روستای کندوان در حدود ۵۰ کیلومتری جنوب غربی شهر تبریز واقع شده است. این روستا که یکی از شگفت انگیزترین روستاهای ایران به شمار می رود، در فاصله ۱۸ کیلومتری جنوب شهر اسکو بر روی دامنه سرسبز کوه سلطان داغی قرار گرفته است. بر اساس آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن، این روستا ۱۳۷ خانوار و ۶۰۱ نفر جمعیت دارد که به کشاورزی، دامپروری و صنایع دستی اشتغال دارند. شهرت کندوان به خاطر وجود خانه های غاری شکل درون تشکیلات سنگی به شکل مخروطی و هرمی تو در تو است. ساکنان این روستا، خانه، انبار و کارگاه های خودشان را درون این سنگ ها ایجاد کرده اند.
شما میتوانید برای خرید بلیط هواپیما تبریز، رزرو هتل و یا رزرو تور تبریز به الی گشت مراجعه نمایید
دلایل بازدید از کندوان
- روستای هشتصد ساله کندوان یکی از ۳ دهکده سنگی موجود در جهان است.
- کندوان تنها روستای سنگی دنیا است که هنوز هم مسکونی است.
- معماری سنگی این دهکده که جلوه‌ای منحصربه‌فرد دارد، سبک زندگی ساکنان آن را نمایش می‌دهد.
- ساکنان روستا در خانه‌های مخروطی شکل زندگی می‌کنند.
- روستای کندوان با معماری بی‌نظیرش نمایانگر شیوه زندگی گذشتگان در این منطقه است.
مطالب مرتبط:
سفر به علی آباد کتول، خنک ترین منطقه در گلستان
معرفی روستای کندوان
روستای کندوان یکی از معروف ترین و شگفت‌انگیزترین گردشگاه‌های طبیعی و فرهنگی استان آذربایجان شرقی ایران است. کندوان تنها “روستای مسکونی سنگی” در جهان است. تنها دو روستای مشابه دیگر در دنیا وجود دارد، یکی در کاپادوکیای ترکیه و دیگری در داکوتای آمریکا. البته تفاوت بزرگ این مکان‌های گردشگری با کندوان، در غیرمسکونی بودنشان است.
روستای تاریخی کندوان با تاریخی بیش از هزار سال در شهرستان اسکو و در فاصله ۷۰ کیلومتری تبریز واقع شده است. خانه های لانه زنبوری که مانند کله قند شکل گرفته اند، در این روستا در قلب کوه واقع شده اند.
ویژگی‌های جالب کندوان
یکی از جالب‌توجه‌ترین ویژگی‌های روستای کندوان، شگفتی زمین‌شناسی آن است. این روستا در داخل صخره‌ها و توده‌های آتشفشانی که منطقه را شکل داده‌اند حفر شده است. برای میلیون‌ها سال، خاکستر و بقایای آتشفشانی از کوه سهند که یک آتشفشان خاموش شده است، سفت شده و سپس به سطحی نرم و آسان برای حفر تبدیل شده است. ساکنان کندوان از این شگفتی طبیعی بهره برده و خانه‌هایشان را مستقیماً درون سنگ ایجاد کرده‌اند که یک منظره منحصربه‌فرد و فرازمینی را در این مکان خلق کرده است.
کندوان تنها یک بازمانده تاریخی نیست؛ بلکه روستای زنده‌ای است که مردمانش همچنان سنت‌های کهن خود را حفظ کرده‌اند. ساکنان کندوان تلاش زیادی کرده‌اند تا شیوه زندگی منحصربه‌فرد و معماری ویژه خودشان را حفظ کنند. آن‌ها دانش حکاکی در سنگ را از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌کنند تا این مهارت کهن از نسلی به نسل دیگر انتقال یابد و در طول زمان از بین نرود.
تاریخچه روستای کندوان
تاریخ روستای کندوان هم به‌اندازه معماری آن جذاب است. بر اساس باورها، این روستا از ۷۰۰ سال قبل مسکونی بوده و برخی منابع حتی تاریخ آن را قدیمی تر ذکر می کنند. ریشه های روستای کندوان با مهاجرت قبایل ترک به این منطقه درهم تنیده است و این منطقه شاهد قرون متمادی تبادل فرهنگی بوده است.
