امروز ۱۲ اسفند ماه برابر است با ۳ مارس. با توجه به تیتر می توانید حدس بزنید که این روز و تاریخ مختص به چه روزی در تقویم جهانی است. روز جهانی حیات وحش هر سال توسط تمامی کشورهای عضو سازمان ملل متحد و در جهت بالا بردن سطح آگاهی مردم دنیا گرامی داشته و پاس داشته می شود. در ادامه با ما در الی گشت همراه باشید تا به اتفاق یکدیگر، روز جهانی حیات وحش و حیات وحش ایران را مورد بررسی قرار دهیم.
مطالب مرتبط: خرس سیاه آسیایی ایران؛ در لیست حیوانات به شدت در حال انقراض!!! معرفی ۹ انجمن حمایت از حیوانات در ایران+ آدرس در پارک ملی جیم کوربت هند، به دیدن حیواناتی شگفت انگیز بروید
همانطور که در مقدمه نیز اشاره کردیم، در تقویم جهانی هر ساله ۳ مارس که برابر است با ۱۲ اسفند به نام روز جهانی حیات وحش معرفی شده است. هر سال، تمامی کشورهایی که به عضویت سازمان ملل متحد در آمده اند این روز را جشن می گیرند و مهم ترین قصد و نیتشان از این کار این است که آگاهی مردم کشورشان و در نهایت دنیا از وضعیت گیاهان و جانوران وحشی بالاتر برود. این که از کِی این روز به این عنوان انتخاب شد هم در نوع خود داستانی دارد زیرا؛ در تاریخ ۲۰ دسامبر سال ۲۰۱۳ میلادی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نشست شماره ی ۶۸ خود، روز ۳ مارس هر سال را به عنوان روز جهانی حیات وحش برای تمامی جهان تصویب کرد تا از این طریق حیات در حال انقراض بسیاری از حیوانات را نجات دهند. در این روز معاهده ی چند جانبه ی سایتس برای حفاظت کردن از گونه های مختلف گیاهی و جانوری در معرض خطر به تصویب رسید. در این زمینه جالب است بدانید که انتخاب این روز به پیشنهاد کشور تایلند صورت گرفته است. علاوه بر این، هر سال شعار خاصی مربوط به هر کشور وجود دارد به طور مثال شعار سال ۲۰۱۸ میلادی؛ گربه های بزرگ جثه، صیادان طبیعی و در معرض تهدید بود.
اهمیتی که این روز دارد بیشتر در آن است که به مقابله با جنایات پیدا و پنهانی که در حق حیات وحش اتفاق می افتد، اطلاع رسانی و مبارزه می کند. البته نباید از یادآوری تاثیر آن ها بر روی گستره های اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی نادیده بگیریم.
حیات وحش و حیوانات از گنج هایی هستند که در کره ی زمین وجود دارند و باید برای حفظ زندگی و شرایط زندگی آن ها بسیار بکوشیم. این که می گوییم همه ی جنبه های زندگی آنان شامل عواملی همچون: اکولوژیک، ژنتیک، اجتماع، علم، آموزش، فرهنگ، تفریح و حتی زیبایی شناسی تعامل آن ها و روابط بشری است. از جمله ی عوامل مخربی که چرخه ی زندگی حیوانات را تحت تاثیر خود قرار می دهد عبارتند از: تلفات زیستگاه ها، تغییرات آب و هوایی و شکار بی رویه که هم حیات وحش که بر روی زندگی انسان ها نیز تاثیر گذاشته است.
اما از جمله ی تهدیداتی که در حال حاضر برای حیوانات وجود دارد و باید با آن به صورت بسیار جدی مبارزه کرد، قاچاق حیوانات است روز ۳ مارس هر سال این را به ما یاد آوری می نماید که ما چه وظیفه ای در برابر حیوانات و چرخه ی محیط زیست آنان داریم. دبیرخانه ی کنوانسیون تجارت بین المللی گونه های جانوری و گیاهی در معرض انقراض در همکاری با سایر سازمان های مرتبط با سازمان ملل متحد اجرای روز جهانی حیات وحش را بسیار آسان می کند. این کنوانسیون با ۱۸۳ کشور عضو، به وسیله ی تعدیل تجارت گونه های گیاهی و جانوری، یکی از قوی ترین ابزارهای جهانی برای حفاظت از تنوع زیستی به شمار می رود.
