تالاب شیدور در جنوب ایران اطراف جزیره ای بکر و کوچک

در میان جاذبه های طبیعت گردی ایران و در مجله ی گردشگری الی گشت می خواهیم شما را با یکی از کامل ترین، بکرترین و جذاب ترین طبیعت درون کشورمان آشنا نماییم. جزیره شیدور در جنوب ایران می تواند تنها مقصد گردشگران به این منطقه باشد. بسیاری از گردشگران کوله پشتی خود را تنها برای دیدن تالاب شیدور در این جزیره برمی دارند و سفر خود را شروع می کنند. در این جزیره شما با اثر طبیعی ملی، پناهگاه حیات وحش ایران، منطقه شکار ممنوع و منطقه حفاظت شده روبرو هستید. همین که جزیره ای تمام این عناوین را دارد به خودی خود می تواند جذاب باشد، چه برسد به اینکه تصاویر این جزیره و تالاب شیدور در جنوب ایران را هم ببینید.

یادتان باشد که قبل از سفر به این جزیره و برنامه ریزی برای بازدید از تالاب شیدور در جنوب ایران حتما اخبار مربوط به آن را دنبال کنید. در بعضی از فصل ها و روزها، ورود گردشگران به این جزیره ممنوع می شود.

مطالب مرتبط:
همه چیز درباره تالاب ها و ارزش آن ها
محیط زیستی متفاوت در تالاب قوریگل آذربایجان شرقی
تالاب میانکاله، مهاجر پذیر ترین نقطه برای پرندگان

شیدور بین دو جزیره لاوان و هندورابی قرار گرفته است و یکی از چهار جزیره مرجانی بکر خلیج فارس به حساب می آید. شیدور یکی از جزیره های ایرانی در خلیج فارس و از توابع شهرستان بوموسی استان هرمزگان به شمار می آید. این جزیره کوچک و غیر مسکونی با مساحت ۹۸ هکتار، در ۱۷۰ کیلومتری شهر بندر لنگه قرار گرفته است. این جزیره همچنین در فاصله یک و نیم کیلومتری جزیره لاوان واقع شده است.

جزیره شیدور در جنوب به عنوان یکی از پناهگاه‌ های مهم حیات وحش و منطقه طبیعی حفاظت شده در سال ۱۳۶۶ زیر نظر مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت. همچنین به عنوان یکی از تالاب های با اهمیت بین‌المللی در سال ۱۳۷۸ در کنوانسیون جهانی رامسر ثبت شده است. در تالاب شیدور در جنوب ایران توده های مرجانی بی نهایت زیبایی تشکیل شده است.

به خاطر ارزش بالای تالاب شیدور در جنوب ایران برای محیط زیست خلیج فارس این جزیره غیر مسکونی اعلام شده است. در نتیجه این تصمیم و براساس قانون، گردشگران اجازه کمپ زدن و اقامت شبانگاهی در این جزیره را ندارند. کاری که متاسفانه این روزها زیاد شاهد آن بوده ایم.

جزیره شیدور به خاطر تعداد زیاد مار سمی سیاه رنگ و کوچکی که دارد، معروف است. این مارها، در زیر شن ها مخفی می‌ شوند. به همین خاطر، به این جزیره «جزیره ماران» و به لهجه محلی «مارو» می گویند.

پوشش گیاهی جزیره ششیدور در جنوب از گونه های غالب شامل لیسیوم، سودا، آتریپلکس و گونه های سیپروس، ارودیوم و نستورا که جزوی از گونه های علفی هستند، تشکیل شده است. همچنین چمن شور پاگربه ای، گل جالیزی، نوعی ارمک، آفتاب پرست ساحلی، زدوک، بارهنگ، چوچ (درخت مسواک)، پیر گیاه و گل ماهور شرقی از دیگر گونه های گیاهی این جزیره هستند.

پرندگان:

پرستوی دریایی گونه سفید، پرستو دریایی کاکلی کوچک، پرستو دریایی کاکلی بزرگ، پرستو دریایی پشت تیره، پرستو دریایی تیره، اگرت ساحلی سفید و خاکستری تیره، پرستو دریایی معمولی، حواصیل سبز و عقاب دریایی ماهیگیر

به طور کلی، در این جزیره ۱۰ گونه پرنده شناسایی شده است که به جز چکاوک کاکلی و سسک دم دراز، بقیه مهاجر هستند.

لاک پشت منقار عقابی و لاک پشت سبز، سوسمار دم دراز بیابانی، اسکینگ ایرانی، اسکینگ علفزار جنوبی و مار جعفری

آبزیان:

این جزیره کوچک تنها آبسنگ مرجانی حفاظت شده ایران می باشد و در فهرست مهمترین آبسنگ های مرجانی اتحادیه بین المللی حفاظت و منابع طبیعی (IUCN) نیز ثبت شده است.
حداقل ۱۹ گونه مرجان از ۸ جنس و ۶ خانواده در حاشیه جزایر استان هرمزگان از جمله جزیره شیدور گزارش شده است. در جزیره شیدور پستانداران خشکزی تاکنون مشاهد نشده است، اما پستانداران دریایی دارای تنوع خوبی بوده و شامل برخی نهنگ ها و دلفین ها مانند نهنگ براید و … هستند.

از اخبار مهم و خوشحال کننده ای که در طی این سال ها شنیده ایم، این بوده است که لاک پشت های تالاب شیدور در جنوب ایران به شبکه مناطق مهم لاک پشت های دریایی در اقیانوس هند و جنوب شرق آسیا پیوسته است.

