آشنایی با انواع پوشش و لباس سنتی هندی

لباس سنتی هندی احتمالا یکی از اولین چیزهایی است که با شنیدن نام هند به خاطرمان می‌آید. این کشور که به سرزمین هفتاد و دو ملت معروف است، به دلیل طیف گسترده قومی فرهنگی که درونش زندگی می‌کنند، دارای رسم و رسومات بسیار متنوعی‌ست. لباس سنتی هندی یکی از شناخته‌شده‌ترین لباس‌های ملی‌ست که تقریبا همه‌ی مردم جهان می‌توانند در یک نگاه آن را تشخیص دهند. این در حالیست‌که لباس‌های هندی انواع خیلی گوناگونی داشته و هر کدام از مدل‌هایش با هم متفاوتند. امروز با الی گشت همراه باشید تا سری به کشور هند بزنیم و با انواع پوشش و لباس سنتی هندی آشنا شویم.

رزرو آنلاین  تور هند ( مثلث طلایی)  “تور دهلی | تور آگرا | تور جیپور” از سامانه الی گشت

به طور کلی بسته به اینکه بخواهیم لباس‌های زنانه هندی را در نظر بگیریم یا مردانه، می‌توان گفت که بیش از ۱۰ نوع لباس سنتی هندی وجود دارد. تمام این لباس‌ها (مخصوصا لباس‌های زنانه) آرایش مخصوص به خود را دارند و با زیورآلات زیادی همراهند. اما به غیر از ساری Saree ما نام خیلی از این لباس‌ها و مناسبتی که در آن پوشیده می‌شوند را نمی‌دانیم. زیرا خیلی از این لباس‌ها منحصرا برای مراسم عروسی، عزا و یا مهمانی‌ها هستند و جای دیگری پوشیده نمی‌شوند. تنوع فرهنگی و نژادی در هند سبب شده تا هر منطقه‌ی کشور پوشاک منحصر‌به‌فرد خودش را داشته باشد و با آن شناخته شود.

برای خرید آنلاین بلیط هواپیما به مقصد دهلی در الی گشت، اینجا کلیک کنید

اما تفاوت اصلی این لباس‌ها که به چشم ما خیلی شبیه به هم می‌آیند در چیست؟

• سبک پوشیدن
• طرح‌ها و گلدوزی‌ها
• روش دوخت لباس
• روش بافت پارچه و رنگرزی
• تاثیرات عمیق مذهبی بومی

در ادامه چند نوع لباس سنتی هندی زنانه را با هم بررسی می‌کنیم که با رنگ‌های شاد و پر زرق و برق بین همه لباس‌های محلی جهان حرف اول را می‌زنند.

مطالب مرتبط:

با شهر صورتی هند، جییپور آشنا شوید!

سفری به مثلث طلایی هند به همراه ویدیو

پنج دانستی جالب و خواندنی برای سفر اولی های هند

لباس ساری یک لباس سنتی هندی است که در بین زنان بسیار رایج است. به طوری که تقریبا ۷۰ درصد زنان هندی هر روز این لباس را می‌‌پوشند. لباس ساری به دوران تمدن دره سند باز می‌گردد که مال ۲۶۰۰ سال پیش از میلاد است! این لباس به دلیل خنک بودن و انعطاف پذیری در گرمای هوای هند بسیار مناسب بود، به همین دلیل کم‌کم تبدیل به پوشش همیشگی مردم این کشور شد. شاید پوشیدن این لباس و اینکه بخواهید تشخیص بدهید چی به چی است خیلی برایتان واضح نباشد، به همین دلیل می‌خواهیم بخش‌های مختلف لباس ساری رو نحوه پوشیدن آن را هم یاد بگیریم.

ساری‌های قدیمی از یک زیر دامن، بلوز و یک پارچه ۵ تا ۹ متری تشکیل می‌شده که به تدریج تغییرات کمی در آن وارد شده است:

• آنتاریا: پارچه بلندی که مانند لنگ به دور کمر می‌پیچد. اضافی این پارچه دور بدن تاب خورده و از لای پا دوباره دور کمر فیکس می‌شود. شکل نهایی آن چیزی بین دامن و شلوار است.
• اوتاریا: یک پارچه بلند ۵ تا ۹ متری با عرض ۶۰ یا ۱۲۰ سانتی متر که شبیه به شال است و برای پوشاندن قسمت بالاتنه به کار می‌رود. نحوه پوشیدن این پارچه به این صورت است که باید آن را دور بالاتنه بپیچید و سپس روی یک شانه رها کنید.
• استاناپاتا: این پارچه برای پوشاندن سینه در لباس زنانه به کار می‌رود.

