ایزد خواست یک شهر تاریخی فراموش‌نشدنی در قلب استان فارس است که به دوران باستان پیش از اسلام و دوران اسلام تقسیم می‌شود. این شهر باستانی که در فاصله کوتاهی از شیراز واقع شده، نقطه تلاقی اندیشه‌های هنری، معماری زیبا و ارزش‌های تاریخی است. قدمت شهر تاریخی ایزد خواست به دوران ساسانیان بازمی‌گردد، اما اوج شکوفایی و شکوه این شهر در دوره اسلامی بوده و در طی دوره‌های مختلف تاریخی، به عنوان یک مرکز فرهنگی تجاری شناخته شده است. این شهر با آثار باستانی همچون مساجد با معماری هنری و بناهای تاریخی، به عنوان یک گنجینه از میراث‌فرهنگی در استان فارس شناخته می‌شود و جایگاه ویژه‌ای در تاریخ ایران دارد. در این مطلب از ای گشت با ما همراه باشید تا با شهر تاریخی ایزد خواست و گذشته آن بیشتر آشنا شوید.
شهر تاریخی ایزد خواست یکی از شهرهای باستانی و قدیمی ایران است که به دلیل قدمت بالا و آثار تاریخی ارزشمندی که در این شهر وجود دارد در بین گردشگران اهمیت زیادی به دست آورده است. این شهر تاریخی که در شهرستان آباده در استان فارس قرار دارد از شمال و غرب با اصفهان، از شرق با ابرکوه و از جنوب با خرمبید همسایه است. در این شهر خانه‌ها برای اسکان افراد بیشتر از چندطبقه ساخته شدند و به همین دلیل شاهد خانه‌های دو، سه و هفت‌طبقه خواهید بود که بلندترین ساختمان آن دارای ۲۲ متر ارتفاع است. تاریخ این شهر به دو بخش قبل از اسلام و بعد از اسلام تقسیم می‌شود و بیشتر آثار باستانی به‌جامانده مربوط به دوران ساسانی و صفوی است.
قلعه ایزد خواست، به عنوان یکی از نمادهای دفاعی و تاریخی شهر ایزد خواست و یکی از نفوذناپذیرترین قلعه‌های باستانی ایران شناخته می‌شود. این دژ باستانی در دوران ساسانیان و روی یک صخره رسوبی ساخته شده که فقط از یک در ورودی دارد و از سه طرف به پرتگاه منتهی می‌شود. دژ ایزد خواست با دیوارهای ضخیم و برج‌های نگهبانی، از ارتفاعات بلند اطراف شهر به نظارت بر محیط اطراف و حفاظت از آن می‌پرداخت و برای امنیت بیشتر و جلوگیری از ورود دشمنان به شهر دور آن خندق‌هایی کنده بودند تا از هجوم غارتگران جلوگیری کنند.
همچنین در وسط این قلعه آتشکده و حمامی در یکی از طبقات این قلعه قرار داشته که نشان‌دهنده اهمیت این دژ بوده و به همین دلیل عکاسان و جهانگردان و هنرمندان زیادی از این قلعه عکس و نقاشی کشیده‌اند.
مسجد ایزد خواست، به عنوان یک نماد مذهبی و هنری در شهر تاریخی ایزد خواست، شاهد تاریخ و اعتقادات عمیق اهالی این منطقه است. این مسجد با معماری ارزشمند و زیبا، به دوران‌های گذشته بازمی‌گردد و اثری زنده از هنر معماری اسلامی در این ناحیه را به تصویر می‌کشد. مسجد شهر تاریخی ایزد خواست یکی از قدیمی‌ترین و اولین مساجد کشور است که روی بقایای آتشکده‌ای مربوط به دوران ساسانی ساخته شده است. مسجد ایزد خواست، با محیطی آرام، همچنان به عنوان یکی از آثار معماری مهم در ارتباط با تاریخ و فرهنگ این ناحیه شناخته می‌شود.
حمام صفوی ایزد خواست، به عنوان یکی از شاهکارهای معماری دوره صفوی در شهر تاریخی ایزد خواست، شناخته می‌شود که طبق کتیبه‌ای که روی یکی از ستون‌های سربینه نصب شده قدمت آن به سال ۱۱۱۰ هجری قمری بازمی‌گردد. این حمام، شامل دو بخش سربینه و گرم‌خانه و دارای معماری و عناصر کاملاً ایرانی است و نشان‌دهنده رونق و مدرن بودن این شهر در دوران صفوی است.
