سفری به دوران قاجاریه با خانه های تاریخی قزوین

یکی از استان های نزدیک به تهران که همانند دیگر شهرهای کشورمان تاریخی طولانی دارد، شهر قزوین است. در این شهر تاریخی همانند شهرهایی مانند کاشان و یزد شاهد خانه های تاریخی و بناهای با ارزش بسیاری هستیم. بناهایی که جزوی از میراث تاریخی و فرهنگی ما ایرانی ها هستند و می بایست برای سالم نگه داشتن این میراث جاویدان بکوشیم. خانه های تاریخی قزوین نشان دهنده معماری اصیل ایرانی در دوره های مختلف بوده و تزئینات هر یک قابل ستایش هستند. در این مقاله از مجله ی گردشگری الی گشت به معرفی بناهای تاریخی پرداخته و با جاذبه های گردشگری قزوین را آشنا می شوید. در سفری یک روزه از تهران و استان های همجوار می توانید خود را به قزوین رسانده و بازدید از این خانه ها را در برنامه سفر خود قرار دهید.

مطالب مرتبط:
همه چیز درباره ی شهر قزوین
همه چیز درباره ی مراسم پنجاه به در قزوینی ها!
آشنایی با عمارت شهرداری قزوین

در استان قزوین می توان بیش از ۱۰۰ خانه تاریخی را یافت که نیاز به مرمت و احیا دارند. افرادی که به این شهر سفر کرده اند احتمالاً با اقامتگاه های بومگردی دارای فضایی سنتی روبرو شده اند. اقامتگاه هایی که در ابتدا جزوی از خانه های تاریخی قزوین بوده اند و در جریان مرمت تبدیل به هتلی جذاب شده اند. بیایید هم اکنون با تعدادی از خانه های اصیل و تاریخی این شهر بیشتر آشنا شویم.

باشکوه ترین خانه در قزوین، حسینیه امینی ها

در دوران پهلوی اول یکی از افراد اعیان و تجار قزوین به نام حاج محمد رضا امینی خانه خود را در غرب رودخانه دزج ساخت. رودخانه ای که امروزه به خیابان مولوی تبدیل شده است. این بنا را هم اکنون می توان یکی از تماشایی ترین و متحیرکننده ترین خانه های تاریخی قزوین دانست. خانه ای که در سال ۱۲۷۵ و به دست معماران و هنرمندان بزرگ ساخته شد. یکی از جالب ترین هوشمندی هایی که در طراحی این خانه صورت گرفته، در تالارها نمود یافته است. سه تالار بیرونی این بنا با ارسی هایی طولی از یکدیگر جدا شده اند. ارسی هایی که به راحتی جمع می شده و به فضایی متصل میان این سه تالار ایجاد می کرده است.

تمامی این تالارها با فرش های نفیس دستی پوشیده شده بودند. گچ بری هایی پر از ظرافت و لوسترهایی رنگارنگ فضای اتاق را تزئین می کردند. در هنگام مراسم عزاداری ارسی های مابین سه تالار و حیاط را بالا می فرستادند تا فضایی سرتاسری برای پذیرایی از مردم ایجاد شود. تمامی مردم در ایام محرم برای پذیرایی مهمان خانه امینی ها می شدند. در نتیجه این خانه تبدیل به حسینیه ای برای روضه خوانی و عزاداری می شد.

از بخش های دیگر خانه می توان به اندرونی، زیرزمین و سردابه، شربتخانه و انبار اشاره کرد. این خانه هم اکنون توسط نوادگان حاج محمد رضا امینی اداره می شود. اگر چه نمی توانید هنگام بازدید بر روی فرش های عتیق آن بنشینید اما همچنان ارسی ها و تزئینات شما را جذب خود خواهد نمود. می بایست با هماهنگی قبلی به تماشای خانه و حسینیه امینی ها بروید. بنابراین بهترین روش شرکت در تورهای قزوین گردی است.

• آدرس خانه امینی ها: خیابان مولوی

خانه خطیبی یکی از بزرگترین خانه های تاریخی قزوین

نام کوچه خطیبی در قزوین را از روی نام خانه ای اعیانی درون آن برداشته اند. مالک این بنا معتمد حاج ملا احمد خطیبی نام داشت که یکی از کسبه تکیه ناسار بود. این خانه با آجرکاری های تزئینی در سردر و کتیبه ای لاجوردی نشان دهنده یکی از خانه های دوره قاجاریه و پهلوی اول است. خانه ای که معمارانی به نام همانند استاد فرج الله معمار، استاد اسدالله معمار و حاج غلام رضا معمار در ساخت آن مشارکت داشته اند.

