باید در کلام اول به شما بگوییم که چرا به این باغ، باغ گیاه‌شناسی می‌گویند؟
باغ گیاه شناسی مکانی است که مجموعه‌ای از گیاهان بومی و غیر بومی در آن نگه داری می‌شود که تمامی این گیاهان در دو محیط رشد می‌کنند.
نگه داری آن‌ها در گلخانه و یا در فضای باز باغ است که تمامی این گیاهان مجموعهٔ باغ گیاه شناسی را تشکیل می‌دهند.
باغ گیاه شناسی تهران در تحقیقات علوم گیاهی و باغبانی بسیار مؤثر بوده است همچنین این باغ در آشنا کردن مردم به ارزش و جایگاه گیاهان در زندگی آن‌ها بسیار تأثیر گذار واقع شده است.
قابل ذکر است باغ گیاه شناسی ملی ایران به عنوان مکانی برای ذخیرهٔ ژنتیکی گونه‌های گیاهی که در معرض انقراض قرار دارند کاربرد دارد.
باغ گیاه شناسی ملی ایران یا همان باغ گیاه شناسی تهران در وسعتی بالغ بر ۱۴۵ هکتار احداث شده است این باغ در دامنهٔ جنوبی رشته‌کوه‌های البرز در زمین‌های منطقهٔ چیتگر قرار دارد.
باغ گیاه شناسی تهران در قسمت شمال غربی شهر تهران واقع شده است که این باغ، از طریق کارشناسان ایرانی به همراه تعدادی از کارشناسان خارجی کلیهٔ عملیات طراحی و احداث آن را در سال ۱۳۴۸ انجام دادند.
برای رفتن به این مکان ابتدا باید در مسیر اتوبان تهران – کرج قرار بگیرید و از خروجی پیکانشهر به سمت شهرک سرو آزاد خارج شوید.
پس از طی مسیر هنگامی که به شهرک سرو آزاد رسیدید در خیابان شهید علی گودرزی شما به بلوار باغ گیاه شناسی ملی ایران وارد می‌شوید.
از معروف‌ترین باغ‌های گیاه شناسی که در ایران وجود دارد باغ گیاه شناسی ملی ایران است که تحت نظارت مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور است و توسط این مؤسسه تحقیقاتی اداره می‌شود.
این باغ طوری طراحی شده است که یک باغ ایرانی را توصیف کند به‌گونه‌ای که در مرکز باغ گیاه‌شناسی تهران میدانی تعبیه شده است که در چهار جهت آن چهار بلوار قرار گرفته است.
همچنین در طراحی باغ گیاه‌شناسی ملی ایران سه کوه معروف همچون زاگرس، البرز و هیمالیا در دورنمای این باغ شبیه‌سازی‌شده است.
باغ گیاه شناسی ملی ایران در ارتفاع ۱۳۲۰ متر از سطح دریا واقع شده است.
این منطقه دارای آب و هوایی نیمه خشک است که بیشینهٔ دمای هوا به ۴۲ الی ۴۳ درجه سانتیگراد در ماه‌های تیر و مرداد از سال می‌رسد و کمینهٔ دمای هوا به پایین‌تر از ۱۰ درجهٔ سانتیگراد زیر صفر در فصل زمستان می‌رسد.
گفتنی‌ها را باید گفت و آن محبوبیت و نامی بودن باغ گیاه شناسی ملی ایران در جهان است و به عنوان یکی از بزرگ‌ترین باغ‌های گیاه شناسی خاورمیانه معرفی می‌شود.
باغ گیاه‌شناسی ملی ایران به دلیل پرورش گونه‌های گیاهی ارزشمند، از حفاظت بالایی برخوردار است. این گونه‌ها هم از نظر اقتصادی و هم از نظر علمی ارزشمند هستند.
جاذبه‌های دیدنی و دوست داشتنی فراوانی را در باغ گیاه شناسی ملی ایران خواهید دید اما شاید بهترین منظرهٔ جذاب باغ گیاه شناسی ملی ایران وجود دو آبشار مرتفع است که از لابه لای صخره‌ها به پایین سقوط می‌کند.
