جشن هولی که تحت عنوان جشن رنگ نیز شناخته می‌شود؛ یکی از فستیوال‌های جذاب هند است که علاقه‌مندان زیادی دارد. جشن هولی با پرتاب پودرهای رنگارنگ و فضای سرزنده خود، به عنوان زنده‌ترین و شادترین جشنواره هند شناخته شده است. گروه‌های مسافرتی بین‌المللی و توریست‌هایی که با تور به این کشور می‌آیند؛ اغلب عکس‌هایی از جشن‌های پر شور هولی می‌گیرند و آن را در کنار تصاویر تاج محل قرار می‌دهند. اگرچه جشن رنگ هند اول از جنوب آسیا شروع شده؛ اما اکنون با برگزاری رویدادهای مربوط به جشن هولی در سراسر ایالات متحده، بریتانیا و جاهای دیگر در سراسر جهان محبوبیت پیدا کرده است. در این مقاله از الی گشت قصد داریم شما را بیشتر با جشن هولی هند، این فستیوال جذاب و شاد، آشنا کنیم.
جشن هولی چیست؟
فستیوال هولی قرن‌هاست در شبه قاره هند برگزار می‌شود و اشعاری که در این جشن‌ها خوانده می‌شود به قرن چهارم میلادی بازمی‌گردد. این فستیوال که به آن جشن رنگ هم می‌گویند، نشان دهنده آغاز بهار پس از یک زمستان طولانی است که نمادی از پیروزی خیر بر شر است. این جشن در ماه مارس مطابق با ماه فالگونا در تقویم هندو برگزار می‌شود. در سال ۲۰۲۳، هولی از ۸ مارس آغاز شد.
هولی چقدر طول می‌کشد؟
هولی در واقع یک جشنواره دو روزه است. قبل از هولی اصلی، هولیکا داهان یا چوتی هولی (“هولی کوچک”) وجود دارد که در آن مردم دور آتش جمع می‌شوند تا آواز بخوانند و برقصند تا از افکار و اعمال منفی سال قبل رها شوند. انواع چیزها از جمله چوب، برگ و حتی غذا مانند نارگیل و نخود در شعله‌های آتش پرتاب می‌شوند. این مراسم به نوعی یک شروع دوباره و غلبه بر هر انرژی منفی که طولانی مدت به افراد غلبه کرده است؛ می‌باشد. این مراسم همچنین به یاد سوزاندن هولیکا، یکی از محبوب‌ترین داستان‌های هولی انجام می‌شود.
داستان جشن هولی
روایات مختلفی از منشأ جشن هولی در چندین اثر ادبیات باستانی هند ذکر شده است. طبق یکی از روایت‌های رایج در هند، در زمان‌های قدیم یک پادشاه شیطانی در هند چنان قدرتمند شد که رعایای خود را مجبور کرد تا او را به عنوان خدای خود پرستش کنند. اما برخلاف خواست پادشاه، پسرش پراهلادا همچنان از جانبازان سرسخت خدای هندو لرد ویشنو بود. پادشاه عصبانی با خواهرش هولیکا نقشه کشیدند تا پسرش را بکشند. هولیکا که از آتش مصون بود، پراهلادا را فریب داد تا با او در آتش بنشیند. هنگامی که آتش روشن شد، ارادت پسر به لرد ویشنو به او کمک کرد که بدون آسیب از آنجا دور شود. در حالی که هولیکا، که نام جشنواره از آن گرفته شده است، برخلاف همیشه که از آتش مصون بود؛ این بار در آتش سوخت.