خانه خطیبی یکی از بزرگترین خانه های تاریخی قزوین بوده که ۳۵۰ مترمربع عرصه و ۴۵۰ مترمربع اعیان دارد. سه حیاط با ساختمانی سه طبقه در این خانه قابل مشاهده است. گچ کاری های درون بنا به همراه استفاده از ارسی های چوبی نشانه هایی از معماری مردم قزوین در این دوره است. امروزه بیشتر فضای خانه خطیبی ها متروکه مانده و در سفر به قزوین شاید نتوانید از درون بنا بازدید داشته باشید. طبق برنامه های مرمتی میراث فرهنگی قزوین قرار است این خانه در سال های آینده به اقامتگاهی زیبا تبدیل شود.

• آدرس خانه خطیبی: خیابان مولوی گذر صالحیه (جنب بازارچه آقا معصوم سابق)، جنب مسجد آقا معصوم محله قملاق (ماسه زار)، کوچه خطیب، پلاک ۶۷

خانه داعی قزوین بازارچه ای سنتی در بافت تاریخی

یکی از جذاب ترین بناهای تاریخی قزوین که هم اکنون مرمت شده و مورد استفاده سازمان میراث فرهنگی این شهر قرار دارد، خانه داعی است. این خانه بازمانده ای دیدنی از دوران پهلوی است و توانسته همچنان حال و روز شاداب خود را حفظ نماید. هنگام گردش در بافت تاریخی و زمانی که به دروازه تاریخی درب کوشک رسیدید، این بنای تاریخی را خواهید یافت. می توانید همزمان با بازدید از دو طبقه و ۸ اتاق آن از صنایع دستی مردم این شهر نیز سوغاتی های خود را بخرید. نمای بیرونی خانه داعی و نمای درون حیاط آجری بوده و ایوانی با ستون های چوبی و پایه ای سنگی دارد. این خانه تاریخی تا مرکز شهر تنها ۱.۴ کیلومتر فاصله دارد.

• آدرس: میدان میرعماد، خیابان رسالت، روبروی کوچه افشار

خانه بهروزی هتلی سنتی برای اقامت در سفر به قزوین

نمونه ای بی نظیر از معماری خانه های تاریخی قزوین با دو طبقه زیرزمین و همکف، خانه بهروزی است. این خانه حیاطی مرکزی و اصلی دارد که دورتادور آن را حیاط های دیگر پر کرده اند. قابلیت این خانه با داشتن اتاق های فراوان و شاه نشین های زیبای تابستان و زمستان به همراه ایوان باعث گردید تا به عنوان اقامتگاهی سنتی احیا گردد. با حضور در این هتل می توانید در اتاق هایی با سقف های طاقی و ایوان هایی دارای قوس های زیبا برای حداقل یک روز زندگی کنید. تجربه ای همانند مردمان گذشته داشته باشید و در تاریخ سفر کنید. تزئینات آجرکاری بنا به همراه ارسی ها از مشخصه های معماری خانه های تاریخی قزوین نیز در خانه بهروزی دیده می شود.

هتل خانه بهروزی در سال ۱۳۹۳ با ۱۲ اتاق و با عنوان هتلی سه ستاره به روی گردشگران باز شد. دسترسی مناسبی به بافت قدیمی شهر و دیگر جاذبه های قزوین مانند بازار دارد. یکی از امکانات خوب این هتل، داشتن حمام سنتی مرمری است. اجرای زنده موسیقی سنتی در ایوان و قرارگیری روی تخت های چوبی اطراف حیاط و حوض آبی هتل خانه بهروزی فضایی جذاب برای اقامت ایجاد می کند. برای رزرو هتل در قزوین می توانید به راحتی از سایت الی گشت خرید اینترنتی خود را انجام دهید. برای این منظور اینجا کلیک کنید.

• آدرس خانه بهروزی: خیابان نظام وفا، کوچه مسجد شیشه گر، داخل زرگر، بن بست ششم

خانه سید محمود بهشتی، خانه ای تماشایی برای علاقه مندان به معماری

به افرادی که معماری یا مرمت بناهای تاریخی رشته تحصیلی آن هاست، هنگام سفر به قزوین توصیه می کنیم که از این خانه دیدن نمایند. خانه سید محمود بهشتی از خانه های سه طبقه دوران قاجار است. خانه ای بزرگ و دارای اندرونی و بیرونی، هشتی دارای رسمی بندی، دالانی زیبا منتهی به همین هشتی و دو حیاط دارد. این خانه در یکی از محله های قدیمی قزوین به نام دیمج واقع شده و به راحتی از سمت خیابان مولوی می توانید آن را بیابید. این خانه امروز با شماره ثبت ۱۲۶۰۵ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است.

