قطعا تصاویر رویایی دویدن گله‌های اسب را در سرزمین ترکمن صحرا مشاهده کرده‌اید. این منطقه‌ی بکر و زیبا، خطه‌ای سرسبز در شمال شرقی ایران است. ترکمن صحرا دارای ظرفیت‌های طبیعی بسیاری بوده و از جنگل تا مرتع، کوه و جنگل و سواحل جلگه‌ای را در بر می‌گیرد. این صحرای سرسبز محل زندگی مردمان خون‌گرم ترکمن با فرهنگ اصیل و آداب و رسوم بسیار جذاب است. در ادامه با این منطقه‌ی زیبا بیشتر آشنا می‌شویم.
ترکمن صحرا کجاست و چه شهرهایی را شامل می‌شود. این منطقه بخش‌های زیادی از استان‌های گلستان و خراسان شمالی را در برمی‌گیرد و از شهرهای که جزو ترکمن صحرای زیبا هستند می‌توان به بندر ترکمن، گنبد کاووس، آق قلا، کلاله، مراوه تپه، گمیش تپه، سیمین شهر، انبار آلوم و نگین شهر اشاره کرد. به طور کلی این منطقه با طول ۴۰۰ کیلومتر از سمت غرب به دریای خزر و از سمت شمال به جمهوری ترکمنستان منتهی می‌شود.
رزرو آسان بلیط قطار گرگان، بلیط پرواز گرگان و اقامت بهترین هتل های گرگان در وب سایت آنلاین الی گشت.
مسیرهای سفر به ترکمن صحرا بستگی به مبدا سفر شما دارد. اگر مبدا شما تهران است می‌توانید سفر خود را از جاده فیروزکوه به سمت ساری آغاز کنید و پس از رسیدن به این شهر، از شهرهای نکا، بهشهر، گلوگاه و نوکنده گذشته و وارد بندرگز شوید. بندر ترکمن در سمت غرب و در ۲۰ کیلومتری بندر گز قرار دارد.
اگر مبدا سفر شما، شمال یا شمال غرب ایران باشد ابتدا باید وارد جاده اصلی گیلان و مازندران شوید و بعد از عبور از شهرهای رامسر، تنکابن، نوشهر، محمودآباد، قائم‌شهر، ساری، نکا و بهشهر وارد استان گلستان شوید و از آنجا هم خودتان را به بندر ترکمن برسانید.
همچنین در صورتی که مبدا شما شهرهای شرقی ایران است باید به مشهد و سپس قوچان بروید و بعد وارد کلاله شوید. یا می‌توانید از شهر نیشابور به سبزوار رفته و سپس خودتان را به شاهرود برسانید و از آنجا هم به آزادشهر و بعد گرگان بروید.
برای سفر هوایی به صحرای ترکمن، فرودگاه گرگان و نکا بهترین مقصد است و برای سفر با قطار هم می‌توانید از مسیر ریلی تهران به گرگان استفاده کنید.
بهترین زمان برای سفر به ترکمن صحرا فصل بهار و بین ماه‌های فرودین تا اردیبهشت است. در این فصل می‌توانید اوج زیبایی را در این منطقه مشاهده کرده و پاک‌ترین هوای بهاری را استشمام کنید. به طور کلی صحرای ترکمن یک منطقه‌ی کوهستانی است و در فصل‌های پاییز و زمستان آب و هوای سردی دارد. بنابراین فصل بهار، اوایل تابستان و اوایل پاییز که هوا هنوز خیلی سرد نشده زمان مناسبی برای بازدید از این منطقه است.
دیدنی های ترکمن صحرا در کنار فرهنگ غنی و موسیقی خاص مردم ترکمن جذابیت سفر به این منطقه را چندین برابر می‌کنند. همانطور که گفته شد صحرای ترکمن یک منطقه‌ی بسیار وسیع است. بدون شک منطقه‌ای با این وسعت با جاذبه‌های طبیعی و تاریخی فوق‌العاده‌‌ی خود هر مسافری را شگفت‌زده می‌کند و مسافران و گردشگران ترکمن صحرا می‌توانند نهایت استفاده را از این زیبایی‌ها ببرند. در این منطقه می‌توان از بلندترین برج آجری جهان، هزار دره‌ها، اسب‌های اصیل و آزاد ترکمن و گورستان سنگی مرموز بازدید کرد.