بر اساس باورها، این روستا حدود قرن ۱۳ تا ۱۴ میلادی تاسیس شده، اگرچه برخی پژوهش های باستان شناسی سکونت در آن را تا ۷۰۰۰ سال پیش تخمین می زنند. تصور می شود قبیله ای به نام “حیله ور” که از حملات مغول فرار می کردند، از صخره های کندوان به عنوان پناهگاه استفاده کردند. پس از مدتی، کندوان تبدیل به یک روستای ثابت شد که هنوز هم مسکونی است.
صخره‌ها در این روستا توده‌هایی به شکل خانه‌های زنبورعسل را شکل داده‌اند که به آن‌ها “کاران” می‌گویند. اتاق‌های خانه‌های کندوان، داخل این صخره‌ها حفر شده و ساکنان اولیه پنجره‌هایی هم برای این اتاق‌ها ایجاد کرده و بعدها آن‌ها را با شیشه‌های رنگی تزیین کرده‌اند.
معماری سنگی کندوان
معماری سنگی نشانه‌ای از مبارزه انسان با طبیعت و استفاده از سنگ‌های طبیعی است. در معماری معمولی، گچ، آهک و خاک رس بدنه اصلی ساختمان را تشکیل می‌دهند. درحالی‌که در معماری سنگی، فضای موردنظر به‌وسیله حفاری در توده سنگ و صخره ایجاد می‌شود.
خانه‌ها در روستای کندوان تنها خانه نیستند، بلکه شگفتی‌های معماری هستند که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شوند. این خانه‌ها نه‌تنها در سنگ حفر شده‌اند، بلکه چندطبقه نیز هستند و اغلب، اتاق‌ها و حتی آشپزخانه‌های متعددی دارند! سنگ، قدرت یک پوشش طبیعی را دارد که هوای داخلی را در تابستان‌های سوزان، خنک و در زمستان‌های سرد، گرم نگه می‌دارد و این ویژگی، خانه‌ها را به طور شگفت‌انگیزی در مصرف انرژی بهینه می‌کند.
جالب‌تر اینکه بعضی از خانه‌ها در روستای کندوان به مهمان‌سراهای مطبوعی تبدیل شده‌اند که بازدیدکنندگان را قادر می‌سازند تا زندگی غیرعادی روستاییان را از نزدیک تجربه کنند. اقامت در یکی از این خانه‌ها مانند قدم‌زدن در زمان گذشته در حالی است که امکانات مدرن را نیز در اختیار دارید.
نحوه شکل‌گیری این سازه‌های سنگی شگفت‌انگیز
به دلیل تعاملات آتشفشانی کوه سهند؛ چشم‌اندازی در یکی از زیباترین و خوش آب و هواترین نقاط ایران پدیدآمده است که بیشتر به یک رؤیا شبیه است. ماگمای جوشان از دهانه‌های آتشفشان سهند و دیگر کوه‌های آتشفشانی اطراف، در طول هزاران سال سرازیر شده‌اند. این لاواها در طول قرون جمع شده‌اند و کم‌کم پوسته سنگی روی آن‌ها شکل‌گرفته است. ده‌ها شکل چندگانه، جفتی، تکی، ستون مانند و تخت اینجا شاهکاری از بهترین منظره‌های طبیعی در ایران را به وجود آورده‌اند.
جریان‌ها و لاواهای آتشفشانی بر اثر بادها و توفان‌های هزاران ساله تغییر شکل یافته و محدود شده‌اند. تدریجاً قسمت‌های نرم‌تر فرسایش پیدا کرده و قسمت‌های سخت‌تر باقی‌مانده‌اند که موجب به‌وجودآمدن وضعیت کنونی شده که بیشتر به یک شگفتی طبیعی شبیه است. بادوباران شدید، به‌ویژه در منطقه ورودی روستا، باعث آسیب زیادی به این سازه‌ها شده، درحالی‌که در شرق و انتهای روستا، به دلیل کوه‌های بلند، سازه‌ها بادوام‌تر و سالم‌تر باقی‌مانده‌اند. کندوان یک مسجد، حمام‌عمومی ایرانی، مدرسه و آسیاب هم دارد. خانه‌ها هم به‌طورکلی دوطبقه و در مواردی سه یا حتی چهارطبقه هستند.