این خانه متعلق به یکی از تجار معروف قند در قزوین به نام سید احمد بهشتی بوده است. این شخص یکی از مهم ترین متولیان در قزوین بوده که مقبره شهید ثالث را نیز ساخته است. نام خانه از روی یکی از پسران بانی آن برداشته شده و هم اکنون متعلق به میراث فرهنگی است.

• آدرس: خیابان مولوی، کوچه شهیدی

خانه سید حسین بهشتی از بناهای دوره قاجاریه

از خانه های تاریخی قزوین می توان به خانه ای به نام سید حسین بهشتی اشاره کرد. خانه ای که در تقاطع خیابان های شهرداری و فردوسی واقع شده و دیواری مجاور با خیابان دارد. از ضلع غربی با دو ورودی هم اندازه می توان برای بازدید وارد این خانه شد. پلان این خانه مربع شکل و با سقفی شیروانی است! ایوان سرتاسری و مرکزی دو طبقه بنا را پوشش می دهد. این بنا و بخصوص دیواره ضلع شمالی آن مرمت شده تا به زیباسازی شهر قزوین بیفزاید. نورگیرهای این بنا از شاخصه های اصلی خانه سید حسین بهشتی هستند.

• آدرس خانه سید حسین بهشتی: قزوین، تقاطع دو خیابان شهرداری و فردوسی

خانه تاریخی دکتر اسدی

این خانه صد ساله متعلق به شخصی به نام «حاج علی اصغر اسدی» و در نزدیکی خانه سید محمود بهشتی است. حاج علی اصغر اسدی یکی از تجار بزرگ این شهر بود که خانه شخصی خود را در محله دیمج ساخت. نام دیگر این خانه، زینعلی است. مساحت این خانه ۵۰۲ متر مربع عرصه و ۶۵۰ متر مربع اعیان و مملو از تزئینات زیبای معماری خانه های قزوینی است. هشتی ورودی خانه تزئینات رسمی بندی دارد و با دالانی به حیاط منتهی می شود. آجرکاری سردر ورودی، گچبری های رنگی دور قاب آیینه ها، ارسی های چوبی با شیشه های رنگی و آجرکاری حیاط نمونه هایی از تزئینات درون خانه اسدی هستند. سردر این بنا با قوس های هلالی و نیم ستون های آجری نشان دهنده این است که بنایی مربوط به دوره قاجار روبرو هستیم.

• آدرس: خیابان مولوی، کوچه خطیبی، پلاک ۲۵

خانه فرهنگ امیرکبیر، عمارتی که حتماً باید از آن دیدن کنید

قزوین در طول دوران تاریخی قاجاریه و پهلوی و حتی قبل از آن یعنی دوران صفویه شهری برای حضور شاهزادگان بوده است. خانه فرهنگ امیرکبیر با نام عمارت سردار مفخم بنایی درون باغی با نماهایی سرتاسری است که در دوره قاجار ساخته شد. این عمارت دو طبقه نمایی ستوندار و پر از پنجره در دو طبقه دارد. سقف شیروانی بنا نیز از ظرافتی خاص بهره دارد. نمای هر سمت عمارت متفاوت بوده و ستون های بلند آن را تزئین می کند.

این بنای تماشایی توسط شاهزاده اکبر میرزا یا همان سردار مفخم (بشارت السلطنه) ساخته شد. در گذشته از این بنا به عنوان مدرسه امیرکبیر استفاده می شد و امروزه به خانه فرهنگ تبدیل شده است. تزئینات درونی بنا نیز بسیار دیدنی بوده و با گچبری های برجسته دیدنی تر شده اند. در این بنا می توانید به دیدن موزه اهدایی دکتر صالحی بروید.

• آدرس: قزوین، خیابان هلال احمر

و در آخر، خانه مرتضوی با شش حیاط

از دیگر خانه های تاریخی قزوین که مساحتی بزرگ به اندازه ۱۵۰۰ متر مربع دارد، خانه مرتضوی است. این خانه قاجاریه شش حیاط دارد. حیاط بیرونی نگینی شکل، حیاط حسینیه، حیاط بیرونی شمال حسینیه، حیاط شترخان و حیاط های بخش درونی و خدماتی خانه را می توانید در این بنای تاریخی مشاهده کنید. این خانه نیز در محله دیمج، محله بافت تاریخی قزوین واقع شده است.

در صورتی که به قزوین شهر غذای خورش خلال سفر کرده اید، حتماً برای ما در کامنت ها بنویسید و از بناهای تاریخی که در این شهر دیده اید، بگویید.