جالب است بدانید که کلمه ساری در زبان سانسکریت پُشاک نام دارد که نزدیک به همان واژه فارسی پوشاک است. تمام قسمت‌های این لباس از هم جدا هستند و همین مسئله دستتان را باز می‌گذارد که لباس ساری را به انواع مختلف مدل‌ها بپوشید. به طوری که پارچه بلند اوتاریا را می‌توان به ۸۰ روش متفاوت پیچید که هر کدام دارای اسمی جداگانه هستند! لذا بسته به اینکه در کدام منطقه و شهر زندگی می‌کنید، نوع و شیوه پوشیدن ساری در هند متفاوت است.

در حال حاضر این لباس سنتی هندی در همه جای هندوستان خصوصا مناطق جنوبی آن پوشیده می‌شود و فارغ از نوع طبقه اجتماعی افراد است. یعنی شما می‌بینید که از زنان ثروتمند تا افراد فقیر، همه و همه ساری به تن می‌کنند و فقط وجه تمایزشان‌ در نوع پارچه‌ایست که استفاده می‌کنند. پارچه ساری افراد متمول هندی مرغوب‌تر است و نقش و نگارهای ظریف‌تری دارد. درست مثل کیمونوی ژاپنی‌ها که یک مدل لباس مشترک است اما با توجه به ارزش پارچه‌اش گران یا ارزان می‌شود.

این لباس سنتی هندی که به پیراهن تنبان معروف است یکی دیگر لباس‌های زیبای زنان هندیست که با ساری کمی متفاوت است. شالوار کمیز از یک شلوار و یک پیراهن بلند تشکیل شده و علاوه‌بر هندوستان در پاکستان، افغانستان، بخش‌هایی از ایران و حتی بعضی از کشورهای اروپای شرقی نیز رایج است. این لباس از دو کلمه شالوار به معنای شلوار و کمیز به معنای قمیص (عبا) تشکیل شده که نشان از ورود فرهنگ ایرانی – عربی به هند دارد. قدمت این لباس به قرن ۱۳ میلادی می‌رسد، یعنی زمانی که با ورود اسلام به هند و پاکستان، المان‌های عربی نیز وارد نوع پوشش این دو کشور شدند.

البته شالوار کمیز هم برای مردان است و هم زنان، با این تفاوت که نمونه زنانه آن خیلی رنگارنگ‌تر و خوش نقش و نگار‌تر از مدل مردانه است. آستین پیراهن تنبان هندی زنانه کمی کوتاه‌تر است و روی آن گلدوزی‌های متعددی دیده می‌شود.

برخلاف لباس ساری که در بخش‌های جنوبی هند معروف‌تر است، شالوار کامیز بیشتر در قسمت‌های شمال هند مانند پنجاب و کشمیر پوشیده می‌شود. از ویژگی‌های مهم این لباس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شلواری شبیه به پیژامه با پاچه و کمر تنگ و کشی که در قسمت میانی گشاد می‌شود
• پیراهن بسیار بلند چاک دار تا زانو که معمولا آستین کوتاه است
• شال بلند

نحوه پوشیدن این لباس سنتی هندی به این صورت است که پیراهن بلند را روی شلوار می‌پوشند و شال را هم روی دست نگه می‌دارند. این لباس در پاکستان کمی پوشیده‌تر است و شال به جای دست روی سر قرار می‌گیرد، همچنین بر‌خلاف نسخه هندی که آستین لباس معمولا کوتاه است، شالوار کمیز پاکستانی دارای آستین‌های بلند است.

