پاسپورت یکی از اصلی‌‌ترین مدارک هویتی افراد است که برای عبور و مرور بین مرزی از آن استفاده می‌شود. زمانی که یک فرد وارد کشور خارجی می‌شود، برای دسترسی به خدمات و انجام کلیه کارهای قانونی به پاسپورت نیاز دارد. پاسپورت در گذشته فقط یک دفترچه ساده بود اما در سال‌های اخیر طراحی این مدرک دچار تحول شده است و مسئولین کشورهای مختلف تمام تلاش خود را به کار بسته‌اند تا پاسپورت را با شکل و شمایل زیباتر و امنیت بیشتر در اختیار شهروندان قرار دهند. در این مقاله اطلاعات و حقایقی درباره پاسپورت ها در اختیار شما قرار می‌دهیم و زیباترین گذرنامه‌های جهان را معرفی می‌کنیم. با الی گشت همراه باشید.
تغییرات پاسپورت، از گذشته تا به امروز به امن‌تر و زیباتر شدن این مدارک کمک کرده است. در سال‌های نخست پیدایش پاسپورت، این مدرک تنها نشان دهنده هویت فرد یا برگه‌ای برای جای مهرهای گمرک بود به همین علت خیلی راحت می‌شد آنها را جعل کرد. اما امروزه ارگان‌های دولتی کشورهای مختلف تغییراتی در طراحی گذرنامه‌ها ایجاد کرده‌اند تا جعل آنها را گران‌تر و سخت‌تر کنند. یک گذرنامه امروزی معمولا از ۳۰ ماده اولیه متفاوت تشکیل شده که ۶۰ تولیدکننده مختلف آنها را تهیه می‌کنند. مجهز شدن این مدارک هویتی به میکروچیپ، ایجاد ویژگی‌های بصری خاص در آنها و استفاده از طرح‌های جذاب در طراحی صفحات گذرنامه‌ها جعل آنها را سخت‌تر کرده است.
در گذرنامه‌های امروزی برای نوشتن کلمات از جوهرهای چندمتغیره استفاده می‌شود، به همین علت هنگام نگاه کردن به گذرنامه از زوایای مختلف، رنگ نوشته‌ها تغییر می‌کند. همچنین وجود فیبرها یا نقاطی از جنس فلورسنت در کاغذ گذرنامه که زیر نور چراغ مخصوص مسئولان گمرگ برق می‌زنند به تشخیص اصل یا جعلی بودن این مدرک کمک می‌کند.
از دیگر ویژگی‌های خاص گذرنامه‌های امروزی می‌توان به استفاده از کاغذهایی با بافت حکاکی شده موج‌دار برای پنهان کردن کلمه‌ها و اعداد چاپ شده از چشم غیرمسلح، وجود هولوگرام‌هایی برای ایجاد تصاویر سه بعدی، وجود عناصر برجسته و مهر کردن با روش «فویل داغ» برای ایجاد بافت در سطح کاغذ و استفاده از نخ برای متصل کردن صفحات گذرنامه اشاره کرد. در برخی موارد حتی صفحات این مدرک با تصاویر متحرک حیوانات، شکوفه زدن درختان و تصاویر مخفی محرمانه تزئین شده‌اند. به طور کلی استفاده از تکنولوژی‌های پیچیده و به کار بردن خلاقیت در طراحی گذرنامه‌ها، این مدارک هویتی را در با شکل زیباتری به دست شهروندان می‌رساند.
در این قسمت به حقایقی درباره پاسپورت ها می‌پردازیم. شاید برایتان جالب باشد بدانید اولین و قدیمی‌ترین مطلبی که درباره مدارک سفر وجود دارد مربوط به کتاب نحیما(Nehemiah) است. طبق گفته این کتاب در زمان اردشیر یکم، مقامات ایرانی نامه‌ای از طرف شاه به دولتمردان آن طرف آب‌ها ارسال کرده و از آنها خواستند امنیت سفر پادشاه برای عبور از کرانه را تامین کنند. اما اولین پاسپورت جهان در زمان شاه هنری پنجم در کشور انگلستان صادر شد. این پاسپورت مدرک هویتی بود که پادشاه هنری به رعایای خود می‌داد تا در سفرهای خارجی آنها بتوانند هویتشان را اثبات کنند. بعدها پاسپورت انگستان به نام علیاحضرت ملکه صادر شد.
