کاخ اردشیر بابکان یا آتشکده فیروز آباد، یکی از جاذبه‌های تاریخی بی‌نظیر در ایران است که در استان فارس قرار دارد. این مجموعه تاریخی به دوره ساسانی بازمی‌گردد و با قدمت باستانی و زیبایی خاص خود به عنوان یکی از مناطق گردشگری کشور شناخته می‌شود. کاخ اردشیر با طراحی معماری که دارد بیشتر شبیه به آتشکده است و به همین دلیل به عنوان بزرگترین آتشکده استان فارس شناخته می‌شود که از سه قسمت اصلی ساخته شده است. در این مطلب از الی گشت با ما همراه باشید تا با تاریخچه و معماری این آتشکده که از جمله آثار باستانی استان فارس است، آشنا شوید.
کاخ اردشیر، در استان فارس و در شهرستان فیروزآباد که در گذشته به نام شهر گور شناخته می‌شد، واقع شده و یکی از جاذبه‌های تاریخی و باستانی منحصر به فرد کشور است. این کاخ مربوط به دوره ساسانی است و در سده سوم میلادی توسط اردشیر بابکان از بنیان‌گذاران سلسله ساسانی، بنا شد. کاخ اردشیر با معماری منحصر به فرد و زیبا، به عنوان یک اثر هنری شگفت‌انگیز به شمار می‌آید. همچنین، این کاخ به دلیل قرارگیری در کنار آب به عنوان آتشکده از آن استفاده می‌کردند و به همین دلیل از همان ابتدا به آتشکده فیروزآباد معروف شد. این مکان تاریخی که از آن به عنوان بزرگترین آتشکده استان فارس یاد می‌کنند، شاهکاری از هنر معماری ساسانی و همچنین شاهدی بر گذشته کهن این سرزمین و فرهنگ اصیل ایرانی است.
معماری کاخ اردشیر، مربوط به دوره باستان و حکومت ساسانیان است. این بنا از سنگهای نیم تراش و ساخته شده و فرآیند ساخت و طراحی آن با جزئیات دقیق و نقش‌های هنری صورت‌گرفته است. این کاخ از سه بخش اصلی که شامل یک حیاط، دو ایوان و سه تالار کناری است تشکیل شده و به دلیل استفاده از مصالح مقاوم و معماری مستحکم خود بعد از حدود ۱۸۰۰ سال هنوز پابرجا است و فقط در اثر سیل سال ۱۳۹۹ بخشی از کاخ به دلیل آب‌گرفتگی تخریب شد.
کاخ اردشیر بابکان با تنوع و گذشته خود، یک اثر معماری منحصر به فرد و شگفت‌انگیز را به نمایش می‌گذارد. این کاخ شامل قسمت‌های گوناگونی است که هرکدام به‌تنهایی نمایانگر ذوق و ذکاوت معماران دوران ساسانی هستند. از مهم‌ترین قسمت‌های مختلف کاخ یا آتشکده فیروز آباد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
قسمت میانی کاخ از یک حیاط بزرگ با دو ایوان قوسی شکل که از مهم‌ترین قسمت‌های کاخ هستن، تشکیل شده که نوع معماری و ساخت آن‌ها مربوط به دوره ساسانی است. البته این نوع معماری در سال‌های بعد بسیار مورد توجه قرار گرفته و به همین دلیل می‌توان گفت که معماری دوره ساسانی بسیار خلاقانه است.
این تالارها شامل چند تالار تو در تو هستند که همه آن‌ها به یکدیگر راه دارند و همین باعث تفاوت برجسته این کاخ با سایر کاخ‌های مربوط به دوره ساسانی است. تالارهای کاخ از سنگهای میخکی ساخته شده و همین به افزایش استحکام آن‌ها کمک کرده است. همچنین معماری و تزیینات داخل تالارها از گچ‌بری‌های بسیار ظریف و هنری و سنگ‌نگاره‌ای از مراسم تاج‌گذاری اردشیر ساسانی را به تصویر می‌کشد.
مطالب مرتبط
همان‌طور که گفتیم ایوان‌های کوچک و بزرگ کاخ از جمله بخش‌های مهم در معماری ساسانی هستند که برای اولین‌بار در طراحی این عمارت از آن‌ها استفاده شد که از دو ایوان بزرگ و چند ایوان کوچک تشکیل شده است. ایوان‌های بزرگ به شکل قوس‌دار و ایوان‌های کوچک دارای معماری گیلوئی (بخش بین طاق عمارت و دیوار) هستند که این نوع معماری را می‌توانید در تخت جمشید هم مشاهده کنید.
کاخ اردشیر از ۴ گنبد تشکیل شده که در ساخت آن‌ها از معماری گوشه‌سازی یا فیل گوش استفاده کرده‌اند. به دلیل اینکه در زمان ساسانی ساخت گنبد در بناها اهمیت زیادی نداشت، گنبدهای کاخ اردشیر به عنوان اولین گنبدها در این دوران هستند که برای کاخ طراحی شده‌اند.
