همه چیز درباره ی دسر سنتی و خوشمزه ی ایرانی، شله زرد!

یکی از غذاها یا بهتر بگوییم دسرهایی که از کودکی تا به الان همه ی ما ایرانی ها بدون استثنا خورده ایم و بسیار هم از آن لذت برده و می بریم؛ دسر شله زرد است. شله زرد، یکی از جمله دسرها و شیرینجات ایرانی است که از بس که محبوب و خوشمزه و خوش پخت است؛ معمولا در مراسم های مختلفی مثل افطار و یا مناسبت های مختلف به عنوان نذری پخته می شود و از مهمانان با آن پذیرایی می شود. ما امروز در الی گشت می خواهیم تا ببینیم که دقیقا این غذای خوشمزه ی ایرانی از کجا به وجود آمده و در طول دوره های زمانی مختلف چه تغییراتی کرده است، پس با ما در ادامه ی این مطلب خوشمزه همراه باشید.

مطالب مرتبط:
سیر تا پیاز غذای سنتی ایرانیان، آش!
تغییرات خوشمزه ی غذاهای اصیل ایرانی در گذر زمان!
تاریخچه ی محبوب ترین غذای ایرانی، چلو کباب

همه ی ما در مراسم های مختلف که مخصوصا مناسبتی مذهبی برای برگزاری داشته باشند، با این روبرو شده ایم که صاحب خانه در بین موارد خوشمزه ای که در سفره ی خود برای ما تدارک دیده است و به وسیله ی آن ها می خواهد تا از ما پذیرایی نماید؛ یک ظرف که معمولا هم کاسه است را پر از دسری زرد رنگ که روی آن را با دارچین و مغز خرد شده ی آجیل هایی همچون پسته و یا بادام خام و پودر نارگیل تزئین می کنند، را گذاشته است. باید بگوییم که این دسر زرد رنگ که پایه ی اصلی طبخ آن برنج است، اصلا از دسته ی غذاهای سبک نیست و برعکس بسیار هم سنگین است و اگر بعد از غذا آن را صرف کنید ممکن است برای شما خوردن تنها خوردن تنها ۵ قاشق کافی باشد اما اگر که وقتی گرسنه هستید آن را بخورید مطمئنا حتی یک قاشق هم نمی گذارید تا در ظرف غذایتان باقی بماند.

شله زرد خوشمزه و خوش طعم و بویی که معمولا مهمان سفره های ما مخصوصا در ماه های رمضان و محرم است را می گویند که برای اولین بار هموطنانمان در استان کرمانشاه پخته اند و این دسر سنتی متعلق به این استان است. در واقع کرمانشاهی ها هم این غذا را در ایام و اعیاد خاص مختلف و در هنگام عزاداری های مذهبی می پزند و به اصطلاح به عنوان نذری پخش می کنند.

در پخت این دسر معمولا برنج های نیمه و خورد شده ی ایرانی را با زعفران و شکر و برخی عرقیجات سنتی مثل گلاب مخلوط می کنند و می گذارند تا این مواد در کنار یکدیگر بپزند و به اصطلاح مزه ی آن ها با یکدیگر یکی شود تا مخلوطی فوق العاده خوشمزه و جالب را به وجود بیاورند. البته پختن این دسر راه و رسم خودش را دارد و با این که پخت آن ساده است اما به هر حال یک سری به اصطلاح فوت های کوزه گری دارد که باید در پختش کاملا رعایت شود.  رنگ زرد دسر سنتی و ایرانی که همیشه بیشتر آن را در ماه های محرم و رمضان می خوریم، به خاطر رنگی است که زعفران به آن می دهد و علاوه بر رنگش، مزه و عطر آن را هم تحت تاثیر خود قرار می دهد.

در پخت این دسر زرد رنگ و خوشمزه از مواد خوراکی همچون هل و زعفران هم استفاده می شود. این دو ماده ی غذایی در کنار همدیگر چنان عطر و طعمی به دسر ما می دهند که به جرات باید بگوییم که هوش غذایی ما را می ربایند و این قدرت را به هر کسی می دهند که دستش را هم به همراه این دسر نوش جان فرمایید. بعد از پختن دسر شله زرد آن را معمولا با دارچین و الباقی مغزهایی که برایتان گفتیم، تزئین می کنند اما نه همانطور داغ داغ بلکه بعد از خنک شدن شله زرد روی آن را یا با هنر دست و یا با استفاده از انواع و اقسام تجهیزات شیرینی پزی مثل شابلون با اسامی خداوند بزرگ و اسامی معصومین و بزرگان تزئین می نمایند.