یکی دیگر از حقایقی درباره پاسپورت ها که شاید از آن اطلاعی نداشته باشید بدون عکس بودن آنها قبل از جنگ جهانی اول است. در گذشته وجود عکس و مشخصات فیزیکی در پاسپورت اجباری نبود اما قبل از جنگ جهانی اول فردی به نام «کار هانس لودی» که جاسوس آلمان بود با استفاده از پاسپورت جعلی آمریکایی وارد انگلستان شد و همین اتفاق باعث شد ثبت عکس و مشخصات مسافر در پاسپورت مردم انگلیس اجباری شود.
همچنین در گذشته قوانین خاصی برای نوع عکس پاسپورت وجود نداشت و هر عکسی از شخص حتی استفاده از عکس‌های خانوادگی هم قابل قبول بود. از طرف دیگر نبود قوانین درباره عکس‌های پاسپورت باعث شده بود عکس‌های با لبخند هم در گذرنامه‌ها ثبت شوند و استفاده از این عکس‌ها مانعی نداشت. اما براساس مقررات اعمال شده در سال ۲۰۰۴، برای کمک به تکنولوژی تشخیص چهره، داشتن پوشش سر مانند کلاه و داشتن لبخند در عکس‌های پرسنلی گذرنامه‌ها ممنوع شدند.
پاسپورت‌های امروزی به شکل دفترچه هستند اما ممکن است ندانید این نوع گذرنامه دقیقا از چه زمانی مورد استفاده قرار گرفت. بنابراین حقایقی درباره پاسپورت ها باید ما را با زمان پیدایش گذرنامه‌های دفترچه مانند هم آشنا کنند. پاسپورت دفترچه مانند با رنگ آبی برای اولین بار در سال ۱۹۲۰ در انگلستان معرفی شد. در این گذرنامه جدید اطلاعاتی از قبیل شغل، رنگ چشم و مو، قد و امضای فرد به صورت دستی ثبت می‌شدند و در صورت ایجاد هر گونه تغییر، مشخصات قبلی خط زده شده و اطلاعات جدید باز هم به صورت دستی نوشته می‌شدند و در پایان یک مهر تایید بر روی پاسپورت قرار می‌گرفت.
با دریافت ویزای لیبل دار این کشورها، اعتبار پاسپورتتان را بالا ببرید!
حال که با حقایقی درباره پاسپورت ها و تغییرات این مدارک هویتی در دوره‌های مختلف آشنا شدید خالی از لطف نیست که زیباترین پاسپورت های جهان را هم بشناسید.
همانطور که گفته شد اولین پاسپورت جهان در انگستان مورد استفاده قرار گرفت و ارگان‌های این کشور همواره اولین و مهم‌ترین تغییرات را در پاسپورت‌ها به وجود آوردند بنابراین عجیب نیست که بریتانیا دارنده زیباترین پاسپورت جهان باشد. جدیدترین گذرنامه این کشور در سال ۲۰۱۹، پس از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا با رنگ آبی و طلایی عرضه شد. در این طراحی جدید علائم مرتبط با اتحادیه اروپا از پاسپورت حذف شده و سمبل‌های نمادین انگلستان، ایرلند شمالی، اسکاتلند و ولز در آن برجسته شده‌اند. همچنین این پاسپورت از نظر فنی پیشرفته‌ترین پاسپورت بریتانیایی است که با ویژگی‌های امنیتی خاص به روز شده است. وجود صفحه داده‌های پلی‌کربنات مقاوم همراه با فناوری‌های خلاقانه، امنیت این پاسپورت را بسیار بالا برده است. جالب است بدانید مقامات انگلیسی اعلام کرده‌اند بازگشت پاسپورت این کشور به طرح نمادین آبی و طلایی، بازگشت به هویت ملی انگلستان است.
