا تبدیل شده است.
در مسیر جاده مریوان به سقز به یکی از بلندترین آبشارهای کردستان که ارتفاع آن به بیش از ۵۰ متر می‌رسد، یعنی آبشار گویله خواهید رسید. زیبایی‌های این آبشار در فصل بهار چندین برابر می‌شود و پوشش گیاهی مسیر آبشار و مناظر اطراف آن همگان را شگفت‌زده می‌کند.
برای رسیدن به آبشار گویله باید کمی کوهنوردی و در دل جنگل پیاده‌روی کنید. پس بهتر است آمادگی قبلی داشته باشید و لوازم مورد نیاز را با خود همراه داشته باشید.
چنانچه از شهر مریوان حدود ۱۵ کیلومتر به سمت جنوب حرکت کنید با دشتی سبز که در بین جنگل‌های زیبا و چشمه‌های آب متعدد محصورشده، مواجه خواهید شد. دشت سرسبز و زیبای بیلو از دیدنی‌ترین جاذبه‌های گردشگری مریوان است و هر بهار میزبان لک‌لک‌های سفید و زیباست که قشنگ‌ترین چشم‌انداز ممکن را دارند.
این دشت تفرجگاه طبیعی اهالی مریوان هم هست و در ایام تعطیل جمعیت زیادی را خواهید دید که برای پیک‌نیک به این دشت می‌روند.
به دلیل قدمت این منطقه، محوطه‌های تاریخی و تپه‌های باستانی مختلفی در حومه مریوان قرار دارند. تپه‌های باستانی ساوجی، کولان، مرگ و بیساران نشانگر استقرار انسان‌ها از دوران نوسنگی در این منطقه هستند و به عنوان سنگ بنای شهرنشینی در این ناحیه به شمار می‌روند.
علاوه بر این همان‌طور که گفتیم از آنجایی که شهر مریوان بر سر راه تیسفون به آتشگاه آذرگشسب (از مهم‌ترین پرستشگاه‌های زرتشتیان واقع در تخت سلیمان) قرار داشته، در عهد اشکانیان و ساسانیان هم مورد توجه بوده است.
شهر مریوان همچنین به دلیل قرارگیری در نزدیکی مرز ایران و کردستان عراق و شهر مرزی باشماق، یکی از مقاصد محبوب برای علاقه‌مندان به خرید است و بازارچه مرزی مریوان از دیگر جاذبه‌های این شهر است.
مریوان در ۱۳۰ کیلومتری غرب مرکز استان، یعنی شهر سنندج واقع شده. برای سفر به مریوان می‌توانید با هواپیما، اتوبوس یا خودروی شخصی به شهر سنندج رفته و سپس از جاده پرپیچ و خم کوهستانی و زیبای سنندج به مریوان، به این شهر برسید.
چنانچه از استان‌های کرمانشاه یا آذربایجان غربی عازم مریوان می‌شوید، می‌توانید از جاده‌های مرزی بوکان – سقز – مریوان یا کرمانشاه – پاوه – مریوان به این شهر سفر کنید.
فاصله تهران تا مریوان حدود ۶۰۰ کیلومتر است که علاوه بر خودروی شخصی می‌توان این مسیر را با اتوبوس‌های مسافربری به مقصد مریوان یا شهر سلیمانیه عراق طی کرد. شرکت‌های مختلف اتوبوس‌رانی و سواری‌های شخصی خطی از دیگر شهرهای بزرگ و شهرهای مختلف استان کردستان هم به مقصد مریوان حرکت می‌کنند.
در این مقاله از الی گشت به معرفی یکی از دیدنی‌ترین و خوش‌آب‌وهواترین شهرهای غرب کشورمان در استان کردستان یعنی مریوان پرداختیم. این شهر از فرهنگ و تاریخچه‌ای غنی برخوردار است و جاذبه‌های طبیعی بی‌شماری همچون وسیع‌ترین دریاچه آب شیرین غرب ایران را در خود جای داده است. اگر به دنبال شهری پرجاذبه در غرب ایران برای سفر هستید بازدید از مریوان را از دست ندهید.
این شهر در ۱۲۵ کیلومتری غرب سنندج در استان کردستان واقع شده و همسایگان مریوان از شمال سقز، از شمال شرقی شامل دیواندره، از شرق سنندج، از جنوب شرقی سروآباد و از شمال غربی شامل دره شلیر می‌شود.
مریوان آب و هوای سرد و کوهستانی متمایل به معتدل سرد و حتی مدیترانه‌ای دارد.
قالی و گلیم نساجی سنتی (جولایی) و گیوه یا کلاش، محصولات چوبی و شال دستباف، عسل طبیعی سرشیو، شیرینی‌های سنتی، بادام سوخته و برساق از جمله سوغاتی‌های شهر مریوان هستند.
محوطه‌های باستانی و تاریخی حومه شهرستان مریوان نشان‌دهنده استقرار انسان‌ها از دوران نوسنگی و ادامه آن در عصر پس از هزاره چهارم پیش از میلاد در این شهر هستند.
از جمله جاذبه‌های طبیعی این شهر می‌توان به دریاچه زریبار، دشت بیلو، غار کونا شم شم، منطقه تفریحی قمچیان، تفرجگاه ملاقوبی، آبشار گویله و آبشار سلور و از جمله جاذبه‌های تاریخی آن می‌توان به تپه‌های باستانی ساوجی، کولان، مرگ و بیساران و آتشکده آذرگشسب اشاره کرد.
خاطر بهترین زمان سفر به شهر مریوان در فصل بهار است.
مطالب مرتبط : قلعه قمچقای | دژی کهن در شهرستان بیجار کردستان بهترین زمان سفر به کردستان و اورامان زیباترین جاده های کردستان؛ میان‌کوه‌های سر به فلک کشیده زاگرس