کاروان‌سرای شاه‌عباسی ایزد خواست، یک شاهکار از دوره صفوی در شهر ایزد خواست است که در زیربنای ۴ هزار متر توسط استادان و معماران به نام صفوی ساخته شد. این کاروانسرا به عنوان یک ایستگاه مهم در مسیرهای تجاری قدیمی، شناخته می‌شد که از هنر معماری صفوی الهام گرفته و با اتاق‌های فراوان، حیاط بزرگ مستطیل شکل و معماری زیبا همچنان به عنوان یک اثر ماندگار از تاریخ و تجارت در ایزد خواست محسوب می‌شود.
پل ایزد خواست، در زمان صفوی، روبه‌روی کاروان‌سرای شاه‌عباسی و روی رودخانه‌ای که زمانی پرآب بود اما در حال حاضر فقط در فصل زمستان آب‌باریکه‌ای از آن عبور می‌کند، ساخته شد. این پل نمادی از دقت و استعداد مهندسان و سازندگان گذشته است که با استفاده از مصالح محلی و با توجه به ویژگی‌های طبیعی محل، ساخته شده است. پل ایزد خواست با کمال هنر و زیبایی ساخته شده و امروزه به عنوان یک نماد مهم از تاریخ و ارث فرهنگی این ناحیه تلقی می‌شود.
سد قوسی صفوی ایزد خواست، یک شاهکار از دوره صفوی در منطقه است که در ۷ کیلومتری رودخانه ایزدخواست قرار دارد. این سد در دوران حکومت صفویان به منظور ذخیره آب و تأمین نیازهای آبی منطقه با ۶۵ متر طول و ۴۲ متر ارتفاع ساخته شد. ساختار زیبا و کارآمد این سد، با دیوارهای ضخیم و قوس‌های زیبا، نشان از دقت مهندسی و هنر معماری آن دارد و از معدود سدهای قوسی شکل در دوران گذشته ایران است. این سد، علاوه بر ارزش‌های فنی و مهندسی، به عنوان یک نماد از اهمیت توسعه زیرساخت‌های آبی در دوران صفویان و بهره‌برداری مداوم از منابع طبیعی، به تاریخ و فرهنگ منطقه ایزد خواست افتخار آورده و باعث شد تا اروپاییان در قرن ۱۸ به اهمیت سدهای قوسی شکل پی ببرند.
مسیر دسترسی به شهر ایزد خواست با طبیعتی دلنشین و جاده‌هایی زیبا، تجربه‌ای لذت‌بخش را برای بازدیدکنندگان به ارمغان می‌آورد. برای رفتن به این شهر تاریخی که در ابتدای دشت آباده و در جاده آباده به شهرضا واقع شده، باید در مسیر جاده شهرضا برانید تا وارد شهر تاریخی شوید. با ادامه‌دادن این مسیر می‌توانید قسمت‌های مختلف شهر را ببینید و در نهایت بعد از طی کرده ۳ کیلومتر به قلعه تاریخی برسید.
ایزد خواست، با تاریخ کهن و پرافتخار خود، به عنوان یک شهر تاریخی شناخته می‌شود. زیبایی‌های این شهر که گرفته از تاریخ است، نشان‌دهنده فرهنگ و هویت ملی ایران است. این شهر، نه تنها به عنوان گنجینه‌ای از آثار باستانی و تاریخی شناخته می‌شود، بلکه به عنوان پلی به گذشته، پنجره‌ای به تاریخ ایران باستان و متفاوتی از زندگی و فرهنگ اهل این سرزمین باز می‌کند. امروزه، با بازدید از شهر تاریخی ایزد خواست، ما افتخار دیدن آثار هنری، معماری و زیبایی‌های فرهنگی را در محیطی آرام و جذاب داریم که همچنان شاهد حفظ و ارتقا میراث‌فرهنگی خود است.
مطالب مرتبط:
کاخ اردشیر بابکان، یادگار ساسانیان در فیروزآباد فارس
همه چیز درباره کاخ ساسانی سروستان