در برخی جاهای دیگر، داستان کریشنا و رادا محوریت دارد. داستان از این قرار است که کریشنا، خدای هندو که مظهر ویشنو محسوب می‌شود، عاشق رادا خدمتکار سفیدپوست شد؛ اما از اینکه پوستش آبی تیره و پوست او روشن است، خجالت می‌کشید. به منظور رفع این مشکل، هنگام بازی با او و سایر دوستانش، صورت او را با بازیگوشی رنگ آمیزی کرد. تصور می‌شود که این منشأ پرتاب آب و پودر رنگی باشد. شادی عمومی همچنین به عنوان ویژگی کریشنا دیده می‌شود که به شوخی‌ها و بازی‌های خود مشهور است.
جشن هولی چگونه برگزار می‌شود؟
در آستانه این جشنواره، در بسیاری از مناطق هند آتش‌های بزرگ به نشانه سوزاندن ارواح شیطانی روشن می‌شود. مردم اغلب چوب، برگ‌های خشک شده و شاخه‌ها را در آتش می‌اندازند. در روز جشن هولی، کل خیابان‌ها و شهرهای هند به رنگ‌های مختلف خصوصاً قرمز، سبز و زرد می‌شوند؛ زیرا مردم پودرهای رنگی را به هوا پرتاب می‌کنند و آنها را روی دیگران می‌پاشند.
مردم همچنین در جشن بر روی یکدیگر آب می‌پاشند. معمولاً از تفنگ‌های آبی برای پرتاب آب استفاده می‌شود. این در حالی است که بادکنک‌های پر از آب رنگی نیز از پشت بام‌ها پرتاب می‌شوند. پس از مراسم، خانواده‌ها و دوستان برای صرف غذای جشن دور هم جمع می‌شوند. همچنین توزیع شیرینی بین همسایه‌ها و دوستان معمول است. در این روز معمول است.
هر رنگ در جشن رنگ در هندوستان به چه معناست؟
هر رنگ در جشن رنگ معنای خاصی دارد. به‌عنوان‌مثال، قرمز نماد عشق و باروری است. زرد رنگ زردچوبه است، پودری که بومی هند است و در آشپزی و فرهنگ آسیای جنوبی مهم است. نارنجی رنگ خورشید و انرژی است. آبی نشان دهنده خدای هندو کریشنا، خدای حفاظت، شفقت و عشق است. و سبز نماد شروع‌های جدید است. در جدول زیر معنای هر رنگ در جشن رنگ در هندوستان را به طور خلاصه می‌توانید ببینید:
|
رنگ |
مفهوم |
|
قرمز |
نماد عشق و باروری |
|
زرد |
رنگ زردچوبه که ادویه بومی و نمادین در هند است |
|
نارنجی |
نور و گرمای خورشید، انرژی |
|
سبز |
سرزندگی و شروع دوباره |
|
آبی |
رنگ مربوط به کریشنا، به معنای عشق و آرامش و حفاظت |
|
صورتی |
شکوفه‌های بهاری |
منشا رنگ‌های استفاده شده در جشن هولی
در گذشته، رنگ استفاده شده برای جشن رنگ در هندوستان منشأ کاملاً طبیعی داشت. این رنگ که گولال نام داشت از گل‌ها، ادویه‌ها و سایر مواد طبیعی مانند درخت مرجانی درخشان هندی و گیاهان شعله جنگل ساخته می‌شد که خواص دارویی و فواید مختلف و قابل توجهی را برای پوست ارائه می‌کرد و ضرری برای پوست یا دستگاه تنفسی افراد نداشت. اما امروزه کمتر جایی را می‌توان یافت که از رنگ‌های طبیعی برای جشن هولی استفاده کند.
استفاده‌کردن از رنگ‌های مصنوعی برای جشن رنگ در هندوستان در اواسط قرن نوزدهم رایج شد. امروزه، بیشتر رنگ‌هایی که در طول هولی استفاده می‌شود، رنگ‌های مصنوعی است که از چین وارد می‌شوند. این رنگ‌ها برای پوست مضر هستند و باعث ایجاد مسمومیت می‌شوند. به‌طوری‌که در سال ۲۰۱۲، حدود ۲۰۰ نفر به دلیل مسمومیت رنگی و آسیب به ریه در بیمارستان بمبئی بستری شدند. مدتی است که دولت هند برای جلوگیری از مسمومیت و بیماری‌های ناشی از استفاده از رنگ‌های مصنوعی، دوباره تلاش می‌کند که جشن هولی را به حالت سنتی خود با استفاده از رنگ‌هایی با منشا طبیعی برگزار کند؛ اما چندان موفق نبوده‌است.