در میان جاده‌های پرپیچ و خم صحرای ترکمن یکی از جاده‌ها به کوهی به نام «گوگجه» منتهی می‌شود که بر فراز این کوه مقبره‌ی خالد نبی قرار دارد. این مقبره‌ی قدیمی و پرروایت یکی از معروف‌ترین دیدنی‌های ترکمن صحرا است. طبیعت این منطقه به قدری زیباست که هر بیننده‌ای ساعت‌ها می‌تواند به تپه ماهورها، دره‌ها و گل‌های رنگارنگ آن خیره شود و از دیدن این همه شگفتی لذت ببرد. در نزدیکی مقبره خالد نبی، مقبره عالم بابا و مقبره چوپان آتا هم قرار دارند که گردشگران در صورت تمایل می‌توانند از آن‌ها هم بازدید کنند.
گورستانی مرموز در نزدیکی مقبره خالد نبی وجود دارد که شبیه هیچ یک از آثار تاریخی دیگر نیست. بسیاری اعتقاد دارند این آثار یادآور اندام‌های بدن مردان و زنان است و برخی هم معتقد هستند این پیکره‌های سنگی دشمنان خالد نبی بوده‌اند که گرفتار خشم خداوند شده و به شکل سنگ درآمده‌اند. براساس برخی روایت‌ها هم خالد بن سنان همراه با یارانش از دست قوم خورشید به قله کوه گوگجه داغ پناه آورده‌اند و برای این‌که گرفتار دشمن نشوند از خدا خواسته‌اند آن‌ها را به شکل سنگ درآورد. این گورستان قدیمی و مرموز اکنون به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسیده است اما متاسفانه طی سال‌های اخیر صدمات زیادی به تندیس‌های آن وارد شده است. قرارگیری این قبرستان در طبیعت زیبا با چشم‌اندازهای فوق‌العاده دیدنی باعث شده گردشگران زیادی به این منطقه سفر کنند.
سیمین شهر در چند کیلومتری گورستان مرموز قرار دارد. در این شهر چندین بنای تاریخی و کارگاه‌های نمدمالی، چاقوسازی و قالی بافی زنان ترکمن وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها خرید هم کنید.
هزار دره ترکمن صحرا یک پدیده‌ی زمین شناسی است. در این منطقه سنگ‌های سست یا رسوبات ریزی تشکیل شده‌اند که پوشش گیاهی زیادی ندارد. فرسایش‌های آبی و تراکم زیاد آبراهه‌ها در این منطقه باعث به وجود آمدن ناهمواری‌های زیادی با نام هزار دره شده‌اند.
در شهر آق قلا یک پل تاریخی بزرگ وجود دارد که بازدید از آن برای بسیار از گردشگران جذاب است. همچنین در اطراف پل مغازه‌های فروش زیورآلات ترکمن وجود دارند. در خود شهر آق قلا هم مغازه‌های فروش گلیم، فرش و پلاس زیادی هستند که می‌توانید به آن‌ها سر بزنید و سوغات زیبایی را تهیه کنید.
آبشار کبودوال در استان گلستان یکی از زیباترین آبشارهای خزه‌ای ایران است. در این آبشار می‌توانید آب‌راه‌هایی که به زیبایی راه خود را از میان خزه‌های مخملی باز کرده‌اند را تماشا کنید. یک راه سنگ‌فرش شده شما را به این آبشار می‌رساند و پس از رسیدن هم می‌توانید از امکانات این منطقه مانند آلاچیق، چادر و سکوی استراحت، نمازخانه و سرویس بهداشتی استفاده کنید.
اسب‌های اصیل ترکمن یکی از جذاب‌ترین دیدنی‌های این منطقه هستند. این اسب‌های زیبا از گذشته تابحال به داشتن استقامت، شجاعت و سرعت معروف بوده‌اند و در دوران داریوش هخامنشی هم قسمتی از پیروزی‌های لشکریان به لطف همین اسب‌ها به دست آمده بود.
گمیش تپه یکی دیگر از دیدنی‌های صحرای زیبای ترکمن است که در شمالی‌ترین بخش شرقی دریای خزر(نزدیک به مرز ترکمنستان) قرار دارد. گمیش در زبان ترکی به معنای «نقره» است. همچنین موزه مردم شناسی این تپه در ساختمان تاریخی «خانه گوکلانی» که قدمت آن به دوره پهلوی اول می رسد فرهنگ مردم ترکمن را به نمایش می‌گذارد.
گنبد کاووس بلندترین برج آجری جهان و محل دفن «کاووس بن وشمگیر» است. قدمت این برج به قرن چهار هجری برمی‌گردد و در آن می‌توانید کتبیه‌هایی با خط کوفی را مشاهده کنید.
تالاب اینچه برون در جنوب رودخانه اترک واقع شده است. این تالاب زیبا زیستگاه انواع پرندگان بومی خاص و پرندگان مهاجر است و افرادی که علاقه‌مند به حیوانات هستند می‌توانند از این منطقه زیبا بازدید کنند.
