برج مزداران، بنایی سنگی و تاریخی در فیروزکوه

برج مزداران در فیروزکوه

در ۲۳ کیلومتری جنوب فیروزکوه به روستایی تاریخی و زیبا برمی خورید: روستای مزداران که به غیر از چشم اندازهای تماشایی، جاذبه ی تاریخی بی بدیلی را نیز در خود جای داده است. کافیست به نواحی شمالی این روستا بروید و به روی صخره ها نگاهی بیندازید اینجاست که برجی سنگی و تماشایی نظرتان را به خود جلب می کند، برجی که از بیرونی نمایی هشت ضلعی دارد و قدمت آن به قرن های ۷ و ۸ هجری برمی گردد. این برج که به برج مزداران معروف است بدون شک مهمترین جاذبه این روستاست و گردشگران زیادی را به خود می کشاند. برای آشنایی بیشتر با برج مزداران در ادامه با الی گشت همراه باشید.

مطالب مرتبط:
شهرهای مناسب برای سفرهای تابستانی در ایران
ییلاق جهان نما، دهکده ای در میان جنگل های گلستان
جنگل توسکستانی، بکرترین جنگل گرگان

روستای مزداران از توابع شهرستان فیروزکوه است و بعضی ها معنای اسم آن را «مکان دانایان» می دانند. این روستا در سال ۱۳۸۵ حدود ۴۴۵ نفر جمعیت داشته و مردم آن به زبان تاتی حرف می زنند. با نگاهی به بقایای به جای مانده در این روستا به خوبی مشخص است که قدمت آن به عهد باستان برمی گردد پس بی جهت نیست که نام آن هم ریشه در اعتقادات باستانی دارد. طبیعت بکر و آب و هوای خوب، اینجا را به محلی عالی برای گشت و گذار و زندگی تبدیل کرده است. بدون شک یکی از دیدنی ترین جاذبه های این روستا برج مزداران است، برجی سنگی و جذاب.

برج مزدران بر روی ارتفاعات روستا قرار دارد و به درستی مشخص نیست که اسم آن در ابتدا چه بوده  است برای همین به اسم روستا معروف شده است. برج در بلندترین قسمت روستا درست شده و به نظر می آید هدف از ساخت آن آن دیده بانی و محافظت از روستا بوده است. با نگاهی به معماری برج مزداران، سبک معماری ایرانی بعد از اسلام به خوبی جلب توجه  می کند و برخی ویژگی های دیگر مثل مصالح به کار رفته و بقایای سفال های کشف شده در محوطه اطراف نشان می دهد که برج در حوالی قرن های ۷ و ۸ هجری بنا شده است.

این برج، پلانی ۸ ضلعی دارد و ورودی اش در سمت جنوبی قرار گرفته است. در بالای این در یک پنجره مستطیلی هست و در بالای آن تخته چوبی پهن گذاشته شده است. در داخل بنا هم عناصر جذاب معماری به شکل کنگره های تزئینی به کار رفته است. نمای ۸ ضلعی، ظاهر جذابی به این برج داده است، برجی که برای ساختش از مصالح سنگ لاشه، ملاط گچ و ساروج استفاده شده است. گنبدی از نوع دو پوش بر روی بنا قرار گرفته که امروز تنها قسمتی از پوشش داخلی گنبد سالم باقی مانده است.  بر روی هر یک از اضلاع داخلی برج طاق نماهایی قرار دارد که امروز فقط  ۴ تا از آن ها به جای مانده است. در بالای طاق نماها تزئیناتی به صورت کنگره به چشم می خورد که در بالای هر کدام از آن ها حفره ای کوچک وجود دارد. مرمت ها باعث شده تا بخش داخلی بنا پوشیده از سیمان سفید باشد و نمای بیرونی پوشیده از سنگ. گزارش های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران نشان می دهد که این بنا در سال های ۱۳۷۹ و ۱۳۸۰ مرمت شده است.

برج مزداران در اردیبهشت سال ۱۳۸۰ در لیست آثار ملی قرار گرفت و از جاذبه های دیدنی ایران است. قدمت این برج به دوره های میانی تاریخ ایران برمی گردد اما با این حال خیلی از کسانی که فاصله ی چندانی تا این روستا ندارند هم چیزی در مورد برج مزداران نمی دانند. اما خود شهرستان فیروزکوه به خاطر آب و هوا و چشم اندازهایش گردشگران زیادی را به خود جذب می کند که در صورت شناخت این برج می توانند با صرف زمانی اندک به بازدید از این برج تاریخی و جذاب بروند. در روستای مزداران به غیر از این برخ سنگی جاذبه های دیگری هم هست که کمی درباره آن ها حرف می زنیم:

• امامزادگان عبدالله و یحیی: آستان این دو امامزاده در شرقی ترین قسمت روستا قرار دارد. بنای اولیه ی آستان امام زاده یحیی جذاب و زیبا بود و در آن از گچ بری، آینه کاری و آجر کاری استفاده شده بود اما این بنا بعد از تخریب در سال ۱۳۶۲ کاملا مرمت شد. بنای فعلی پلانی مربعی شکل دارد و برای ساخت آن از مصالح جدید استفاده شده است از طرفی گنبد فعلی تقریبا مخروطی شکل است. در داخل بقعه چشمه زلالی هست، پر آب و ساکن که رنگ و مزه اش هیچ وقت عوض نمی شود.
• حمام قدیمی مزداران: این حمام در ابتدای روستا قرار دارد و قدمت آن به زمان قاجار برمی گردد. حمام قدیمی مزداران در لیست آثار ملی ایران قرار دارد و معماری قاجاری نمای جذابی به آن بخشیده است.

چگونه به روستای مزداران برویم؟

برای بازدید از مزداران از تهران به سمت فیروزکوه بروید، در ۲۰ کیلومتری فیروزکوه تابلوی زریندشت را می بینید اینجاست که باید وارد مسیر فرعی شوید، پس اینکه این مسیر کوهستانی را ۱۸ کیلومتر طی کردید روستای مزداران را در مقابل خود می بینید.