گشت‌وگذار در روستای کندوان
هنگامی که در معابر تنگ و پیچ‌درپیچ روستای کندوان قدم می‌زنید، تنها خانه‌های حفر شده در سنگ را نخواهید یافت. این روستا منظره‌ای زیبا را نیز به نمایش می‌گذارد که همراه است با سبزه‌زارهای گیرا، جویبارهای پرآب و کوه‌های بلند و سر به فلک کشیده که پس‌زمینه‌ای شاخص را فراهم می‌کنند. میتوانید برای دیدن مناظر شگفت‌انگیز روستا از بالای تپه‌های مجاور پیاده‌روی کنید یا در کنار جوی‌های پاکیزه‌ای که از مرکز روستا عبور می‌کنند، یک پیک‌نیک داشته باشید.
کندوان همچنین به دلیل صنایع‌دستی گوناگونش شناخته شده است، از جمله فرش‌ها و قالی‌های بافته شده با طرح‌های پیچیده توسط هنرمندان محلی. بازدیدکنندگان می‌توانند این استادکاران ماهر را در حال کار مشاهده کنند و حتی آثار زیبای آن‌ها را به‌عنوان یادگاری خریداری نمایند.
سایر جاذبه‌های کندوان
همان‌طور که اشاره شد، معماری منحصربه‌فرد خانه‌های کندوان یگانه جاذبه‌ای نیست که در این منطقه وجود دارد. به دلیل ویژگی‌های زمین‌شناختی، چند چشمه آبگرم با کم‌ترین درصد آلایندگی معدنی که برای درمان بیماری‌ها مؤثرند، در نزدیکی این روستا وجود دارد. پیاده‌روی در دره‌های زیبا و سرسبز و لذت‌بردن از آب‌وهوای خوب، ملاقات با مردمان مهربان، تماشای غروب‌های بی‌نظیر پانورامایی و چشیدن عسل و میوه‌های تازه و ارگانیکی که در کندوان تولید می‌شود، این روستا را به مکانی جذاب برای گردشگری در شمال غربی ایران تبدیل کرده است. اگر قصد سفر به تبریز را دارید، بازدید از معماری اصیل و فضای جذاب کندوان باید حتماً در برنامه شما وجود داشته باشد.
کندوان و کاپادوکیا
کندوان شبیه به یک شهر در ترکیه به نام گورمه واقع در منطقه کاپادوکیا است. البته یکی از نکات قابل‌توجه روستای کندوان زنده‌بودن آن است که سایر مکان‌های مشابه در ترکیه و آمریکا چنین نیستند. کندوان یکی از سه روستای سنگی در جهان است و به همراه کاپادوکیه در ترکیه و داکوتا در آمریکا به این عنوان شهرت دارد. اما آنچه این روستا را از همتایانش در سایر نقاط جهان متمایز می‌سازد، زنده و پویا بودن آن است. اینجا، با وجود همه مشکلات و سختی‌ها، ساکنان هرگز روستای اجدادی خودشان را ترک نکرده‌اند.
بهترین زمان برای سفر به روستای کندوان
البته روستای کندوان در تبریز در تمام طول سال مسکونی است؛ اما بهترین زمان برای سفر به این منطقه در تابستان است. زمستان کندوان ممکن است با بارش برف همراه باشد که باعث می‌شود دسترسی به روستا یا گشت‌وگذار در آن را دشوار کند.
دسترسی به کندوان
روستای کندوان در کناره کوه سلطان داغی واقع شده که در استان آذربایجان شرقی ایران قرار دارد. نزدیک‌ترین شهر بزرگ به این روستا تبریز است. فاصله کندوان از تبریز تقریباً ۶۰ کیلومتر است (حدود یک ساعت رانندگی ۲۱) که آن را به یک مقصد عالی برای یک سفر روزانه تبدیل می‌کند.