قطعا تجربه خرید از بازارهای ترکمن صحرا برای گردشگران بسیار خوشایند خواهد بود. در سفرتان به این منطقه‌ی خوش آب و هوا می‌توانید به مناطق شهرنشین رفته و از بازارهای هفتگی خرید کنید. همچنین در شهرهای بندر ترکمن و گنبدکاووس هم امکان خرید لوازم مورد نیاز و سوغاتی‌های دلخواهتان وجود دارد.
بازار روز در مناطق شهرنشین ترکمن صحرای جذاب فرصت بسیار خوبی را برای خرید در اختیار گردشگران قرار می‌دهد. برنامه هفتگی این بازارها به این شکل است که شنبه‌ها در آزاد شهر و سیمین شهر، یکشنبه‌ها در منطقه کلاله، دوشنبه‌ها در بندرترکمن، پنجشنبه‌ها در آق‌قلا و جمعه‌ها در شهر گنبد بازار روز برگزار می‌شود. در این بازارها انواع مواد غذایی شامل شکر سرخ، ماهی خشک و دودی یا تازه و انواع صنایع دستی ترکمن و لباس‌های سنتی این منطقه به فروش می‌رسند.
گردشگرانی که علاقه‌مند به زیوآلانی نظیر طلا و نقره هستند می‌توانند کالاهای جذابی را در شهر گنبدکاووس تهیه کنند. اگر به دنبال زیورآلات ارزان هستید باید سری به مغازه آتابای در خیابان امام خمینی بزنید.
بندرترکمن بهترین محل برای خرید صنایع دستی و فرش و قالیچه است. در تقاطع راه آهن گرگان به بندرترکمن تعدادی زیادی از مغازه‌ها این کالاهای جذاب را به فروش می‌رسانند.
سوغات و صنایع دستی ترکمن صحرا بسیار متنوع هستند. در این سرزمین اقوام مختلفی با آداب و رسوم متفاوت زندگی می‌کنند. به طور کلی ترکمن‌های این منطقه پایه گذار اصلی بسیاری از صنایع دستی بوده‌اند. بانوان ترکمن جزو برجسته‌ترین قالی‌بافان هستند و نقوش هندسی برگرفته از سنت و طبیعت اطرافشان را به زیباترین شکل بر روی تار و پودهای فرش‌ها می‌بافند. قالی، قارچین یا پشتی، گلیم، نمدمالی، ابریشم بافی، لباس‌های محلی، سوزن دوزی، زیورآلات و صنایع چوبی از مهم‌ترین سوغات و صنایع دستی ترکمن صحرای جذاب هستند.
طبیعت بکر ترکمن صحرا گردشگران زیادی را به این منطقه می‌کشاند. به لطف وجود رودخانه‌های گرگان و قره سو و همچین رودهای فصلی، بخش زیادی از این دشت پر از سبزه و گیاه است. اما با رسیدن به بخش‌ها شمال و جنوب صحرای ترکمن پوشش گیاهی متفاوتی را شاهد خواهید بود. قسمت‌های جنوبی این منطقه در واقع امتداد جنگل‌های مازندان به سمت شرق بوده و به علت بارندگی زیاد پر از درختان انبوه پهن برگ است. شمال این صحرا هم بارش بسیار کمی دارد. به طور کلی بخش‌های زیادی از این منطقه با مراتع سرسبز و بی درخت پوشیده شده است و همین مسئله باعث پدید آمدن بهترین موقعیت برای زندگی مردمان ترکمن و دامداری و پرورش اسب در این منطقه شده است.
با توجه به زمان سفر خود باید وسایل لازم برای سفر به ترکمن صحرا را همراه ببرید. اگر در اوایل بهار، پاییز یا زمستان به این منطقه‌ی زیبا سفر می‌کنید حتما لباس گرم همراه داشته باشید. در صورتی که قصد دارید به سمت خالد نبی بروید توصیه می‌کنیم بادگیر،کلاه آفتاب‌گیر، عینک آفتابی و کفش مناسب پیاده روی استفاده کنید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم تعدادی کیسه زباله همراه داشته باشید و از ریختن زباله در طبیعت زیبای این منطقه خودداری کنید.
در این مقاله با ترکمن صحرای زیبا و سرسبز آشنا شدیم. این منطقه‌ی بکر و زیبا پر از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی بسیار جذاب است و سفر به آن می‌تواند تجربه‌ای فراموش نشدنی باشد. پیشنهاد می‌کنیم در فصل بهار به صحرای ترکمن بروید و از دیدن دشت‌های سبز مخملی، گل‌های وحشی و اسب‌های اصیل این منطقه لذت ببرید.