وجود سنگ‌های بزرگ با اشکال عجیب گرد و پهن و حتی عمودی جلوه‌ای خاص را در بین آب‌ها و گیاهان خلق کرده است که چشم هر گردشگری را محو تماشای خود می‌کند.
در باغ گیاه شناسی ملی ایران، گیاهان زینتی و درختچه‌هایی که گل‌های رنگارنگ دارند به دو صورت انفرادی و توده‌ای در مکان‌های ویژه استقرار یافته است.
در نگاه کلی از ترکیب بندی گیاهان توده‌ای در کنار آب آبشارها در گوشه و کنار باغ گیاه شناسی ملی ایران زیبایی خارق‌العاده‌ای را به تصویر می‌کشد و انگیزهٔ عکس برداری را در شما بیدار می‌کند که از لحظه‌به‌لحظهٔ خود می‌توانید ثبت خاطره کنید.
در باغ گیاه شناسی ملی ایران ۶۴ گونه درخت و درختچه از حوزه‌های هیرکانی و ۲۴۰ گونه از سرزمین البرز، ۴۲ گونهٔ چوبی و ۳۰ گونهٔ علفی از اقلیم زاگرس به همراه ۲۳ مجموعهٔ گیاهی متنوع و ۴۰ گونهٔ گیاهی از بوم‌های کویری و بیابانی نگه‌داری می‌شود.
البته باید بگوییم که در این باغ اقلیم‌های جهانی هم دیده شده است از جمله سرزمین‌های چین و ژاپن، هیمالیا، قفقاز، آمریکا و سیبری و باغ‌های اروپایی.
در باغ گیاه شناسی هشت کلکسیون و باغات تخصصی دربارهٔ موضوعات آموزشی و نمایشی، باغ‌های سیستماتیک، آربراتوم، گیاهان دارویی و صنعتی، باغ‌های صخره‌ای و زینتی در این باغ وجود دارد.
اگر دوست دارید در شهر تهران، سفری به قاره آمریکا داشته باشید، پیشنهاد می‌کنیم سری به باغ گیاه‌شناسی ملی بزنید. در این باغ، قسمتی به چمنزارهای آمریکایی اختصاص داده شده است که شما را با دنیای گیاهان این قاره آشنا می‌کند. در این بخش شاهد گیاهان خارق‌العاده و عجیبی خواهید بود که متوجه نادر و کمیاب‌بودن آن‌ها خواهید شد و چشم انداز خاصی را برای شما تداعی خواهد کرد.
شاید باور نکنید اما اکثر گردشگران و بازدید کنندگانی که به این قسمت رجوع کرده اند ساعت ها از زمان بازدید خود را در این بخش از باغ گیاه شناسی ملی ایران صرف کرده و از آن لذت برده اند.
باید به شما این قول را بدهیم که با رفتن به باغ گیاه شناسی تهران فقط شاهد بخش اروپا و آمریکایی آن نخواهید بود. بلکه بخشی از این باغ نیز به پوشش گیاهی چین و ژاپن اختصاص داده شده است.
به دلیل مساحت زیادی که به رویشگاه چینی اختصاص داده‌اند این قسمت پربازدیدکننده‌ترین قسمت در باغ گیاه شناسی تهران است البته به همراه جاذبه‌های دل چسب و گیرایی که ذوق و سلیقهٔ طراحان باغ را به رخ می‌کشاند.
طراحی بخش چین و ژاپن باغ گیاه‌شناسی تهران، با تلفیقی از سنگ‌ها و پوشش‌های گیاهی خاص این مناطق، به همراه دریاچه‌هایی که اطراف آن تعبیه شده‌اند، فضای معماری خاص کشور چین و ژاپن را به زیبایی به تصویر می‌کشد.
