قسمت‌های مختلف شمال غرب کشور عزیزمان ایران، شگفتی‌های تاریخی و طبیعی زیادی را در خود جای داده است. شهرستان کلیبر در استان آذربایجان شرقی یکی از این مناطق جذاب و شگفت‌انگیز است که مانند نگینی سبز می‌درخشد. وجود تعداد زیادی قلعه تاریخی و مناظر طبیعی تماشایی باعث شده هر ساله با فرا رسیدن بهار و تابستان گردشگران زیادی به این منطقه سفر کنند. اگر شما هم قصد بازدید از شهرستان کلیبر را دارید با الی گشت همراه باشید تا در ادامه به معرفی جاذبه های کلیبر بپردازیم.
مطالب مرتبط: راهنمای سفر به جنگل های آینالو ارسباران کجاست؟ چگونه به آنجا برویم؟ قلعه بابک، قلعه ای که در جای عجیبی ساخته شده!
قبل از این که به سراغ معرفی جاذبه های کلیبر برویم ابتدا بیایید ببینیم کلیبر کجاست و موقعیت جغرافیایی این شهر چگونه است؟
کلیبر یکی از شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی است که در فاصله ۲۱۰ کیلومتری شمال شرق تبریز، ۶۳ کیلومتری شمال غرب اهر و ۸۱۲ کیلومتری شمال غرب تهران قرار دارد. این شهرستان با مساحت ۲۰۷۲ کیلومترمربع یکی از قوی‌ترین جاذبه‌های گردشگری استان آذربایجان شرقی محسوب می‌شود.
کلیبر در گذشته‌ای نه چندان دور و در دهه پنجاه، شهر کوچکی با ۲۰۰۰ نفر جمعیت بود اما این منطقه به علت نزدیکی به قلعه تاریخی بابک و قرار گرفتن در کانون منطقه ارسباران، در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و به عنوان یکی از جذاب‌ترین مناطق شمال غرب ایران معرفی شده است.
رزرو تور تبریز در الی گشت
مردم این منطقه به زبان ترکی آذری صحبت می‌کنند و پیرو مذهب شیعه دوازده امامی هستند. این خطه بدلیل قرار گرفتن در مسیر گذر کوچ عشایر موسیقی خاص خود را دارد و سبب رشد و تکامل نوعی موسیقی شده که به عاشیق معروف است این نوع آواز در رابطه با طبیعت است و مسائل مربوط به کوچ ایلات و احساساتشان بن مایه ساخت آواز عاشیق‌ها است.
اگر به شهرستان کلیبر سفر کرده باشید، زمانی بازدید از جاذبه های این منطقه برایتان جالب‌تر می‌شود که با پیشینه تاریخی کلیبر آشنا باشید. نام این منطقه کهن در منابع مختلف «بذ» یا «بذین» گفته شده است و یکی از مهم‌ترین استحکامات تاریخی یعنی قلعه بابک در این شهرستان قرار دارد. بابک خرمدین، مبارز قرن چهارم هجری، شخصی بود که بر علیه خلیفه وقت یعنی معتصم عباسی قیام کرد اما در مقابل افشین شکست خورد و منطقه تحت فرماندهی او به دست اعراب افتاد.
رزرو هتل‌های ارزان تبریز در الی گشت
جاذبه های کلیبر شامل مناظر چشم‌نواز کوهستانی، قلعه‌های تاریخی و پل‌های قدیمی است. یک نویسنده و سیاستمدار انگلیسی به نام «جیمز موریه» در کتاب معروفش «حاجی بابای اصفهانی» کلیبر را به زیباترین شکل توصیف کرده است. همچنین بسیاری از گردشگران با دیدن مرتع‌های سرسبز و زیبا، قله‌های بلند، درختان استوار و بلندقامت، باغ‌های گسترده و جنگل انبوه این منطقه حسابی شگفت‌زده می‌شوند. از طرف دیگر، آب و هوای دلپذیر کلیبر در بهار و تابستان جذابیت این منطقه را دو چندان کرده است. جاذبه‌های گردشگری کلیبر شامل موارد زیر هستند:
جنگل ارسباران، از سرسبزترین جاذبه های کلیبر است که با وسعت ۱۳۰ هکتار در مرزهای شهرستان کلیبر، اهر و ورزقان قرار دارد. این جنگل در زبان محلی به «قره داغ» هم معروف است و بیش از ۷۰ هزار هکتار از اراضی آن به عنوان «ذخیره‌گاه زیست‌کره» در فهرست آثار یونسکو قرار دارد. این منطقه کوهستانی با طبیعت خاص خود شامل مراتع، جنگل‌ها، دشت‌های نیمه‌خشک، رودها، چشمه‌ها و علفزارهای آلپی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های کلیبر محسوب می‌شود. فاصله تهران تا این جنگل زیبا حدود ۷۸۷ کیلومتر است و اواخر اردیبهشت تا اواخر شهریور بهترین زمانی است که می‌توانید از آن بازدید کنید.