ابن لباس یکی از لباس‌های مهمانی هندی‌ها بشمار می‌رود و ظاهری شیک‌تر و رسمی‌تر دارد. لهنگا چولی از دو بخش تشکیل شده که یکی لهنگا یا دامن و دیگری چولی یا همان نیم‌تنه است. این نیم تنه مشابه همان لباسی است که زیر ساری پوشیده می‌شود تا بدن را بپوشاند.

دامن این لباس سنتی هندی اغلب از نوع کلوش و چاک دار است که طرح و نگاره‌های متنوعی رویش دیده می‌شود. نیم تنه هم باید کاملا اندازه بدن باشد تا همراه با دامن ست شود. این لباس از مناطق گجرات، راجستان و کوچ برخاسته و بارغه‌هایی از فرهنگ مغولی به وضوح در آن دیده می‌شود.

طراحی ظریف، گلدوزی‌های پر پیچ و خم و ظاهر شیک این لباس آن را به یکی از پرطرفدارترین لباس‌های مهمانی و مجالس تبدیل کرده که معمولا در مراسم ازدواج یا عروسی پوشیده می‌شود. همراه با این لباس یک پارچه شال مانند به نام چونری هم استفاده می‌شود که اطرافش نواردوزی شده و معمولا از جنس حریر یا ابریشم است. چونری را هم می‌توان روی شانه انداخت و هم دور سر بست تا ادامه‌اش از پشت آویزان شود.

پانچ یا لونگی یکی دیگر از مشهورترین انواع پوشش و لباس سنتی هندی هاست که تا حدود زیادی شبیه به لنگ خودمان است. لونگی در واقع یک پارچه بلند است که به شیوه ای خاص دور کمر پیچیده می شود و یکی از محبوب ترین انواع لباس سنتی هندی به شمار می رود. لونگی معمولا از جنس کتان پنبه تهیه می شود و گاهی به شکل یک خمره دوخته می شود. هم زنان و هم مردان هندی از لونگی استفاده می کنند و بیشتر آن را در موقعیت های غیررسمی، دوستانه و راحت می پوشند.

بسیاری از زنان هندی هنگام حضور در مکان‌های رسمی، پیراهن تنبان می‌پوشند. یکی دیگر از پیراهن تنبان‌های هندی که شباهت زیادی به شالوار کمیز دارد، آنارکالی شراره است. این لباس هم مانند شالوار کمیز از یک شلوار و پیراهن بند تشکیل شده، اما همچنان تفاوت‌های بارزی در ظاهر آن‌ها مشاهده می‌شود. مهمترین تفاوت این دو در نوع شلوار است که شلوار آنار کلی شراره پاچه گشاد است و پاچه‌هایش حالتی چین دار و پفی دارند. برخلاف کمیز که شلوارش پاچه تنگ بوده و کاملا به مچ پا می‌چسبد.

کلمه آنارکلی هم به معنای پیراهن است و در قسمت پایینی چین دارد. آستین لباس بسته به نوع آن هم می‌تواند بلند و هم کوتاه باشد.

دوتی نام یکی دیگر از مشهورترین انواع لباس سنتی هندی است که در واقع لباس و پوششی مردانه به حساب می آید. این نوعی شلوار بسیار گل و گشاد است که ۴.۵ متر طول دارد و در اطراف کمر و مچ پاها بسته می شود و گره ای در قسمت کمر دارد. در هند شلوار دوتی غالبا همراه با پیراهنی گشاد به نام کورتا پوشیده می شود و این ست لباس در نواحی شرقی هند با هم و به صورت دوتی کورتا نامیده می شود.

یک لباس سنتی هندی دیگر که شاید کمتر دیده باشید، آنگارخاست. این پیراهن قدیمی و درباری کمی از بقیه لباس‌های زنانه هندی متفاوت است و بیشتر برای مناطق گجرات و راجستان هند است. ویژگی مهمی که ظاهر لباس دیده می‌شود یقه آن است که حالتی V شکل دارد و از قرار گرفتن دو پارچه روی هم ایجاد می‌شود. به طور کلی آنگارخا یک پارچه برای پوشاندن قسمت بالا تنه بوده و در قد بلند و کوتاه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

لباس دوم مردانه‌ای که قصد معرفی آن را داریم جادپوری یا بنگالا نام دارد. بنگالا از یک کت کوتاه و یک شلوار تشکیل شده و گاهی با آن چلیقه هم می‌پوشند. دلیل اسم جادپوری روی این لباس این است که در زمان استعمار بریتانیا مردم جادپور هند چنین لباسی می‌پوشیدند که کمی المان‌ها غربی نیز در طراحی‌اش دیده می‌شود.