شاید برای شما تعجب‌برانگیز باشد که چگونه کوهی به نام هیمالیا در باغ گیاه‌شناسی تهران وجود دارد. با ورود به رویشگاه هیمالیا، این بخش از باغ با گیاهان خاص این منطقه به گونه‌ای طراحی شده است که شما را با خیال‌پردازی به صعود به کوه هیمالیا می‌کشاند.قابل ذکر است که ساخت این قسمت از باغ بسیار پر مشقت و دشوار بوده است زیرا گیاهان منطقهٔ هیمالیا دارای اقلیم متفاوتی است و شبیه سازی این بخش نیازمند سفر کردن به سرزمین هیمالیا بوده است.
برای انتخاب گیاهان و درختان کاشته شده تحقیقات فراوانی صورت گرفت و جالب توجه بود که برخی از گیاهان و درختان منطقهٔ هیمالیا قادر به ادامهٔ زیست خود در این ناحیه از تهران بوده و با این شرایط آب و هوایی تهران کنار آمده بوده‌اند.
از گونه‌های گیاهی متنوعی که در این بخش از باغ گیاه شناسی تهران کاشته شده می‌توان به درختان سرو دئودر، درختان پهن برگ از گونه‌های متنوع، درختان کاج کشفی، درختان صنوبر و درختان بلوط همیشه سبز اشاره کرد.
رویشگاه گیاهان دارویی و صنعتی این باغ به مساحتی بالغ بر ۵ هکتار می رسد. این بخش از باغ گیاه شناسی تهران به تحقیقات بر روی گیاهان دارویی و صنعتی مختص شده است و در آن آزمایشاتی بر روی آن ها صورت می گیرد.
در این بخش از باغ، پژوهشگران در مؤسسهٔ تحقیقاتی، به بررسی آزمایشاتی که بر پایهٔ روش‌ها و تکنیک‌های مدرن است برای آنالیز خواص این گیاهان دارویی و صنعتی مشغول هستند.
همهٔ ما از خاصیت‌های بی‌انتهای اکثر گیاهان دارویی و صنعتی آگاه هستیم و از زمان‌های گذشته در درمان بیماری‌ها، این بخش از گیاهان را بسیار مورداستفاده قرار می‌دادند.
همچنین نام دانشمند برتر ایرانی، ابن سینا که زحمات فراوانی برای کشف خواص گیاهان دارویی برای درمان بیماری ها کشیده است، می‌درخشد.
این بخش بیشتر مورد توجه دانشجویان و جویندگان علم قرار می‌گیرد البته بازدیدکنندگان دیگر هم حتماً سری به این بخش از باغ گیاه‌شناسی تهران می‌زنند.
در باغ گیاه شناسی تهران شما عزیزان می‌توانید از هر نوع گل و گیاهی که مدنظر شما است خرید داشته باشید و در کنار خرید خود می‌توانید در محل مناسبی ساعتی استراحت کنید البته در کافه و رستوران‌های لاکچری که در باغ گیاه‌شناسی تهران برپاشده است.
بهتر است زمان بازدید از باغ گیاه شناسی تهران را به صبحگاهان موکول کنید.
در صبح، چشم انداز زیبای درختان و بوی عطر و رایحه‌ای که گل‌های باغ گیاه شناسی تهران به مشام می‌رسد لحظه‌ای غیر قابل توصیف است و فقط با بودن در باغ گیاه شناسی تهران می‌توانید آن را احساس کنید.
خبری خوش از باغ گیاه شناسی تهران هم برای شما داریم. هر ساله در فصول مختلفی از سال جشنواره‌های متنوعی در باغ گیاه‌شناسی تهران بر پا می‌شود که با حضور در این جشنواره‌ها، ثبت خاطره‌ای جذاب و به‌یادماندنی را به همراه خواهد داشت.
مطالب مرتبط: آشنایی با باغ پرندگان تهران برج آزادی، نماد معروف شهر تهران مناطق خنک اطراف تهران برای سفرهای یک روزه در تابستان