جشن رنگ در بخش‌های مختلف هندوستان
جشن رنگ در سراسر هند با سنت‌های متفاوت در هر منطقه جشن گرفته می‌شود. به‌طورکلی، جشن هولی در شمال هند، در مثلث طلایی دهلی، آگرا و جیپور، واضح‌تر از بخش جنوبی هند است که بر مذهب و آیین‌های معبد متمرکز است. در دهلی، در صبح روز جشنواره، مردم یک کارناوال بزرگ را آغاز می‌کنند. پیر و جوان، زن و مرد، به خیابان‌ها میروند و در حالی که آواز می‌خوانند و می‌رقصند، پودرهای رنگی و آب به یکدیگر می‌مالند و می‌گویند Holi hai (هولی است). بهترین منطقه برای جشن گرفتن هولی در محله‌های مسکونی در دهلی جنوبی است. جشنواره هولی‌کاو که به عنوان جشنواره هولی مو نیز شناخته می‌شود، یک جشن محبوب هولی امروزی است. این کارناوال شامل بازی با رنگ‌های غیر سمی، غذاهای خیابانی، تاندای (نوشیدنی ماست با ادویه)، رقص و موسیقی است.
جشن هولی در اودیشا و بنگال غربی
در بنگال غربی و اودیشا، هولی به عنوان دول جاترا با احترام به لرد کریشنا جشن گرفته می‌شود. در این مناطق، اساطیر کاملاً متفاوت است. اعتقاد بر این است که لرد کریشنا در این روز عشق خود را به رادا بیان کرده است. در این جشن، مردم بت‌های لرد کریشنا و رادا را با خود حمل و با پودر رنگی آغشته می‌کنند و به سمت همدیگر و خیابان‌ها رنگ پرتاب می‌کنند. با مالیدن آب و ریختن پودر رنگ روی صورتتان، منتظر خاطره‌ای دیدنی از جشن رنگ در هندوستان باشید. اما اطمینان حاصل کنید که دهان خود را بسته نگه دارید و چشمان خود را تا حد امکان محافظت کنید تا آسیب نبینید.
جشن هولی در جیپور
در جیپور، پایتخت راجستان، جشنواره رنگ به خودی خود چیز خاصی نیست. با این حال، جشنواره فیل چیزی است که آن را استثنایی می‌کند. جشنواره فیل‌ها هر ساله در آستانه جشنواره هولی برگزار می‌شود که شامل مسابقات زیبایی فیل‌ها، چوگان فیل‌ها و رقص فیل‌ها می‌شود. این جشنواره با نمایش صفوف سنتی از فیل‌ها شروع می‌شود که به زیبایی با زیور آلات درخشان و مخمل دوزی تزئین شده است.
با این حال، جشنواره فیل در سال ۲۰۱۲ به دلیل اعتراض گروه‌های حامی حقوق حیوانات لغو شد. به عنوان جایگزین، گردشگری راجستان رویدادی را برای بازدیدکنندگان در چمن‌های هتل خاصاکوتی ترتیب می‌دهد که دارای موسیقی محلی راجستانی و بازی با پودرهای رنگی است.