دسر شله زرد همانطور که از ابتدای این متن بارها هم بر روی آن تاکید کردیم، دسری کاملا ایرانی است و به جرات می توانیم بگوییم که هیچ جای دنیا دسری با عطر و طعم شله زرد را نمی توانید بیابید! شله زرد نه تنها دسیری بسیار خوشمزه و دلچسب است بلکه دارای خواص بسیار زیادی است که اگر آن ها را بدانید، مطمئنا هفته ای یک بار هم که شده خودتان را به صرف خوردن یک کاسه دسر شله زرد خوشمزه و تازه مهمان می کردید.

این دسر دارای انواع مختلف و بسیار زیادی از گروه ویتامین های A, C, D و بسیاری از ویتامین های گروه B همچون؛ B1, B2, B6 می باشد. علاوه بر این ها می توانید در دسر شله زرد انواع مختلفی از آنتی اکسیدان ها، فسفر، سلنیوم، فیبر، پروتئین، آهن، کربوهیدرات ها، سلنیوم، کلسیم و پتاسیم و منیزیم موجود می باشد.  از جمله خواص و فوایدی که خوردن دسر شله زرد برای بدن دارد این است که برای دردهای روماتیسمی، دردهای قلب و ناراحتی های معده مفید است. علاوه بر این ها، شاید باورتان نشود ولی شله زردی که تا الان می خورده اید برای کسانی که دارای مشکلات مربوط به نفخ معده، اسهال، سو هاضمه، حالت تهوع و یا حتی اسید معده هستند بسیار مفید و موثر است. در ضمن شله زرد برای مشکلات مربوط به مو و پوست هم مناسب است.

از گذشته های دور تا به الان معمولا دسر شله زرد پای ثابت نذری های مختلف غذاهای معلوم و مشخصی بوده اند و بر اساس یک قانون کاملا نانوشته؛ مردم معمولا غذاها و خوراکی هایی همچون:

• آش رشته
• شله زرد
• قورمه سبزی
• قیمه
• عدس پلو
• چلو کباب
• جوجه کباب

و غذاهایی از این دست را پخته و به عنوان تبرک بین دوستان و آشنایان و غریبه ها پخش می کنند.

در واقع تاریخچه ی نذری دادن با دسر شله زرد یک رابطه ی بسیار تنگاتنگ دارد. در واقع فلسفه ی نذری دادن اینگونه است که از سالیان بسیار دور، بسیاری از افراد با رده های بالای اجتماعی برای این که به بزرگان و ائمه ی دین احترام بگذارند و در عین حال سفره ای پهن نمایند که در آن دارا و ندار از برکت اسم معصومین همگی با هم و بدون توجه به وضعیت مالیشان سرشان را سیر بر بالین بگذارند، اقدام به پختن غذا در ایام های مختلف و به مناسبت های معمولا مذهبی می کرده اند. از طرفی هم یکی از غذاها و دسرهای پای ثابت پخت نذری همین دسر شله زرد خودمان است.

به نظر می رسد دلیل این که بین این همه غذا و دسرهای سنتی و موجود یکی از موارد انتخابی مردم برای پختن نذری، این دسر باشد این است که؛ شله زرد هم راحت تهیه و پخته می شود و هم مواد اولیه ی تشکیل دهنده ی آن بسیار ساده و همیشه در دسترس هستند و هم این که طعمش باب دل همه ی کسانی است که تا به الان آن را خورده اند حتی من و شما!

لطفا به این مسئله توجه فرمایید که اگر تا به حال فقط این دسر خوشمزه را در مناسیت های خاص و معمولا مذهبی خورده اید دلیل بر این نمی شود که خودتان را گاه و بی گاه مهمان این دسر خوشمزه ی سنتی ایرانی نکنید!

همانطور  که بالاتر هم برایتان توضیح دادیم، با خوردن شله زرد می توانید تا بسیاری از بیماری ها و مخصوصا بیماری های مفصلی و استخوانی را برطرف نمایید و در عین حال خود را تقویت نمایید.

در ضمن شله زرد می تواند یک غذای کاملا مقوی و خوشمه و دلچسب برای کودکان شما مخصوصا در سنین رشد باشد و بدن آن ها را از  همه لحاظ قوی نماید.

