«سنو» روستای چشمه های پر آب در خراسان رضوی

معرفی روستای سنو در گناباد

ایران کشوری با جاذبه های دیدنی بسیار است که در صورت رسیدگی های لازم می تواند به عنوان یکی از جذاب ترین گزینه های گردشگری در جهان معرفی شود. روستاهای جالب و شگفت انگیزی که در شهرهای مختلف ایران قرار دارد و گزینه هایی برای جذب گردشگر محسوب می شود. اما آنچه که می خواهیم اینبار معرفی کنیم، روستای سنو در گناباد است، روستایی که در استان خراسان قرار دارد و از آن به عنوان شهر چشمه های متعدد یاد می شود. این منطقه شگفت انگیز اما به غیر از چشمه های آبی که در خود دارد نیز دارای جاذبه ها و بناهای تاریخی هم می باشد که گزینه ی مناسبی برای سفرهای ایرانگردی محسوب می شود. در ادامه همراه با ما باشید تا بیشتر درباره روستای سنو در گناباد بدانید شاید مقصد بعدی شما برای سفر همین روستا باشد.

مطالب مرتبط:
روستای بزنگان در خراسان رضوی، محل تجمع فلامینگوهای مهاجر
آسبادهای نشتیفان خواف، شاهکار مهندسی ایران باستان
آبشار قره سو و قصر خورشید در کلات نادری مشهد

همانطور که در بالا گفتیم، روستای سنو در گناباد در ۲۲ کیلومتری غرب گناباد در حاشیه رشته کوه های میان گناباد و فردوس در منطقه ای به نام براکوه نیز قرار گرفته است و دارای آب و هوای معتدل است. روستای سنو در گناباد به دلیل این که در دامنه کوه های سیاه قرار گرفته چندین چشمه کوچک و بزرگ را در خود جای داده و همین موضوع سبب شده که تبدیل به منطقه ای بسیار زیبا و خاطره انگیز بشود. عمده آب زراعی و شرب روستا از دو چشمه تنگل و کیسو تامین می‌شود که چشمه تنگل نقش مهم‌تری را ایفا می‌کند. مهم‌ترین چشمه گناباد، در روستای سنو قرار دارد و از چشمه‌های معروف به شمار می‌رود.

لازم به ذکر است که بگوییم این روستا به دلیل اینکه کمتر در بین عموم مردم شناخته شده است بکر بودن خاصی را برای خود کسب کرده است.

مختصری از تاریخ روستای سنو در گناباد

اگر بخواهیم کمی درباره تاریخچه ی روستای سنو در گناباد بگوییم اینطور بیان می شود که آثار و بناهای تاریخی که در این روستا باقی مانده است و همچنین حکایت های تاریخی پیرامون آن قدمت تاریخی روستا را به بیش از ۱۵۰۰ سال قبل می رساند و آنچه در طول تاریخ این روستا را متمایز از دیگر نقاط کشور ایران کرده است وجود آب و چشمه های مختلفی است که در این روستا وجود دارد. برخی از حکایت های تاریخی که در مورد آب روستای سنو در گناباد وجود دارد دلیلی بر شهرت و اهمیتی است که این روستا از گذشته تا به امروز دارا بود است. معروفیت این چشمه به حدی بوده است که پادشاهانی چون نادرشاه و طغرل و بسیاری از کارشناسان داخلی و خارجی را مجذوب خود کرده است و در مسیر آب این چشمه ۷ آسیاب و یک قلعه وجود دارد که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .

 فلسفه ی نام گذاری روستای سنو در گناباد

شاید برایتان این سوال پیش بیاید که معنای سنو چیست و چرا نام این روستا سنو است! سوال به جاییست و دلیل آن هم این است که سنو در زبان فارسی تلفظش به کسر سین و ضم نون است. در واقع این کلمه عربی بوده که به فارسی برگشته است. عده‌ای معتقدند که سه برادر به این منطقه وارد شده و به خاطر آب زیاد سکنی گزیده‌اند و آب به هدر رفته‌ای را که تا نزدیکی گناباد می ‌رفته، کم‌کم به کنترل درآورده و مصرف کرده‌اند و این سه نفر چون هنگام ورود به این محل سه عدد نان همراه داشته ‌اند این محل را سنو نام گذاری کرده اند.

آثار تاریخی باقی مانده در سنو

آنچه که در حال حاضر گردشگران می توان در حین بازدید از روستای سنو بازدید کنند، نزدیک به ۲۰ اثر تاریخی است که از این بین تنها ۷ آسیاب سرآسیاب نیز در فهرست آثار ملی ایران به ثبت ملی رسیده است.

از جمله مهمترین آثار تاریخی که در روستای سنو در گناباد امکان بازدید از آن وجود دارد نیز عبارت از منزل تاریخی محمدحسن قهرمانی، ایوان منزل میرزا احمد حسینی، برج تاریخی حصارده، قلعه سرآسیاب، آب انبارها و همینطور حمام قدیمی روستا که بازدید از هر کدام می تواند برای گردشگران جذابیت به خصوصی داشته باشید. مساجد این روستا نیز دارای قدمت زیاد و معماری منحصربه‌فردی بوده که طی سال‌های گذشته تخریب شده است.

