برای آشنایی با آداب و رسوم مالزی باید راجع به مردم این کشور و فرهنگ آن ها بدانید. مالایی ها بزرگترین گروه قومی در مالزی هستند که بیش از نیمی از جمعیت را تشکیل داده و به زبان ملی مالزی تکلم می کنند. این گروه قدیمی ترین مردم بومی، گروهی را تشکیل می دهند که بومی پوترا نامیده می شوند، به معنی پسران یا شاهزادگان زمین هستند. در مجله الی گشت می خوانید که تقریباً تمام مالایی ها مسلمان هستند، اما اسلام در مالزی به شدت اسلام در خاور میانه نیست. اگر چه امروزه مالایی ها بیشتر در شهرها دیده می شوند ولی فرهنگ سنتی مالایی در اطراف کامپونگ، یا دهکده ها متمرکز شده اند. همواره شناخت و کشف آداب و رسوم مالزی برای بیشتر گردشگران جذاب است. چرا که این کشور، یکی از مهاجرپذیر ترین کشورهای جنوب شرق آسیاست.
مطالب مرتبط: شهر آی سیتی، جلوه ای از نور و هیجان در مالزی موزه هنرهای اسلامی کوالالامپور در مالزی غذاهای اشتها آور مالزی در خیابان جالان آلور کوالالامپور
چینی ها برای قرن ها، طرف های بازرگانی مالزیایی ها بوده اند و پس از شنیدن اخباری در ارتباط با ثروت در قرن نوزدهم به تعداد انبوه در اطراف دریای جنوب یا «نانیانگ» جمع شدند. اگر چه بیشتر در قالب یک تصور نمادین، چینی ها به عنوان بازرگانان مالزی شناخته شده اند اما در اغلب صنایع موفق بوده اند. بنابراین در آداب و رسوم مالزی تاثیر فرهنگ چین بازتاب یافته است. زمانی که اولین بازرگانان چینی به مالزی آمدند، اگر چه معمولاً سخت ترین کارها را از قبیل استخراج قلع در معدن و یا احداث راه آهن را انجام می دادند. بیشتر آن ها از بودائی های تائویی هستند که با اجداد خود در سرزمین مادری ارتباطات محکمی دارند. آن ها حدود ۳۵% جمعیت را تشکیل می دهند.
هندی ها نیز بالغ بر ۲۰۰۰ سال است که به مالزی آمده اند اما تا قرن نوزدهم مهاجرت دسته جمعی به مالزی نداشتند. بیشتر آن ها از جنوب هند بودند که از فقر اقتصادی فرار کرده بودند. خیلی ها کارهای لاستیک سازی می کردند و خیلی های دیگر به ساختن بناهای زیرساختاری و برخی دیگر اقدام به تاسیس مشاغل کوچک دست زدند. امروزه ده درصد مالزیایی ها اصالتاً هندی هستند و آداب و رسوم مالزی با این مردم آمیخته شده است. فرهنگ آن ها با بناهای مذهبی نفیس هندوها، غذا و لباس های رنگارنگ خود در سراسر مالزی یافت می شوند.
قدیمی ترین ساکنین مالزی، مردم قبیله ای مالزی هستند. جمعیت این عده تقریباً ۵% کل جمعیت را تشکیل می دهد که اکثر آن ها در ایالت ساراواک و صباح زندگی می کنند. اگر چه مردم قبیله ای مالزی دوست دارند با مشخصات قبیله ای خود طبقه بندی شوند ولی مردم شبه جزیره مالزی آن ها را تحت عنوان اورنگ اصلی قرار
می دهند که به معنی «مردم اصلی» است. در واقع آداب و رسوم مالزی اصالت اصلی خود را وامدار این مردم است. در ایالت ساراواک اغلب مردم از قبیله دایاک هستند که عموماً در خانه های دسته جمعی که زندگی می کنند که یا در آب زندگی می کنند و یا در خشکی! در ایالات صباح اکثر قبیله ها کادازان هستند.