آدرس جنگل ارسباران کلیبر: استان آذربایجان شرقی، ۴۶ کیلومتری کلیبر
پارک جنگلی مکیدی، منطقه‌ای بکر و دست‌نخورده در جنگل ارسباران است. این منطقه شامل یک دره است که به رود ارس و قلعه دره‌سی منتهی می‌شود. پارک جنگلی مکیدی مکان ایده‌آلی برای اسکان در طبیعت محسوب می‌شود و علاقه‌مندان زیادی برای دور شدن از هیاهوی زندگی شهری و رسیدن به آرامش چند روزی را در این منطقه کمپ می‌زنند. این پارک زیبا و سرسبز با چشمه‌های فراوان خود در مسیر رسیدن به قلعه بابک قرار دارد.
آدرس پارک جنگلی مکیدی کلیبر: استان آذربایجان شرقی، ۲۲ کیلومتری جنوب غربی کلیبر
منطقه حفاظت شده آینالو یکی دیگر از جاذبه های طبیعی کلیبر است که در بخش خداآفرید قرار دارد. این منطقه سرسبز و همیشه مه‌آلود محل احیای نسل مارال و زیستگاه ۱۷ گونه حیوان کمیاب در معرض انقراض است.
آدرس منطقه حفاظت شده آینالو کلیبر: استان آذربایجان شرقی، شهرستان کلیبر، بخش خداآفرین، ۴۵ کیلومتری کلیبر، ۱۵ کیلومتری روستای عاشقلو
قلعه بابک یا چشم انداز تماشایی خود یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های کلیبر است. این قلعه که با عنوان‌های دیگری مانند دژ بابک، بذ و قلعه جمهور هم شناخته می‌شود بر فراز یک کوه واقع شده و دره‌های عمیق ۴۰۰ تا ۶۰۰ متری اطراف آن را احاطه کرده‌اند. اگر چه قلعه بابک دسترسی سختی دارد و مجبور هستید برای رسیدن به آن، مسیر سخت کوهستانی را طی کنید اما با رسیدن به قلعه و دیدن چشم‌انداز شگفت‌انگیز آن سختی راه آسان می‌شود. اگر در فصل تابستان به قلعه بابک سفر کنید می‌توانید سیاه‌چادرهای ایل شاهسون را هم در کوه‌های منطقه ببینید.
آدرس قلعه بابک: استان آذربایجان شرقی، شهرستان کلیبر، قلعه بابک
قلعه پیغام، با قدمت پیش از اسلام مربوط به دوره اشکانیان است. این قلعه بر روی یک کوه قرار دارد و
در جنگ با اعراب توسط بابک خرمدین مورد استفاده قرار می‌گرفت. همانطور که از نام این قلعه پیداست در این مکان دستورات نظامی با آتش منتقل می‌شدند. قلعه پیغام از سه طرف توسط پرتگاه احاطه شده است و رود کلیبر هم از پایین آن می‌گذرد. موقعیت جغرافیایی این بنا باعث می‌شد افراد حاضر در آن بر روی تمامی ورودی‌ها و خروجی‌های شهر اشراف داشته باشند و در صورت وجود خطر خیلی سریع از آن آگاهی پیدا کنند.
