در یک مقاله ای با عنوان قدیمی ترین کشورهای جهان نام ایران بعد از یونان و چین و … نیز به چشم می خورد، از همین رو شهرها و جاذبه هایی در کشورمان ایران وجود دارد، که قدمت برخی از آن ها حتی به هزاران سال پیش باز می گردد. ما در این مطلب از مجله ی گردشگری الی گشت می خواهیم درباره یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران به نام شوشتر صحبت کنیم. شهر شوشتر در دامنه ی کوه های زاگرس قرار دارد و از لحاظ آب و هوایی هم شرایط مطلوب و خوبی را شامل می شود. شهر شوشتر بنابر جاذبه های جذابی که دارد در برخی از ایام سال به خصوص فصل بهار گردشگران زیادی را به سمت خود جذب می کند. در ادامه همراه با ما باشید با جاذبه های گردشگری شوشتر آشنا شوید.
اگرچه برخی از جاذبه ها و بناهایی که در این شهر وجود دارند در حال حاضر ویرانه ای از آن ها باقی نمانده است، اما ما به رسم قلم سعی در ذکر تمامی آن ها کرده ایم تا از یادها فراموش نشوند.
مطالب مرتبط: سفر به جنوب ایران، از دزفول تا چابهار سازهای آبی شوشتر با مهندسی هزاران ساله خانه مرعشی، شاهکار معماری قاجار در شوشتر
جالب است بدانید گروهی از مورخان درباره شوشتر اینطور بیان کرده اند که در دورانی از تاریخ، مردم شهر شوش پس از ویران شدن سرزمین‌شان در ۶ فرسنگی آن منطقه‌ای را که دارای آب و هوایی حاصلخیزتر و مناسب‌تر بود، به عنوان محل جدید زندگی انتخاب و شهری جدید به نام «شوشتر» را که به معنای بهتر از شوش است، بنا نهادند.
یک باستان شناس فرانسوی سکونتگاهی را در این شهر پیدا کرده است که با بررسی های انجام گرفته بر روی آن مشخص شده است که قدمت شهر شوشتر نزدیک به ۱۰ هزار سال می باشد. در حفاری هایی که در اراضی دستوا در ۵ کیلومتری جنوب غربی شوشتر فعلی صورت پذیرفت، مشخص شد که این منطقه برای اولین بار بعد از مرگ اسکندر مقدونی توسط اقوام الیمائید اشغال شده است. در طول تاریخ شهر شوشتر بارها مورد حمله قرار گرفته که از جمله ی آن ها حملاتی توسط مغولان و تیموریان بوده است. در زمان نادرشاه افشار بعلت شورشی که در این شهر بر علیه حکومت مرکزی صورت گرفت نادرشاه به شوشتر لشکر کشیده و پس از فتح شهر دست به فجایع زیادی نیز زد. بطوریکه بسیاری از بزرگان این شهر کشته شدند و سه شبانه روز زنان و اطفال عوام الناس را به لشکریان بخشیدند.
پس از آنکه نادرشاه از دنیا رفت اوضاع شهر شوشتر همانند سایر نقاط کشور دچار هرج و مرج گردید و درگیری هایی بین نعمتی ها و حیدری ها بشدت رواج داشت. در زمان کریم خان زند نیز بعلت شورش هایی که در شوشتر صورت گرفته و انواع شر و درگیری، کشاورزی و کسب و کار در این شهر از رونق افتاد.
آشنایی با جاذبه های شهر شوش
یکی از جاذبه های شوشتر که در فهرست جهانی میراث یونسکو نیز به ثبت رسیده همین سازه های آبی است. مجموعه ای از سیستم آبیاری پیچیده که بر اساس شواهد، قدمتش به دوران حکومت داریوش بزرگ و سده ۵ پیش از میلاد باز می گردد. مردم در زمان هخامنشیان تا ساسانیان با استفاده از طرحی هوشمندانه مجموعه ای به هم پیوسته از پل ها، بندها، آسیاب ها، آبشارها، کانال ها و تونل های بزرگ جهت دهی به آب را ساختند تا نهایت بهره را از آب ببرند. امروزه شاید تنها بخشی از این ساختار پیچیده باقی مانده باشد، اما ریزش آب حاصل از پساب آسیاب ها، آبشارهای مصنوعی زیبایی را ایجاد کرده که به محوطه ای حوضچه مانند می ریزند و منظره ای حیرت انگیز را شکل داده است.