از ابتدای تاریخ مالزی این کشور شاهد ادغام فرهنگ های مختلف و متفاوتی بوده است. بنابراین آداب و رسوم مالزی بسیار تغییر یافته است. بیش از هزار و پانصد سال پیش، پادشاهی مالی در دره بوجانگ به بازرگانان هندی و چینی خوش آمد گفت. با آمدن طلا و ابریشم راه برای ورود بودائی ها و هندوها نیز هموار گشت. پس از یک هزار سال بازرگانان عرب هم به مالاکا رسیدند که با خود بنیاد مفاهیم اسلامی را آوردند. تا زمانی که پرتقالی ها به مالزی آمدند و متوجه شدند که سلطنتی را که با آن مواجه شده اند از سلطنت کشور خودشان فراگیرتر است.
ترکیب آداب و رسوم مالزی توسط فرهنگ های مختلفی شکل گرفته است، که فقط بعضی از آن ها توانستند تاثیر به سزایی بر کشور داشته باشند. مهمترین آن ها فرهنگ مالایی سنتی و فرهنگ دو فرقه غالب دیگر که به عنوان طرف های تجاری مالزی در طول تاریخ محسوب می شدند، که عبارتند از چینی ها و هندی ها.
این سه گروه اصلی با قبیله های متفرقه تلفیق شده اند که اغلب آن ها در جنگل و یا مناطق ساحلی بورنیئو زندگی می کنند. اگر چه هر یک از این قبیله ها به شدت سنت ها و ترکیب سنتی جامعه خود را حفظ کرده اند، بلکه آن ها با ترکیب با یکدیگر نسل جدید متفاوتی از مالزی جدید را ایجاد کرده اند.
یک نمونه از پیچیدگی فرهنگ مالزی که جمعیت مهاجر در طول تاریخ پدید آورده اند، تاریخ مهاجران چینی است. اولین چینی هایی که از ابتدا در اطراف مالاکا سکونت داشته و پس از آشنایی با فرهنگ و ازدواج با آن ها در خلیج سکونت گزیدند، ابتدا از شهر مالاکا و اطراف آن آغاز شد.
این افراد که به باباس و نوناس معروف هستند به تدریج تلفیقی ایجاد کردند که منعکس کننده اعتقادات، رفتار و هنری بود که ترکیبی از سنت مالایی و چینی به وجود آورد، به نحوی که فرهنگ جدیدی را تشکیل داد. بعدها چینی هایی که برای بهره برداری از صنایع قلع و لاستیک به مالزی آمدند، فرهنگ خود را با دقت بیشتری حفظ نمودند و به طور مثال اگر کسی به شهر پنانگ سفر می کرد، بیشتر احساس می کرد که در چین به سر می برد تا در مالزی.
مثال دیگر از تبادلات فرهنگی مالزی مربوط به مراسم ازدواج مالزیایی ها است که در برگیرنده سنت هندوهای جنوب هند است. یکی از جذاب ترین آداب و رسوم مالزی برای گردشگران! سنتی که عروس و داماد در لباس های زیبای ابریشمی با دست های رنگ شده به حنا به یکدیگر پلوی زرد رنگ خواهند داد. مسلمانان با پیروی از سنت چینی ها در فیستوال های خود بنا به نیاز به یکدیگر پول (آنگ پائو) در بسته های قرمز رنگ می دهند. بسته های پولی که مسلمانان در ایام تعطیل به یکدیگر می دهند در پاکت های سبز رنگ با نوشته عربی بر روی آن می باشد.
اگر شما از یک دهکده در مالزی به محل دیگری مثل پنانگ سفر کنید که محل کار هندی هایی است که به کار لاستیک سازی مشغولند و از آنجا به محله چینی ها در کونگ سی بروید، احساس خواهید کرد که از میان ۳ ملیت مختلف عبور کرده اید.