جشن هولی در آگرا
در آگرا، این جشن به همان شیوه‌ای برگزار می‌شود که در مکان‌های مجاور مانند ماتورا، ورینداوان و بارسنا برگزار می‌شود. این جشنواره با جشن‌های ویژه پوجا و سنتی برای پرستش کریشنا برگزار می‌شود. این جشن‌ها شامل سنتی به نام ماتکی پهود است که به معنای شکستن گلدان است. گلدان‌هایی را از دوغ یا چیز دیگری پر می‌کنند. سپس گروهی از پسران و مردان یک هرم انسانی را تشکیل می‌دهند که روی پشت و شانه‌های یکدیگر تعادل برقرار می‌کنند تا به گلدان برسند و آن را بشکنند. دختران و زنان آنها را احاطه می‌کنند، آهنگ می‌خوانند و آب رنگی پرتاب می‌کنند تا حواس آنها را پرت کند و کار را سخت‌تر کند. در بارسنا، مردم جشن هولی را در معبد رادها رانی جشن می‌گیرند و مراسمی دارند که در آن زنان مردان را با چوب می‌زنند و مردان با سپر از خود محافظت می‌کنند.
چرا جشن هولی در خارج از هند محبوب شده‌است؟
جشن هولی در خارج از هند به طور فزاینده‌ای محبوب شده است. این تا حد زیادی به این دلیل است که جمعیت کشور هند خیلی زیاد است و امروزه میلیون‌ها هندی و سایر مردم جنوب آسیا در سراسر جهان زندگی می‌کنند. جوامع مختلف مردم با اصلیت هندی و آسیای جنوبی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند، اغلب برای گرفتن جشن‌هایی مانند جشن هولی یا جشن دیوالی که یک فستیوال محبوب دیگر در هند است؛ گرد هم می‌آیند. آنها این فرهنگ را در همه جای دنیا حفظ کرده و فرزندان خود را با آن آشنا کرده‌اند.
واکنش‌ها به برگزاری جشن هولی خارج از هند
با این حال، برخی از رویدادهای تجاری هولی با انتقاد از تملک فرهنگی مواجه شده است. بسیاری از ماهیت فریبنده برخی رویدادها و “ماراتن‌های رنگی” که در ایالات متحده و اروپا برگزار می‌شود، شکایت کرده‌اند. منتقدان، برگزارکنندگان را متهم می‌کنند که فقط پودر رنگی معروف مورد استفاده در جشن هولی را به روی همدیگر می‌پاشند؛ حالی که اهمیت مذهبی جشنواره را نادیده می‌گیرند و آن را فقط به یک مهمانی پر سروصدا تبدیل می‌کنند.
البته برخی استدلال می‌کنند که گسترش جذابیت جشن هولی برای درک فرهنگی خوب است. کارو داس، که جشنواره‌های هولی را در ایالات متحده سازماندهی می‌کند، اتهامات مربوط به تخصیص فرهنگی را رد می‌کند و می‌گوید جشن‌ها در گرد هم آوردن مردم با فرهنگ‌های مختلف نقش مهمی دارند. داس که از پیروان هندوئیسم است؛ می‌گوید: «در فضای کنونی سیاست رو به وخامت و تفرقه در سراسر جهان، این یک نفس تازه است در مقایسه با همه جهت‌گیری‌های منفی که نسبت به جنوب آسیا و هند ایجاد شده است.»
بهترین جشن‌های هولی در ایالات متحده کجا برگزار می‌شوند؟
جشن‌های هولی در ایالات متحده به وفور برگزار می‌شود، بنابراین اگر علاقه‌مند به پیوستن به جشن رنگ هستید اما نمی‌توانید به هند بروید؛ چیزی مانع شما نمی‌شود. اسپانیش فورک، یوتا، میزبان جشن هولی با ۷۰۰۰۰ نفر است. این جشن در معبد محلی کریشنا انجام می‌شود و رویدادهای مشابهی در منطقه اطراف وجود دارد. همچنین جشن‌های بزرگ هولی در سراسر هیوستون نیز برگزار می‌شود. در واقع، هیوستون هولی به عنوان “بزرگترین جشنواره رنگ‌ها در ایالات متحده” مشهور است. این جشنواره شامل رقص، خرید و فروش غذاهای خیابانی هندی، کنسرت و بازی با رنگ است.
