سفرنامه نویسی یکی از جذاب ترین روش های ثبت خاطرات یک سفر است که از گذشته در میان ایرانیان محبوب بوده و در این زمینه نویسنده های زیادی داریم. سفرنامه نویسان ایرانی چه آن هایی که در زمان معاصر کار کرده و چه آن هایی که زمان های قدیمی تر را در می گیرد، همگی سفرنامه هایی جذاب و خواندنی. اگر عاشق سفر کردن‌اید، خیلی خوب است که سفرنامه های سفرنویسان ایرانی را بشناسید و با مطالعه آن ها در مورد گذشته جاذبه ها و نقاطی که امروز به آن ها سفر می کنید، اطلاعات خوبی کسب کنید. الی گشت در ادامه به معرفی برخی از بهترین سفرنامه ها پرداخته است؛ با ما همراه باشید.
مطالب مرتبط: بهترین اپلیکیشن های ثبت سفرنامه چگونه یک سفرنامه بنویسیم؟ مسابقه بزرگ سفرنامه نویسی الی گشت
یکی از مشهورترین سفرنامه نویسان ایرانی جلال آل احمد است. این نویسنده که در سال ۱۳۰۲ متولد شد، سفرنامه های جذابی از خود به جای گذاشته است. نثر او را می توان نثری حساس، دقیق، صریح، کوتاه و شفاف دانست. جلال آل احمد و همسرش سیمین دانشور از جمله نویسندگانی هستند که تا سالیان سال، آثارشان خواندنی و جذاب خواهد ماند. او در طول زندگی خود تشکل های ادبی و صنفی را از جمله کانون نویسندگان ایران ایجاد و همچنین نویسنده هایی نظیر آلبر کامور را به ایران معرفی کرد. از جمله سفرنامه های مشهور او موارد زیر هستند:
- سفر روس
- سفر آمریکا
- جزیره خارک، درّ یتیم خلیج فارس
- تات‌نشین‌های بلوک زهرا
- اورازان
- خسی در میقات
ناصر خسرو از جمله سفرنامه نویسان ایرانی، شاعر، فیلسوف، جهانگرد و حکیم ایرانی است که در سال ۳۹۴ ه.ق متولد شد. سفرنامه ناصر خسرو گزارش از یک سفر ۷ سال هاست که او در آن از شهرهایی نظیر مرو، سرخس، نیشابور، بسطام، دامغان و قزوین عبور کرده است و سپس به سمت وان، ارزن، حلب، بیروت، قاهره و … می رود. او بخش های گوناگونی را در این سفرنامه آورده است که می توان از جمله آن ها به موارد زیر اشاره کرد:
- زندگی در مرو
- مرند، هسودان، خوی، برکری، وان، اخلاط و بطیس
- قرول و مرد عرب شصت ساله
- صیدا
- مسجد قدس و جوانب آن
- آسایش در مصر
- لردگان و لنجان
- سرخس، مروالرود، باریاب و سنگلان
ضابطیان متولد ۱۳۴۹ در تهران است و یکی از سفرنامه نویسان معاصر ایرانی به حساب می آید. او علاوه بر سفرنامه نویسی به روزنامه نگاری، کارگردانی، مری گری و تهیه کنندگی مشغول است. از جمله مجلات و روزنامه هایی که منصور ضابطیان برای آن ها کار کرده می توان به چلچرا؛ گزارش فیلم و کلک اشاره کرد و برنامه معروفی که او تولید کرده است به «رادیو هفت» شناخته می شود. سفرنامه های مشهور او عبارتند از:
- مارک و پلو
- مارک دو پلو
- برگ اضافی
- سباستین
- چای نعنا
ندوشن، حقوق دان و قاضی پیشین، استاد ادبیا و نویسنده ایرانی است که در سال ۱۹۲۵ به دنیا آمد. او بیشتر زمان زندگی خود را صرف تحقیق آثار علمی و ادبی ایران کرده و از خود کتاب ها و سفرنامه های گوناگونی به جای گذاشته است. او که در ایران سفرهای گوناگونی انجام داشته و همچنین کشورهای جهان را دیده است، یکی از سفرنامه نویسان ایرانی محسوب می شود که برخی از آثار او عبارتند از:
- صفیر سیمرغ
- آزادی مجسمه
- در کشور شوراها
- کارنامه سفر چین
او یکی از اولین دانش آموختگان ایرانی در اروپا بود که در میان سفرنامه نویسان ایرانی شناخته می شود. میرزا صالح شیرازی در سال ۱۲۳۰ به همراه چند تن دیگر از تبریز به انگلستان فرستاده شد و در این میان سفرنامه خود را نوشت.