شاید سهل ترین راه برای درک پیچیدگی آداب و رسوم مالزی، تعمق در سیاست باز دولت این کشور در زمان انجام آداب و رسوم مالزی در زمینه مذهبی باشد. چنین تکاملی یقیناً بیشتر از حذف مرز در مذهب بوده و تفاهم را گسترش می دهد. این یک جشن مثبتی است که در مسیر همزیستی سنتی برای یک هزاره بوده که باعث پیشرفت مالزی شده است.
فرهنگ غذایی در میان مردم مالزی بسیار اهمیت دارد. کشاورز بودن بیشتر مردم و در دسترس بودن غذاهای گیاهی و مواد اولیه طبیعی همانند ماهی، گوشت و سبزیجات و البته انواع ادیوه های تند فلفل و دیگر ادویه هاطعم غذاهای مالایی را تند و خوشمزه کرده است. در بیشتر غذاهای مالایی نارگیل، پوست لیمو و ادویه های ترش را خواهید یافت. از چاشنی سنتی غذاهای مالزیایی که بسیار معروف است، سامبال تند نام داشته که از گرد فلفل، خمیر میگو و ادویه تهیه می شود. در ادامه با بعضی از غذاهای مالایی آشنا می شوید:
ناسی لیماک:
- ناسی لیماک صبحانه محبوب مالزیایی است که غذای معطری از برنج بخار داده شده در شیر نارگیل است که با مرغ، گوشت یا ماهی اسکویید ادویه زده شده، خیار، ماهی کوچک خشک شده و سامبال در برگهای درخت موز سرو می شود.
ناسی پادانگ:
- برنج ساده همراه با مخلوطی از غذاهای ادویه زده شده که همراه با گوشت فلفل زده شده سرو می شود.
لاکسا جوهور:
- رشته های ساخته از برنج همراه با ماهی ادویه کاری و سبزیجات
می جاوا:
- رشته های باریک با سوپ غلیظ ادویه دار همراه با میگو برش های سیب زمینی و پنیر سویا
سوپ اکور:
- سوپ دم گاو ادویه دار و غلیظ همراه با مواد دیگر
سوتو آیام:
سوپ جوجه ادویه دار همراه با قطعات کته و سبزیجات
ساگو ملاکا:
دسر ساگوی خنک شده همراه با شیر شکر قهوه ای (گولا ملاکا)
همانند ما ایرانی ها برنج نیز از غذاهای اصلی در مالزی محسوب می شود. مردم مالزی برنج را با انواع سبزیجات و گوشت ها می پزند و ادویه های مختلفی به آن می زنند. همچنین بعضی از غذاهای چینی مانند انواع نودل را در این کشور پیدا خواهید کرد. اگر عاشق نودل هستید، با هر طعمی می توانید این غذا را پیدا کنید. نودل ها به دلیل پخت سریعشان معروف هستند. نودل هایی که با تافی و پنیر تهیه می شوند، مرغ داشته و بسیار خوشمزه هستند.
برنج و مرغ هاینا نیز:
- برنج طبخ شده در آب مرغ که همراه مرغ پخته یا سرخ شده سرو می شود. بعضی از دکه ها گوشت خوک کبابی شیرین یا برشته را نیز به آن اضافه می کنند.
انگا پو فان:
- برنج پخته شده در ظروف سفالی که سس سویا بدان افزوده می شود. همراه با مرغ، قارچ، سوسیس های چینی وسبزیجات مختلف سرو می شود.
وانتان می:
- نودل (رشته های باریک) که همراه با سوپ با تکه های میگو یا برش های خوک یا مرغ چرخ شده سرو می شود.
نودل گوساله:
- نودل (رشته های باریک) که با گوشت آرام پز شده سرو می شود.
آسام لاکسا:
- این غذای مخصوص پنانگ است اما در همه جای مالزی یافت می شود. نودل برنج که با آب ماهی ادویه دار همراه با برش هایی از خیار و آناناس و خمیر میگو سرو می شود.
منبع: uwaterloo.ca