آدرس قلعه پیغام کلیبر: آذربایجان شرقی، شهرستان کلیبر، ۱۰ کیلومتری جنوب کلیبر، روستای پیغام
قلعه پشتو یا پشتاب یکی از جاذبه های کلیبر است که در بین روستاهای پشتاب و کوجان و بر فراز یک کوه با ارتفاع ۳۰۰۰ متر قرار دارد. در این قلعه می‌توان آثاری از پلکان و اتاقک‌های کنده شده بر سنگ را مشاهده کرد. به اعتقاد برخی باستان‌شناسان قلعه پشتو در زمان جنش بابک خرمدین برای ارسال پیغام مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
آدرس قلعه پشتو یا پشتاب: استان آذربایجان شرقی، ۵۰ کیلومتری اهر، ۱۲ کیلومتری غرب هوراند، روستای پشتاب
برج سنگی قارلوجا یا برج قشلاق قارلوجا در روستای قارلوجا و در کنار رود ارس واقع شده است. قدمت این بنای تاریخی به قرن هفتم و هشتم هجری بازمی‌گردد. در ساخت این برج هشت ضلعی از سنگ‌های تراش خورده معمولی استفاده شده است و بسیاری معتقد هستند سردابه آن محل دفن یکی از بزرگان ایلخانان مغول است. این اثر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و امروزه یکی از جاذبه‌های کلیبر محسوب می‌شود که گردشگران علاقه‌مند را به این منطقه می‌کشاند.
آدرس برج سنگی قارلوجا: آذربایجان شرقی، شهرستان کلیبر، کنار رود خانه ارس، روستای قارلوجا
پل‌های خداآفرین، دو پل تاریخی در بین منطقه قره‌باغ و قره‌داغ هستند. امروزه نصف یکی از پل‌ها به علت آسیب‌های فراوان از بین رفته است اما دیگری به واسطه بازسازی‌های صورت گرفته سالم است. طول پل سالم خداآفرین ۱۶۰ متر بوده و ۱۲۰ متر از آن در ایران و ۴۰ متر از این پل قدیمی در جمهوری آذربایجان قرار دارد. جالب است بدانید طبق اسناد تاریخی بنای پل سنگی خداآفرین در دوره کورش هخامنشی ساخته شده اما پس از تخریب بنای اولیه در طول سالیان، پل بار دیگر در زمان خسرو اول تعمیر شده است.
آدرس پل‌های خداآفرین: شهرستان کلیبر،جاده دریاچه خداآفرین
مسجد جامع کلیبر یکی از جاذبه‌های کلیبر است که در دوران صفویه و همزمان با حمام شاه عباس ساخته شده است. این مسجد تاریخی در گذشته مناره‌ای به ارتفاع ۴۵ متر داشت اما متاسفانه در بمباران روس‌ها در سال ۱۳۲۰ تخریب شد. همچنین درخت ۳۰۰ ساله‌ی داغداغان حیاط مسجد هم بعدها توسط امنای مسجد قطع شد.
آدرس مسجد جامع کلیبر: آذربایجان شرقی، کلیبر، مرکز شهر
حمام قدیمی کلیبر یا حمام شاه عباس دقیقا روبروی مسجد جامع این شهر قرار دارد. گنبدهای کوچک این حمام که نورگیرهای آن هستند از کف زمین بیرون زده‌اند. جالب است بدانید این حمام تا سال ۱۳۵۲ شمسی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
مقبره شاه قاسم در ۶۵ کیلومتری شمال کلیبر و در روستای پیره‌لر واقع شده است. این مقبره روی بلندای تپه ساخته شده و مشرف به روستا است. بنای مقبره شاه قاسم شامل مسجد، حسینیه، اتاق ورودی، ۳ باب انباری در زیرزمین و ۲ باب زائرسرا است. گفته می‌شود شاه قاسم برادر امام رضا است و برای تبلیغ به این منطقه آمده بود.
آدرس مقبره شاه قاسم: استان آذربایجان شرقی، کلیبر، روستای پیره‌لر
مجموعه آب‌درمانی متاللی یا مجموعه آب‌درمانی متعلق یکی دیگر از جاذبه‌های کلیبر است که در روستای متعلق قرار دارد. این مجموعه با وسعت ۱۲۸۷۰ متر مربع، محل ایده‌آلی برای بهبود دردهای مفصلی و پوستی محسوب می‌شود. از امکانات و خدمات مجموعه متاللی می‌توان به استخرهای سرپوشیده یا سقف متحرک برای بانوان و آقایان، جکوزی، سونا، سالن‌های بدنسازی، سالن‌های ورزشی، پارکینگ، نمازخانه، مجموعه رستوران، کافی‌شاپ، بوفه، واحدهای تجاری و فضای بازی کودکان اشاره کرد.