ساعت دسترسی: ۰۸:۰۰ صبح تا ۱۷:۳۰
هزینه اتباع ایرانی: ۵۵۰۰ تومان
هزینه اتباع خارجی: ۳۵۰۰۰ تومان
آدرس: استان خوزستان، شوشتر، خیابان شریعتی
داریون نهری است در شوشتر که از رود شطیط جدا می شود و دوباره به آن می پیوندد. این نهر داریوش یا دارا نیز نام دارد و در زمان داریوش هخامنشی حفر شده است. به گفته نویسنده تحفه العالم: «در حوالی شهر باغ و بوستان نبود و رودخانه از حوالی شهر تخمیناً نیم فرسخ دور بود و مردم قری و قوافل به کشتی از رودخانه عبور می نمودند و به این سبب زحمت بسیاری کشیدند تا این که دارای اکبر نهر داریان را ابتدا نموده فرصت اتمام نیافت و دارا بن دارا به اتمام آن کوشید و آب از میان شهر و صحرای گرگر جاری ساخت و این قبل از اسکندر ذوالقرنین بود».
در فاصله ی ۱۰ کیلومتری از مسیر دزفول به شوشتر در میان خرباه های شهر جندی شاپور که یکی از محوطه های تاریخی ایران است آرامگاه یعقوب لیث قرار گرفته است. قدمت این آرامگاه کهن به دوران سلجوقیان باز می گردد و دارای یک گنبد مخروطی شکل دندانه دار و از بهترین نوع گنبدهای مخروطی شکل محسوب می شود. سازه ی اصلی بنای بقعه از خشت خام بوده و نقش های برجسته، ملات گچ و خاک نیز در ساخت آن مشاهده می شود. آرامگاه یعقوب لیث صفاری یکی از تاریخی ترین جاذبه های گردشگری شوشتر می باشد.
یکی دیگر از جاذبه های گردشگری شوشتر منطقه ی حفاظت شده ی کرایی است که در فاصله ی ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان شوشتر قرار گرفته است. مساحت این منطقه ی گردشگری حدود ۴۰ هزار هکتار است و رشته کوه سیاه یا کوه شه در آن قرار گرفته است. پوشش گیاهی منطقه ی حفاظت شده کرایی از نوع مرتعی و در انواع مختلفی است که می توان به بادام کوهی، انجیر کوهی، کلخنگ، رملیک، سریم، گز، کاسنی، لگومینوز، بارهنگ، بومادران، پونه و درخت کنار در آن اشاره کرد.
در خود منطقه ی حفاظت شده ی کرایی جاذبه هایی نظیر راهدار، خرسی، چاه کرا، کرایی قدیم و آبگرمک هم وجود دارد که می توانید در صورت رفتن به این منطقه از آن ها هم بازدید کنید.
از دیگر جاذبه های گردشگری شوشتر که قدمت آن به دوران حکومت ساسانیان بر می گردد، پل بند لشکر است. مصالح به کار رفته در این سازه ی تاریخی عبارتند از ماسه سنگ و ملات ساروج که طول بالغ بر ۱۲۴ متر ساخته شده است. ارتفاع این پل در قسمت‌های مختلف، متغیر است اما به طور میانگین دارای بلندایی حدود ۸ متر و ۳۵ سانتی‌متر است. این سازه ی ارزشمند در گذشته به یکی از شهرهای مهمی به نام عسکر مکرم متصل می ساخته و یکی از دروازه های شوشتر محسوب می شده است.
عمارات تاریخی خانه مستوفی شوشتر یکی از آثار ارزشمند ایران کهن است که کارشناسان بناهای تاریخی، قدمت آن را به دوران حکومت پادشاهان قاجار نسبت داده اند. عمارت تاریخی خانه مستوفی شوشتر بر اساس سبک معماری مرسوم در اواخر پادشاهی قاجاریه و در زمان مظفرالدین شاه است که در بافت قدیمی این شهرستان نیز ساخته شده است. طرح اولیه این عمارت از دو بخش داخلی و بیرونی تشکیل شده است که از چشم اندازی بسیار زیبا و منحصر به فرد تشکیل شده است.