یقه کت از نوع آخوندی و ایستاده بوده و شلوارش هم با نقش و طرح‌های مختلف تزیین شده است. دکمه‌های این کت عموما گلدوزی شده‌اند و یقه‌اش هم آستر جالبی دارد. به دلیل شیک بودن و مدرن‌تر بودن بنگالا، این مدل لباس را حتما در فیلم‌های هندی و سینمای بالیوود زیاد دیده‌اید.

حالا می‌رسیم به لباس‌های مردانه هندی که گرچه از لباس‌های زنانه کم تنوع‌تر هستند اما باز هم طراحی ویژه‌ای دارند. اشکان یا شروانی یک کت بلند مردانه است که قد آن تا روز زانو می‌رسد و معمولا همراه با شلوار چوریدار پوشیده می‌شود. ویژگی‌های اصلی این لباس را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• کت بلند با یقه آخوندی (ماندارین)
• کت دارای چاک در قسمت جلو و کناره‌ها
• پارچه کت معمولا پر نقش و نگار و در رنگ‌های روشن
• شلوار در ناحیه کمر و ران گشاد و در ناحیه ساق و مچ پا تنگ
• پارچه‌ها گلدوزی و جواهر دوزی شده

کاربرد اصلی این لباس سنتی هندی بیشتر برای دامادها در مراسم عروسی ست که آن را با یک شال دوپانا ست می‌کنند. اما به غیر از این خیلی از افراد خارج از مهمانی‌ها هم این لباس را به عنوان یک لباس رسمی‌ می‌پوشند. قدمت این لباس به دربار هند در قرون وسطی بر می‌گردد که به تدریج تغییر کرده و به حالت امروزی درآمده است.

به طور کلی لباس سنتی هندی دارای تنوع بسیار بالاییست که نشان می‌دهد صنعت فشن و مد در هند چقدر بومی باقی مانده است. استفاده از رنگ‌های روشن و گلدوزی‌های زیاد از جمله ویژگی‌هاییست که هم در لباس مردان و هم زنان هندی به وضوح دیده می‌شود. با این حال به دلیل مستعمره بودن هند و تاریخ پر فراز و نشیبش، فرهنگ‌های زیادی در این کشور آمده و رفته‌اند و هر کدام رد پایی از خود در فرهنگ این سرزمین باقی گذاشته‌اند. همین است که می‌بینیم بسیاری از لباس‌های هندی دارای المان‌هایی فرهنگی از کشورهای همسایه و یا فرهنگ غرب هستند.

در نهایت اما، با وجود همه این اتفاقات مردم هند هرگز لباس بومی خود را ترک نکردند و برخلاف بسیاری از کشورها که حالا به سبک مدرن لباس می‌پوشند، مردم هندوستان هنوز هم در کوچه و خیابان با ساری و دستار و لنگه در رفت و آمدند. اگر به فرهنگ و فشن هندی علاقه‌مندید، حتما الی گشت را دنبال کنید تا باز هم سفرهای دیگری به آداب و رسوم این کشور بزرگ داشته باشیم.

سوالات متداول

• معروف ترین پیراهن هندی زنانه چه نام دارد؟

ساری یا همان saree معروف ترین لباس سنتی هندی زنانه است که از سه تکه پارچه جدا از هم تشکیل شده.

• دلیل رنگارنگ بودن لباس های هندی چیست؟

ارتباط فرهنگ هند با رنگ ‌ها نه فقط در فشن بلکه در غذاها و جشن‌هایشان هم دیده می‌شود.

• لباس هندی پنجابی چیست؟

شالوار کامیز یکی از لباس های زنانه هندیست که از شلوار پاچه تنگ و یک پیراهن بلند تشکیل شده است. این لباس از آنجایی که در منطقه پنجاب هند بسیار محبوب و پر استفاده است، پیراهن پنجابی نامیده می‌شود.

منبع: worldatlas.com