در زمان اردشیر بابکان مردم پیرو آیین زرتشت بودند و از این رو آتشدانی در نزدیکی کاخ ساخته شد. به باور زرتشتیان آتش می‌تواند گناهان را از بین ببرد، به همین دلیل هنگام عبادت آتش روشن می‌کنند و این آتشدان هم از همان زمان در نزدیکی آتشکده فیروز آباد بنا شد.
بهترین زمان برای بازدید از کاخ اردشیر بابکان، فصل بهار به‌خصوص ماه اردیبهشت و فصل بهارنارنج است. در این فصل، طبیعت استان فارس و همچنین اطراف کاخ با شکوفه‌های بهارنارنج زیبایی بیشتری به این مکان تاریخی می‌بخشند. هوای معتدل و خنک بهار هم اجازه می‌دهد که بازدیدکنندگان با آرامش از این مکان لذت ببرند و از معماری و فضای سبز آن بهره‌مند شوند.
اطراف کاخ اردشیر بابکان، یک منطقه پر از جاذبه‌های دیدنی و تاریخی است که تجربه فرهنگ و طبیعت ایران را تکمیل می‌کند. در فاصله کوتاهی از کاخ جاذبه‌هایی مثل قلعه دختر فیروزآباد، امامزاده جعفر، نقار خانه، قلعه حسن‌آباد و آتشکده ساسانی قرار دارند. به‌طورکلی، اطراف کاخ اردشیر بابکان به عنوان یک مقصد توریستی کامل و متنوع، یک تجربه گردشگری فراگیر را ارائه می‌دهد.
هتل‌ها و رستوران‌های اطراف کاخ اردشیر بابکان، به دلیل راحتی و آسایش گردشگرانی که به بازدید از این منطقه می‌آیند فراهم شده است. این منطقه با ارائه خدمات اقامتی متنوع، از هتل‌ها گرفته تا اقامتگاه‌های سنتی و گسترده، انتخاب‌های بی‌نظیری را برای مسافران فراهم می‌کند. هتل جهانگردی فیروز آباد، اقامتگاه بومگردی ال سون و سایر اقامتگاه‌های بومگردی این شهر به دلیل موقعیت‌های استراتژیک خود نزدیک به جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی این منطقه بهترین مکان برای اقامت هستند و به گردشگران این امکان را می‌دهند که با سهولت به کاخ اردشیر بابکان و مناطق دیدنی اطراف دسترسی داشته باشند.
رستوران‌های این منطقه هم با ارائه غذاهای محلی و بین‌المللی، یک تجربه متنوع در فضاهای زیبا و متنوع فراهم می‌کنند که از جمله رستوران‌های نزدیک به کاخ اردشیر می‌توان به رستوران نصیری، رستوران هتل جهانگردی، رستوران شاه بلوط، رستوران مجموعه گردشگری کیلاق (آریا)، رستوران بومگردی ال سون، رستوران کندو و رستوران مهستان اشاره کرد.
دسترسی به کاخ اردشیر بابکان برای گردشگران بسیار آسان و راحت است. این کاخ در ۳ کیلومتری شهرستان فیروز آباد واقع شده و از مرکز شهرستان تا آنجا فاصله کمی دارد. برای رسیدن به این جاذبه تاریخی، می‌توانید از وسایل نقلیه شخصی یا تورهای گردشگری استفاده کنید، اما به دلیل نبود روشنایی مناسب در شب بهتر است بازدید از این مجموعه را از ساعت ۸ صبح تا قبل از غروب آفتاب انجام دهید. فاصله نسبتا کوتاه از فیروزآباد و مسیرهای جاده‌ای مناسب، سفر را بسیار راحت کرده و به گردشگران این امکان را می‌دهد که به سرعت به کاخ اردشیر بابکان برسند.
برای رفتن به این کاخ باید در جاده شیراز به جهرم به سمت جنوب شرقی حرکت کنید تا به پارک جنگلی فیروزآباد برسید. کمی بعد از عبور از پارک جنگلی تابلوی آتشکده فیروزآباد یا کاخ اردشیر بابکان را مشاهده خواهید کرد.
کاخ اردشیر بابکان یا آتشکده فیروز آباد، با تاریخ غنی و معماری ساسانی، به عنوان یک گنجینه تاریخی در استان فارس شناخته می‌شود. این مکان فراتر از یک ساختمان تاریخی است و به عنوان بزرگترین آتشکده استان فارس شناخته می‌شود. معماری و فضاهای اطراف آن، بازدیدکنندگان را به دنیای شگفت‌انگیز ساسانی می‌برد و تجربه‌ای منحصر به فرد از تاریخ ایران را ارائه می‌دهد. همچنین، موقعیت مکانی آن در نزدیکی جاذبه‌های دیگر و امکان دسترسی آسان به آن، این جاذبه را به یک مقصد گردشگری شگفت‌انگیز و جذاب تبدیل کرده است.
۱ نظرات