امروزه با دایر شدن بخش های مختلفی از جمله موزه خانه ی مستوفی، رستوران، مرکز صنایع دستی و عکاسخانه در این مجموعه ی تاریخی، آن را به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری شوشتر می شناسند.
آدرس: استان خوزستان، شوشتر، میدان باطنی، جنب پل باستانی شادروان
یکی دیگر از جاذبه های گردشگری شوشتر که قدمت تاریخی بسیاری هم دارد، قلعه سلاسل است که بر روی صخره بسیار بزرگی ساخته شده است. . برخی از کارشناسان ساخت این دژ مستحکم و تاریخی را در دوران حکومت ساسانیان عنوان کرده و براین باور هستند که احتمالا همزمان با سال «پل بند شادروان»، احداث شده است. در دوره های مختلف بارها این قلعه مورد تعمیر و بازسازی قرار گرفت و گفته می شود که در گرداگرد آن از شرق تا غرب خندقی جهت جلوگیری از نفوذ دشمن و نیز تامین آب مورد نیاز قلعه کنده شده بوده است.
آدرس: استان خوزستان، شمال شوشتر
در شمال غربی شهرستان شوشتر بر روی رودخانه کارون یا شطیط یکی از دیگر جاذبه های گردشگری شوشتر به نام پل بند شادروان است. این اثر تاریخی به عنوان یکی از جاذبه های تاریخی کشور به ثبت ملی رسیده است و از دید برخی از کارشناسان لقب کهن ترین پل ایران را برای خود کسب کرده است. قدمت پل شادروان به دوران حکومت ساسانیان و سلطنت شاپور ساسانی، بازمی‌گردد.
جاذبه های گردشگری شوشتر هر کدام برای خود داستان های خاص مربوط به خودشان را دارند و می توان برای بازدید از هر کدام ساعتها وقت گذاشت یکی دیگر از این جاذبه ها که می خواهیم در این مطلب از آن نام ببریم خانه معین التجار شوشتر است که قدیمی ترین منزلی است که در این شهرستان ساخته شده و قدمت آن به دوره حکومت قاجاریان باز می گردد. سازندگان این منزل تاریخی، آن را به صورت تک ایوانی و در دو طبقه احداث کرده‌اند.
یک عمارت تاریخی دیگر جز تاریخی ترین جاذبه های گردشگری شوشتر به شمار می رود خانه گازر شوشتر است. این خانه ی تاریخی در دوره حکومت قاجاریان ساخته شده و دومین خانه از لحاظ اهمیت و ارزش در بین عمارت های تاریخی شوشتر به شمار می رود. خانه گازر شوشتر بدون اندرونی و با تزئینات زیبای آجرکاری، گچبری و حجاری ساخته شده است.
مجموعه ای تاریخی دیگری در شهر شوشتر وجود دارد که از آن با عنوان باغ خان یاد می شود. این باغ در فاصله ی کمتر از ۱ کیلومتر از محوطه ی تاریخی آبشارهای شوشتر در بخش غربی رود گرگر و در نزدیکی بافت قدیمی شهر تاریخی شوشتر قرار دارد. این محوطه مساحتی برابر با ۱۶۰۰ مترمربع دارد و درختان در آن به صورت منظم و با نظم خاصی کاشته شده اند. جالب است بدانید که نام این باغ برگرفته از نام «محمد زمان خان مرعشی» از خان‌های دوران قاجار است.
درون هر کدام از شهرهای ایران یک مسجد بزرگ و جامع قرار دارد که از مهمترین مکان های گردهمایی اهالی آن شهر محسوب می شود، از همین رو یکی از جاذبه های گردشگری شوشتر مسجد جامعی است که در آن قرار دارد. معماری مسجد جامع شوشتر بسیار زیبا و گچبری ها و کنده کاری های بسیار هنرمندان در آن به کار برده است. این مکان سالانه میزبان مسافران زیادی که در اقصی نقاط ایران و حتی خارج از کشور می باشد.