این موضوع از این بابت اهمیت دارد که اجرای منسجم برنامه‌های حفاظتی و مدیریتی روی گونه‌ها و معرفی مهم‌ترین زیستگاه‌های این‌گونه ارزشمند در شبکه مناطق مهم لاک‌پشت دریایی ایجاد می شود.

همچنین پرندگان دریایی این جزیره در سطح جهانی شناخته شده است که ارزش حفاظتی بالایی به جزیره بخشیده اند. مهم‌ ترین زیستگاه جوجه آوری پرستوی دریایی گونه سفید، کاکلی بزرگ، کوچک و پشت دودی در ایران محسوب می شود. جزیره غیرمسکونی شیدور زیستگاه مارها، پرنده‌های مهاجر و لاک‌پشت‌هاست.

پرستوهای دریایی در فصل تابستان (مقارن با اردیبهشت ماه تا اواخر مرداد) برای تخم گذاری به این جزیره می آیند. خوشبختانه در این زمان به دلیل گرمای بیش از حد هوا و رطوبت بالا، هیچ گردشگری وارد این جزیره نمی شود.

تنها ۵ درصد از جزیره صخره ای مارو ماسه ای است. این بخش، تنها محل تخم‌گذاری لاک پشت ها و پرنده هاست. گردشگران هم دقیقا در همین نقطه کمپ می‌زنند.

اگر بیشتر با زندگی لاک پشت ها آشنا شوید، می توانید کم کم متوجه اثرات زیانبار اقامت شبانه در این جزیره آن هم در فصل تخم گذاری لاک پشت ها شوید. لاک پشت های پوزه عقابی پس از ۲۵ سال که در همین جزیره از تخم هایشان بیرون آمدند، دوباره در فصل اسفند به شیدور باز می گردند تا همانند مادرانشان، تعمل تخم گذاری شبانه درون ماسه های ساحلی جزیره را انجام دهند.

با این وجود، این لاک پشت ها بسیار حساس و ترسو هستند. اگر به هر نحوی از حضور شما در ساحل آگاه شده و بترسند، این ترس در وجود آن ها باقی مانده و دیگر برای تخم گذاری به این ساحل نمی آیند. بلکه ساحل خود را تغییر می دهند. زمانی که لاک پشت ها به این جزیره نیایند، چرخه حیات در زیستگاه و تالاب شیدور در جنوب عوض می شود یا به نوعی نابود می شود. چرا که دیگر لاک پشت هایی نیستند تا جلبک ها را بخورند. این جلبک ها دشمن مرجان های جزیره هستند. آب های شفاف اطراف جزیره و بالای مرجان ها، توسط زیاد شدن جلبک ها کدر شده و مرجان ها از بین می روند.

با مرگ مرجان ها، کل زیستگاه نابود می شود.  اگر این حادثه هولناک اتفاق بیفتد، تمام جهانیان یکی از تالاب های بین المللی را از دست می دهند.

اگر به عنوان گردشگر و بازدید کننده علاقه دارید تا از جزیره شیدور در جنوب ایران دیدن کنید، پیشنهاد می دهیم که برنامه بازدید یک روزه داشته باشید. تنها نصف روز برای دیدن جزیره های مارو (شیدور) و هندورابی کافیست. با این حال اگر قصد اقامت شبانه در این جزایر را دارید، به هیچ عنوان درون حیات وحش و طبیعت شیدور چادر نزنید. در فاصله نیم ساعته به شیدور روستایی به نام روستای مقام  از روستاهای شهر پارسیان وجود دارد. محل اقامت خود را به این روستا منتقل کنید.

این گونه آلودگی های انسانی را هم به تالاب شیدور در جنوب منتقل نمی کنید. به هیچ عنوان در این زیستگاه و پناهگاه حیات وحش ایران آشغالی نریزید.

همچنین بندر نخیلو نیز به این جزیره نزدیک است. منتها باید با مردمان بومی این بندر صحبت نموده و اگر امکان اقامت شبانگاهی داشتید، به این بندر مراجعه کنید. هر گونه آسیب رساندن به درختان این جزیره، زندگی مارهای بومی آن را به خطر می اندازد. چرا که این کار باعث فرار مارها و نابودی مکان جفت گیری و زاد و ولد آن ها می شود.

متاسفانه با آشنا شدن بیشتر گردشگران ایرانی و روانه شدن تورهای اتوبوسی فراوان به سمت این جزیره، خطرات محیط زیستی بسیاری در آن مشاهده شده است. اهمیت ندادن به محیط زیست این زیستگاه طبیعی توسط در تورهای طبیعت گردی می تواند اثرات بسیار زیان باری را به این محیط وارد نماید.

تالاب شیدور در جنوب ایران با سهل انگاری های بسیاری از گردشگران روبرو شده است. به طوری که «حمید رضایی» کارشناس مرکز ملی اقیانوس‌شناسی، از تخریب صد درصدی مرجان‌ های جزیره شیدور در جنوب ایران و جزیره مارو می‌گوید. به دلیل زیبایی خاص و منحصر به فردی که مرجان های بخش شمال غربی جزیره دارند، توسط افراد بومی و غیر بومی کنده شده و جداگانه یا به فروش می رسند یا در خانه ها، جای می گیرند.

اهمیت مرجان ها در دریای جنوب و خلیج فارس به حدی است که حیات ۹۰ درصد گونه های دریایی به‌ طور مستقیم و غیرمستقیم به جمعیت مرجانی خلیج فارس وابسته است. بسیاری از موجودات دریایی مانند میگو حداقل یک مرحله از حیاتشان را در آبسنگ‌ های مرجانی می‌گذرانند.