دیگر نوبتی هم که باشد، وقت آن فرا رسیده که بررسی کنیم و ببینیم که دسر شله زرد را چگونه می پزند؟ برای درست کردن دسر سنتی به نام شله زرد لازم است تا این مواد به شرح زیر را تهیه نمایید:

• کره
• شکر
• برنج خورد شده یا به اصطلاح نیمه
• گلاب
• خلال بادام
• زعفران
• هل
• دارچین
• آب سرد

برای این که یک دسر شله زرد بسیار خوشمزه را درست کنید لازم است که حتما اول از همه برنج را با آب گرم خیلی خوب بشویید و برای چند بار هم آب آن را خالی نمایید. زمانی دست از شستن برنج بکشید که رنگ آب برنج اندکی شفاف شده باشد. بعد از این که برنج ها را شستید بر روی آن ها آب گرم بریزید و بگذارید که برنج ها برای حداکثر ۵ ساعت به صورت کامل خیس بخورند.

بعد از گذشت این مدت حتما آب برنج را خالی کنید و به جای آن مجددا آب بر روی آن بریزید و بعد بگذارید تا بر روی شعله ی مستقیم آتش بپزد و جوش بیاید. این را دقت داشته باشید که بعد از این که برنج به جوش افتاد بلافاصله زیر آن را کم کنید و بعد بگذارید تا برنج شما به آرامی آب پز شود. در مرحله ی بعدی و زمانی که برنج و آب در حال جوشیدن هستند می توانید تا زعفرانی را که قبلا آنرا دم کرده اید را نیز به مخلوط مورد نظر اضافه نمایید و به این صورت این فرصت را به هر دو داده باشید که تا آخرین لحظه به جوشیدن ادامه دهند. برای این هم که چه مقدار زعفران لازم است تا در شله زرد خود برسید دیگر باید خودتان این را تشخیص دهید اما، هر چه مقدار زعفرانی که داخل غذای خود ریخته اید بیشتر باشد، شله زرد شما خوشمزه تر خواهد شد.

پس از گذشت مدتی، دیگر وقت آن است که شکر را به مخلوط خود اضافه کنید و بعد از آن هل دم کرده شده و کره را هم به دیگر مواد در حال پخت اضافه نمایید.

یادتان باشد که دیگر آب به مخلوط خود اضافه نکنید و فقط هم بزنید که هم مواد به انتهای قابلمه نچسبد و هم به خوبی با یکدیگر مخلوط شوند. پس از گذشت مدتی و زمانی که شله زرد شما به قُل زدن افتاد می توانید دیگر مطمئن باشید که شله زردتان پخته شده است. در این جا دیگر وقت آن رسیده است که در کاسه های جداگانه و مختلفی، شله زرد خود را ریخته و سپس منتظر شوید که شله زرد شما خنک شود.

کمی که دسر شما خنک شد دیگر وقت آن است که آن را با استفاده از خلال بادام خیس خورده از قبل و پودر دارچین به شکل طرح مورد نظر خود تزئین کنید. در قسمت تزئین شله زرد می توانید تا از مغز پسته، پودر نارگیل و یا دیگر مغزهای خوراکی که معولا برای تزئین این گونه از دسر ها و نذری ها به کار می رود، استفاده نمایید. معمولا می گذارند تا شله زرد کاملا خنک شده و سپش آن را میل نمایند.

• هر چقدر که رنگ شله زرد شما به زرد پر رنگ تمایل داشته باشد، شله زرد شما خوشمزه تر و هوش برانگیزتر خواهد شد.
• اگر حس کردید که آب شله زرد شما در حال تمام شدن است به آن مقداری آب گرم اضافه کنید.
• یکی از فوت های کوزه گری پخت شله زرد این است که آن را تا جایی که می توانید هم بزنید آن هم مخصوصا در زمانی که به انتهای پخت این غذا نزدیک تر می شوید زیرا، در این زمان هاست که شله زرد شما تمایل به ته دیگ شدن پیدا می کند و به انتهای قابلمه ی شما می چسبد.
• یادتان باشد که با استفاده از برنج های نوع مختلف، میزان آبی که به غذای خود اضافه می کنید هم فرق می کند.
• اگر همچنان بعد از جوش اول زیر برنج زیاد بود، برنج ها به ته قابلمه ی مشا خواهند چسبید.
• می توانید که اگر می خواهید، مقداری از خلال مغز بادام را به شله زرد خود اضافه نمایید تا به همراه مواد دیگر پخته شوند.
• زمانی می توانید مطمئن شوید که شله زرد شما کاملا پخته شده است که کاملا سفت باشد و حالت آبکی نداشته باشد.

شما هم شله زرد را دوست دارید؟ تا به حال این دسر را پخته اید؟ تجربه ی خود از پخت این غذا را با ما به وسیله ی کامنت به اشتراک بگذارید!