مراکز تفریحی و جاذبه‌های گردشگری سنو

همانطور که گفتیم روستای سنو در گناباد در پای کوه های رشته کوه کمر زرد قرار گرفته و محیطی طبیعی بکر و دست نخورده ای را به دلیل پنهان ماندن از نظر گردشگران به خود گرفته است. این خلوت بودن به معنای آن است که در جنوب غرب روستا منطقه خوش آب‌ و هوایی به نام کیس آب وجود دارد که علاوه بر اهالی روستای سنو و روستاهای هم‌ جوار، از شهر گناباد نیز جهت گذران اوقات فراغت به این منطقه استفاده می شده است. از جمله دیگر مناطق تفریحی که در روستای سنو در گناباد وجود دارد منطقه تفریحی و ییلاقی سنو است که در دل خود چشمه های متعددی را جای داده است و می توان از روستای سرآسیاب، دره نخو، تنگل سنو، سبقی و … نیز نام برد.

عده ای از کارشناسان بر این عقیده اند که آب چشمه سنو از یک دریاچه و غار درون کوه‌های زرد سرچشمه می‌گیرد. غار سنو چیزی شبیه به غار علی‌صدر همدان و شاید عظیم‌تر از آن باشد که تاکنون مورد کاوش قرار نگرفته است. مساحت این سفره آب زیرزمینی ۱۲ میلیون مترمربع است.

پیشنهاد می کنیم که در صورتی که به سمت این روستا در گناباد رفتید، حتما از صنایع دستی که توسط زنان روستا تهیه و توزیع می شود دیدن و خرید بنمایید. چرا که با این کار هم چرخ صنایع دستی کشور را خاموش نکرده اید و هم این که کمکی به اقتصاد اهالی این روستا نموده اید. صنایع‌دستی در روستای سنو شامل قالیبافی، پارچه‌بافی، پلاس بافی، دوخت لباس‌های سنتی و… بوده است که امروزه تقریبا به فراموشی سپرده شده است.

آداب‌ و رسوم اهالی روستای سنو

همانطور که می دانید در هر شهر و روستایی آداب و رسوم خاصی وجود دارد که اهالی آن منطقه مجاب به اجرای آن هستند، روستای سنو در گناباد هم از این قاعده خارج میست و از قدیم رسم های مختلفی نظیر نوروز، مراسم عروسی، محرم و … در این روستا برگزار می شده که در حال حاضر متاسفانه بخش عمده ای از آن به فراموشی سپرده شده است. ، اما آنچه در این‌ بین متمایز است، آیین‌های مرتبط با چشمه سنو است که به دلیل قداست ویژه‌ای که آب نزد ایرانیان و مسلمانان دارد، هنوز در بین مردم وجود دارد.

در حال حاضر همه ساله در ماه اردیبهشت مراسمی به نام بلغوریزان در محل چشمه سنو نیز برگزار می شود که بازدیدکنندگان بسیاری هم این مراسم دارد. جالب است بدانید که همه مردم روستا در محل چشمه سنو که آرامگاه یکی از بزرگان روستا است با ذبح گوسفند و پختن بلغور و توزیع آن در بین اهالی مراسم دعا و نیایش را به خاطر این نعمت ارزشمند برگزار می کنند. از دیگر آیین هایی که در این مراسم به چشم می خورد روشن نمودن چراغ عصا است.  در این مراسم افرادی که نذرونیازی دارند در محل عبور آب چشمه، جمع می‌شوند و به تعداد نذرهایی که دارند پنبه روشن می‌کنند و محصولات خود مانند بادام، کشمش و… را به‌عنوان مشکل‌گشا در بین مردم پخش می‌کنند. بازی‌های محلی نیز اهمیت خاصی در بین مردم دارند و از مهم‌ترین این بازی‌ها می‌توان به گال‌بازی، کبدی، کلاه حصوبک، قلعه بازی و… نام برد.

رسم توزیع نان غدیری

یکی دیگر از سنت هایی که در روستای سنو در گناباد مرسوم است، نان غدیری است. این نان از طرف مالک های زمین های وقفی که مخصوص روز عید غیر در نظر گرفته می شود نیز در بین مردم توزیع می شود. وقف کنندگان این زمین ها که از نسل های گذشته ما بوده اند ژرفای عمیق فکری را داشته اند و با توجه به این موضوع که این کار ثواب کار خیر برای شادی مردم است پس اهمیت ویژه ای هم دارد.  در زمان‌هایی که هیچ وسیله ارتباطی نبوده و یک نان به قیمت یک جان بوده است، مردم را از این روز فرخنده آگاه می‌کرده و لبخندی بر لبان آن‌ها می‌نشانده‌اند. آیا چنین کاری در نسل جدید انجام می‌شود؟ آیا اهمیت عید غدیر و سایر اعیاد مذهبی برای نسل جدید تعریف شده است؟ آیا می‌دانید که زمانی که یک زمین در سنو وقف می‌شده است بهای آن زمین با زمین‌های مهم تجاری شهرهای بزرگ برابری می‌کرد؟

مراسم عزاداری و سوگواری

خوب در پایان توصیفاتی که از روستای سنو در گناباد داشتیم، می خواهیم کمی هم در مورد مراسم های عزاداری و سوگواری که در این روستا برگزار می شود هم کمی صحبت کنیم. در روستای سنو در گناباد زمانی که کسی دار فانی را وداع می گوید به سرای باقی می شتابد، مراسم خاصی از جمله غسل، کفن و مراسم تعزیه و سوگواری برای وی برگزار می شود که با بسیاری از مراسم ها در خراسان و ایران نیز شباهت فراوان دارد. پس از اینکه مراسم تدفین پایان یافت کسانی که برای تشیع مرده آمده بودند به سمت محل سکونت خانواده متوفا می روند و صاحبان عزا را تسلیت می گویند. آنها چند رکعت برای مرده نماز می خوانند و برای مرده آرزو مغفرت و آمرزش می کنند و سپس هر کدام خانه متوفا را ترک می کنند.