در سواحل شرقی، نیوجرسی به دلیل جمعیت قابل توجه هندی که دارد، از برگزار کنندگان جشن هولی است. بوستون نیز سالانه هولی را جشن می‌گیرد و در نهایت، جشن هولی در شهر هر سال در شهر نیویورک، معمولاً در دو آخر هفته متوالی نزدیک به تاریخ‌های رسمی هولی برگزار می‌شود که طرفداران خیلی زیادی هم دارد.
جشن هولی و تنش‌های مذهبی در هند
علی‌رغم این که جشن هولی ریشه در هندوئیسم دارد؛ در تمام جوامع مذهبی هند جشن گرفته شده است. هندوها، مسلمانان و مسیحی‌ها برای جشن رنگ یا همان جشن هولی به خانه‌های هم میروند و این روز را با هم جشن می‌گیرند. جشن‌های هولی در پی افزایش تنش‌های مذهبی و برخی از بدترین موارد خشونت‌های مذهبی هند در سال‌های اخیر در فضایی کاملاً متفاوت و نه‌چندان دوستانه برگزار می‌شود. قانون جنجالی شهروندی که توسط دولت نخست وزیر نارندرا مودی مورد قبول قرار گرفت؛ اعتراضات سراسری و درگیری‌های مرگباری را در سراسر کشور به دنبال داشته که به این جشن مذهبی هم کشیده شده است.
حوادث زیادی از آزار و اذیت مردم با باورها و ادیان مختلف در جشن هولی سال گذشته گزارش شده است. سیپی، از اساتید هندو، می‌گوید:«اگرچه هولی می‌تواند یک جشنواره بهاری شگفت‌انگیز باشد، اما اکنون خشونت‌هایی که در خلال آن اتفاق می‌افتد یکی از دلایلی است که افراد آسیب‌پذیر احساس وحشت می‌کنند. ما در حال حاضر شاهد سطوح کاملاً جدیدی از خشونت‌های جمعی وحشتناک در هند هستیم و در حال حاضر هیچ اقدام جدی برای حل کردن این مشکل انجام نشده است.»
سخن پایانی
در این مقاله از الی گشت در مورد جشن رنگ در هندوستان، تاریخچه، نحوه انجام، زمان، سنت‌ها و دیگر نکات مربوط به آن صحبت کردیم. هند یکی از مقاصد توریستی مهم دنیاست که هرساله میزبان توریست‌های بسیاری است. اگه شما هم قصد دارید به کشور زیبای هند سری بزنید و از زیبایی‌های آن لذت ببرید؛ پیشنهاد ما به شما این است که با تورهای هند الی گشت همراه شوید. الی گشت برگزارکننده تورهای داخلی و خارجی مفرح و جذاب با قیمت مقرون به صرفه، یک تجربه خاطره‌انگیز از سفر به هند برایتان خواهد ساخت.
سؤالات متداول
۱.آیا جشن رنگ فقط برای هندوهاست؟
خیر، ادیان مختلف این جشن را برگزار می‌کنند.
۲.آیا جشن هولی فقط در هندوستان برگزار می‌شود؟
خیر، این جشن در کشورهای دیگر مثل ایالات متحده و اروپا نیز برگزار می‌شود.
۳.چرا جهان هولی محبوبیت جهانی دارد؟
چون جمعیت هند و جنوب آسیا زیاد است و افراد زیادی که به کشورهای دیگر مهاجرت کرده‌اند اصلیت هندی دارند. آنها این مراسم را در محل سکونت خود برگزار می‌کنند و این باعث محبوبیت جهانی آن شده است.
مطالب مرتبط: وقتی مردان لباس هایشان از گل باشد، کلکته در هند!+ تصویر ۸ جاذبه ای که فقط در راجستان هند می توانید ببینید!