به مناسبت روز جهانی حیات وحش بیایید تا وضعیت حیوانات در ایران و علی الخصوص در زمینه ی گونه های در حال انقراض ایرانی را به صورت موردی بررسی کنیم.
- پلنگ ایرانی | Persian leopard
پلنگ بومی ایرانی یکی از زیر شاخه های بومی غرب آسیا است که از گونه های در حال انقراض حیوانات اقلیم جانوری ایران است. ایران را باید به عنوان یکی از مهم ترین مراکز زیستی پلنگ ها درخاورمیانه معرفی نماییم. درباره ی خطر انقراض این گونه باید بگوییم که در سال ۲۰۰۲ بین ۵۵۰ تا ۸۰۰ قلاده بودند اما همین آمار در سال ۲۰۱۷ به زیر ۵۰۰ عدد رسیده بود.
- گربه پالاس | Pallas’s cat
گربه ی پالاس یکی از پستاندارانی است که معمولا در مرکز آسیا پیدا می شود. این گربه سان اندازه ای کوچک دارد و نامش از محققی آلمانی که آن را پیدا کرده، اقتباس شده است. ظاهر این گربه بسیار پر ابهت است. متاسفانه باید بگوییم که این حیوان هم در لیست حیوانات در معرض انقراض ایرانی قرار دارد.
- لاک پشت پوزه عقابی خلیج فارس | Hawksbill sea turtle
یکی از حیوانات در حالانقراض ایرانی، لاک پشت پوزه عقابی است. به دلیل صید بی رویه ی این پستاندار حیات این موجو.د به خطر افتاده است. این لاک پشت بزرگ و عظیم الجثه است. وزن این موجود ۸۰ کیلو و قدش بین ۷۰ تا ۸۰ سانتی متر است. وزن لاک این موجود به ۴۰ کیلوگرم هم می رسد.
- خرس سیاه بلوچی | Asian black bear
خرس سیاه یکی از گونه های بومی بلوچی است که به آن هرس هم می گویند. متاسفانه این خرس معمولا در درگیری با محلی ها و یا تصادفات با ماشین ها کشته می شوند.خرس سیاه را در جنوب شرقی ایران و پاکستان دیده شده است.
- سیاه گوش | Caracal
از جمله موجودات در خطر انقراض، سیاه گوش است که در مناطق بیابانی و نیمه بیابانی زندگی می کند. این حیوان در زمره ی حیوانات سنگین ولی سریع است.
یکی از بامزه ترین و موجودات بر روی کره ی زمین بدون شک، فک خزری است. این حیوان در آب های شور زندگی می کند و فقط برای جفت گیری در فصل زمستان به این دریاچه نزدیک می شود. صید بی رویه ی صیادان، حیات این موجود را در خطر قرار داده است.
گوزن زرد ایرانی یکی از انواع گوزن ها است که هم شبگرد است و هم گیاهخوار. این حیوان زیبا در حال انقراض است و زندگی اجتماعیشان در خطر است.
از دسته ی حیوانات گوشت خوار و از خانواده ی سگ سان ها، شاه روباه ایرانی است که از لحاظ اندازه ی قامت، از روباه کمی کوچک تر است. این روباه در صورت خود، ۲ نوار سیاه ومشخص دارد.
روباه ترکمنی در ظاهر شبیه به روباه معمولی است اما از لحاظ بدنی کوچک تر است. این روباه دارای دمی کوتاه و رنگی متمایل به قهوه ای تیره است.
- روباه شنی | Rüppell’s fox
روباه شنی نیز دارای اندازه ای کوچک است اما فرقش این است که گوش هایش بزرگ تر است. بدنش هم متمایل به نارنجی است. دست و پای این حیوان نیز کوتاه تر از روباه معمولی است.
- شیر ایرانی | Asiatic lion
شیر ایرانی که به آن شیر اوراسیایی نیز می گویند، معمولا در منطقه ی گجرات هند است اما قبل ترها در ایران و آسیای میانه هم وجود داشته که متاسفانه منقرض شده است.
- ببر مازندران | Caspian tiger
ببر مازندران را که به ببر کاسپین هم می شناسند، به عنوان ببر کاسپین و یا مازرون ببر هم می شناسند. این ببر نزدیک به ۵۰ سال پیش در ایران منقرض شد. البته با این اوصاف، ببرهای مازندران در گلستان هم دیده می شود.
ما به زمین و منابعش مدیون هستیم پس از هر کمکی که در پی اعتلا و حفظ آن باشد را نباید از آن دریق نماییم.