آدرس مجموعه آب درمانی متاللی: آذربایجان شرقی، کلیبر، آبش احمد، روستای متاللی
آب گرم قلعه کندی در جنگل‌های ارسباران واقع شده است. این آب گرم یکی از جاذبه‌های کلیبر است که نقش موثری در درمان بیماری روماتیسم دارد. دمای چشمه اصلی آبگرم قلعه کندی به حدود ۷۵ تا ۸۰ درجه می‌رسد و دمای آب در استخرهای آن هم ۶۵ الی ۷۰ درجه سانتی‌گراد است. علاقه‌مندان به دمای پایین‌تر می‌توانند چشمه یل‌سوئی که دارای خاصیت درمانی بیشتر است را امتحان کنند.
آدرس آب گرم قلعه کندی: آذربایجان شرقی، کلیبر، روستای قلعه کندی
قلعه فرخی مشهور به برج آجری کلیبر از دیگر جاذبه‌های کلیبر است که ارتفاعی حدودا ۸ متری دارد. این قلعه در سال ۱۱۱۱هجری توسط «محمد کاظم بن‌بوداغ» ساخته شده است و در گذشته به عنوان محلی برای دیده‌بانی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
آدرس قلعه فرخی: استان آذربایجان شرقی، کلیبر، مرکز شهر
عمارت طومانیانس در روستای وینق در دوره قاجار ساخته شده است. این بنای دو طبقه دارای یک ایوان و چهار برج است و معماری آن شباهت زیادی به قلعه‌های قرن نوزدهم اروپا دارد. این عمارت متعلق به سرکیس طومانیانس ارمنی بود که از اربابان معروف دوره خود محسوب می‌شد.
آدرس عمارت طومانیانس: استان آذربایجان شرقی، کلیبر، روستای وینق
راهنمای رزرو تور تبریز در الی گشت
- رود کلیبر
- قلعه کردشت
- قلعه قهقهه
- دژ خانلار خان که تخریب شده است.
- درخت چنار کهنسال کوانق
- ییلاق ایل بسطاملو
- رود ارس و ساحل زیبای آن
- چشمه ثریا
- دشت گل
- آبشار آسیاب خرابه
- روستای صخره‌ای کندوان
- روستای عباس‌آباد
- روستای هجراندوست
- قلعه مازون
- روستای مردانقم
- کاروانسرای شاه عباسی کلیبر
- روستای کلاله سفلی
- روستای مرزرود
- اتراقگاه ایل بسطاملو
- مراتع آغداش و چپرلی
- روستای ییلاقی علی‌آباد
- سنگ نبشته‌ای در قبرستان تاریخی روستای الهرد.
- سنگ نبشته‌ای به زبان ارمنی در قبرستان متروکه گرمناب نشانگر حضور مذاهب مختلف در قره داغ است.
- آرامگاه منسوب به مادر تیمور لنگ
- بنای تاریخی قنتور در آینالو
- پل تاریخی خدا آفرین در نزدیکی خمارلو
- زیارتگاه بابا سیف الدین
- ییلاق‌های عشایر ارسباران، یکی از مناظر زیبا و سرشار از شور و زندگی دیدن کوچ عشایر و ییلاق رفتن این مردم صبور و زحمت کش است که مانند یک نقاشی زنده در مقابل چشم قرار می گیرد.
اگر در سفرتان به آذربایجان شرقی علاقه‌مند به خرید سوغات و صنایع دستی کلیبر هستید می‌توانید محصولات متنوعی را خریداری کنید. زغال اخته یکی از معروف‌ترین محصولات این منطقه است و فرآورده‌های این میوه خوشمزه مانند شربت، ترشی، برگه، لواشک و ژله به عنوان سوغاتی در تمام نقاط شهر به فروش می‌رسند. همچنین جشنواره زغال اخته کلیبر هر ساله با هدف جذب گردشگر در شهر برگزار می‌شود و علاقه‌مندان می‌توانند در این جشن شرکت کنند. از صنایع دستی کلیبر هم می‌توان به ورنی بافی اشاره کرد.
کلیبر یکی از جذاب‌ترین و دیدنی‌ترین شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی است. این شهرستان سرسبز با قلعه‌های تاریخی و طبیعت بکر و تماشایی خود هر ساله از گردشگران زیادی پذیرایی می‌کند. در این مقاله درباره موقعیت جغرافیایی و پیشینه تاریخی کلیبر صحبت کردیم و جاذهای این شهر را معرفی کردیم. در پایان امیدوارم در سفرتان به کلیبر لحظات خوشی را تجربه کنید.
۹ نظرات