نویسنده معاصر ایرانی که در سال ۱۳۱۶ به دنیا آمد، هوشنگ گلشیری، یکی از محبوب ترین نویسنده های ایران محسوب می شود. او مجموعه داستان های کوتاهی نیر مثل همیشه، نمازخانه کوچک من، داستان های بلندی مانند شاه سیاه پوشان و رمان هایی از جمله شازده احتجاب و بره گمشده راعی را عرض کرده است. در این میان، یکی از کارهای او که به قول خودش «به ظاهر سفرنامه» است، با نام آینه های دردار معروف است.
او استاد دانشگاه، نویسنده، مترجم، سفرنامه نویس و … است که در سال ۱۳۲۷ به دنیا آمد. کزازی در حال حاضر عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی است و تا کنون ده ها کتاب و صدها مقاله نوشته است. او که از دوران کودکی به ادبیات علاقه داشت، تألیفات گوناگون و سفرنامه هایی را نوشته است که از جمله آن ها موارد زیر هستند:
- روزهای کاتالونیا
- دیدار با اژدها
- از دهلیِ نو تا آتنِ کهن
سفرنامه «از پاریز تا پاریس» این نویسنده در سال ۱۳۵۱ به چاپ رسید. تحصیلات پاریزی در رشته تاریخ است و از جمله آثاری که او منتشر کرده می توان به پیغمبر دزدان، راهنمای آثار تاریخی کرمان، مجموعه هفتی (سبعه ثمانیه)، یادبود (مجموعه شعر)، حماسه کویر و گرگ پالان دیده اشاره کرد.
از جمله سفرنویسان خانم ایرانی، عصمت السلطنه است که در دربار قاجار زندگی می کرد. او در طول زندگی خود سفری ۱۰ ماهه به حج داشت که سفرنامه او به همین مسافرت اختصاص داده شده است.
اولین جهانگردان ایرانی، عیسی و عبدالله امیدوار بودند که به طور تخصصی و حرفه ای به دور دنیا سفر کردند. در سال های ۱۳۳۳ تا ۱۳۴۳ کسی نبود که این دو برادر را نشناسد. آن ها سفر خود را با دو موتور سیکلت آغاز کردند و در طی آن به کشورهایی در آسیا، آمریکای جنوبی، شمالی، استرالیا و … سفر کردند. کتاب سفرنامه برادران امیدوار، داستان سفر این دو برادر را بازگو می کند و همچنین پژوهش های انسان شناسی آن ها را در بر می گیرد.
احمد شاملو را که همگی به عنوان یک شاعر می شناسیم نیز می توان به عنوان یکی از سفرنامه نویسان ایرانی دانست. کتاب او با نام « روزنامه سفر میمنت‌اثر ایالات متفرقه امریغ» داستان سفرش به آمریکا به دعوت «مرکز پژوهش و تحلیل مسائل ایران سیرا (CIRA)» است که نثری طنز گونه دارد. شاملو در یک سخنرانی در مورد این سفرنامه گفته است: «البته این یک سفرنامه شخصی نیست، بلکه از زبان یک پادشاه فرضی، احتمالاً از طایفه منحوس قاجاریه روایت می‌شود».
برخی دیگر از سفرنامه نویسان ایرانی
- احسان نوروزی
- بهمن نامورمطلق
- سیمین دانشور
- رض‍ا ب‍راه‍ن‍ی
- غ‍لام‍ح‍س‍ی‍ن ص‍دی‍ق‍ی
- ایرج افشار
- علی‌اصغر حکمت
- محمدجعفر یاحقی
- جلال ستارى
- ابوالقاسم انجوی شیرازی
- محمدعلی فروغی
- نیما یوشیج