آسان‌ترین راه برای رسیدن به کندوان با ماشین است. همچنین اتوبوس‌های کوچکی هم از تبریز به سمت اسکو، شهری در نزدیکی کندوان، حرکت می‌کنند. این اتوبوس‌ها از میدان راه‌آهن در تبریز (با کمی فاصله از مرکز شهر) حرکت می‌کنند. پس از رسیدن به اسکو باید با تاکسی یا اتوبوس‌های کندوان به سمت روستا که یک سفر ۲۰ دقیقه ای زیبا در میان صخره های سنگی است، حرکت کنید.
محصولات و سوغات کندوان
مشاغل اصلی ساکنان روستای سنگی کندوان کشاورزی، دامپروری و باغداری است. آن‌ها با فروش محصولات و صنایع‌دستی خودشان امرارمعاش می‌کنند. از میان محصولات کشاورزی می‌توان به گندم، جو و نخود اشاره کرد. محصولات باغی کندوان، شامل بادام، هلو و سیب و محصولاتی هستند که در مناطق کوهستانی به‌خوبی رشد می‌کنند. در کندوان می‌توان انواع صنایع‌دستی محبوب از جمله قالی و فرش را هم پیدا کرد.
عسل یکی از اصلی‌ترین سوغاتی‌های روستای سنگی کندوان است. دیگر سوغاتی‌های این روستا شامل بادام، گردو، دوشاب و گیاهان دارویی است. میوه‌های خشک شده روستای کندوان نیز بسیار خوشمزه هستند. در کندوان می‌توان متنوع‌ترین فراورده‌های لبنی تازه را برای صبحانه یا سایر وعده‌ها تجربه کرد. همچنین می‌توان غذاهای محلی لذیذی مانند دیزی، کوفته‌تبریزی و کباب را نیز تجربه نمود.
اقامت در روستای کندوان
اگر تصمیم گرفتید در روستای کندوان اقامت کنید، سه گزینه برای شما وجود دارد:
کمپ زدن در روستا: اگر تجهیزات موردنیاز را دارید، میتوانید تجربه‌ای سرگرم‌کننده و خاطره‌انگیز را با کمپ زدن در پارک نزدیک روستا داشته باشید. البته لازم است بدانید که شب‌های کندوان بسیار سرد است و بهتر است لباس‌های گرم با خودتان همراه داشته باشید، حتی در فصل تابستان.
هتل: این گزینه مناسب کسانی است که می‌خواهند تسهیلات بیشتر و اقامت مرتب‌تری داشته باشند. هتل لاله کندوان تنها هتل موجود در روستای کندوان است که امکاناتی مانند صبحانه بوفه، رستوران و کافی‌شاپ را ارائه می‌دهد. این هتل سنگی نیز همچون بقیه بناها در محیط طبیعی کوهستان ساخته شده است.
اقامتگاه‌های بوم‌گردی: کسانی که می‌خواهند زندگی واقعی مردم روستا را تجربه کنند، می‌توانند در اقامتگاه‌های بوم‌گردی اقامت کنند. اکو لاج‌های داریوش، هما، سهند و اصلانی اخیراً امتیاز بیشتری از گردشگران دریافت کرده‌اند.
کلام آخر
کندوان در زبان فارسی صورت جمع کلمه کندو یا لانه زنبور است. دلیل چنین نام‌گذاری به این خاطر است که خانه‌ها در این منطقه به شکل لانه‌های زنبور ساخته شده‌اند. دما در این منطقه در تابستان بین ۱۳ تا ۲۷ درجه سانتیگراد است که در ایران به عنوان دمایی خنک در نظر گرفته می شود و بازدید از روستای کندوان به خصوص در فصل تابستان را به یکی از بهترین ایده های گردشگری در ایران تبدیل می کند.
۱ نظرات
دوست نویسنده اطلاعات این متن بسیار ناقص و اشتباه است پیشنهاد میکنم بیشتر راجبه این روستا مطالعه کنید