کانادا در رده دوم زیباترین پاسپورت‌های جهان قرار دارد. اداره پاسپورت کانادا گذرنامه این کشور را با طراحی و ویژگی‌های امنیتی جدید آماده کرده است. در این پاسپورت، جلد مجددا طراحی شده و در صفحات آن زیبایی‌های طبیعی کشور کانادا، حیات وحش و تصاویر مردم این کشور نمایش داده شده‌اند که فقط در زیر نور ماورابنفش قابل مشاهده هستند. همچنین صفحه مشخصات، ضد تقلب شده و فویل‌های فلزی به شکل برگ درخت افرا روی جلد قرار گرفته است. پشت جلد هم با یک برگ درخت افرای برجسته تزئین شده که بر زیبایی پاسپورت افزوده است.
گذرنامه ایرلند یا جزیره زمرد هم در بین زیباترین گذرنامه‌های جهان قرار دارد. در این پاسپورت ترکیب چند نقش از زمین بازی‌های گالیک، شعر و موسیقی و سنگ رونی به رنگ سبز روشن دیده می‌شود. صفحه اول پاسپورت این کشور یک نقشه توپوگرافی از ایرلند را نشان می‌دهد و طرح‌های سلتیک در گوشه کنار صفحات قابل مشاهده هستند. همچنین قطعه‌هایی از سرود ملی ایرلند در پاسپورت این کشور وجود دارد.
مردم کشور نیوزیلند بسیار اهل سفر هستند و از نظر ظاهر هم گذرنامه افتخارآمیز نیوزیلندی‌ها در بین زیباترین پاسپورت‌های جهان قرار دارد. دور صفحه پاسپورت این کشور با سرخس‌های نقره‌ای تزئین شده و در میان تمام صفحات آن زیبایی‌های طبیعی نیوزیلند دیده می‌شوند که یادآور سرزمین میانی در فیلم ارباب حلقه‌ها هستند. رنگ صفحات گذرنامه نیوزیلند از نارنجی یا رنگ سپیده‌دم آغاز شده و به رنگ بنفش یا غروب ختم می‌شود.
طرح مینیمالیستی انتزاعی گذرنامه نروژ توسط آژانس Neue Design Studio طراحی شده است. در صفحات این گذرنامه مناظر طبیعی نروژ دیده می‌شود. همچنین نورهای شمالی یا شفق‌های قطبی معروف نروژ به طور زیراکانه‌ای در این صفحات قرار گرفته‌اند که فقط در زیر نور ماورابنفش قابل مشاهده هستند. جالب است بدانید گذرنامه‌های این کشور براساس وضعیت سیاسی فرد تغییر رنگ می‌دهند، برای مثال رنگ قرمز برای شهروندان عادی، رنگ سفید برای مهاجران و رنگ فیروزه‌ای برای دیپلمات‌های این کشور مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در گذرنامه چین تصویر مکان‌هایی مانند شانگهای و ماکائو با نور سیاه طراحی شده است. همچنین نقشه‌ای از مکان‌های مورد مناقشه چین شامل تایوان و دریای چین جنوبی در این گذرنامه مخفی شده است. این مئسله سردرگمی ماموران گمرک کشورهای مالزی و فیلیپین را به دنبال داشته زیرا آنها معتقدند مهر زدن روی این گذرنامه ادعای چینی‌ها مبنی بر مالکیت تایوان و دریای چین جنوبی را تایید می‌کند.
در این مقاله به حقایقی درباره پاسپورت ها اشاره کردیم و زیباترین پاسپورت‌های جهان را معرفی کردیم. همانطور که گفته شد پاسپورت یک مدرک هویتی بسیار مهم است که در سفرهای برون مرزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پاسپورت هر کشور دارای طراحی خاص است و کشورهای محتلف با توجه به قوانین خود این مدرک را برای شهروندان کشورشان صادر می‌کنند.