مقبره فردوسی در مشهد به دلیل ارتباط نزدیک با شاهنامه، اثر بزرگ ادبیات فارسی، و همچنین به‌عنوان آرامگاه بزرگ‌ترین شاعر ایرانی، محبوبیت زیادی دارد. فردوسی به‌عنوان نویسنده شاهنامه، کتابی که به تاریخ و افسانه‌های ایران اختصاص دارد، شناخته می‌شود. شاهنامه یکی از آثار بزرگ فرهنگی و تاریخی ایران است و به‌عنوان یک اثر بزرگ ادبی در جهان شناخته می‌شود. بنابراین، مقبره فردوسی به‌عنوان مکان خاصی که به یاد و خاطره این شاعر بزرگ اختصاص دارد، جذابیت زیادی برای علاقه‌مندان به ادبیات و فرهنگ ایران دارد. همچنین، مشهد به‌عنوان یکی از مقاصد زیارتی مهم در ایران، باعث شده تا مقبره فردوسی به‌عنوان یک جاذبه گردشگری موردتوجه قرار گیرد. آرامگاه فردوسی در شهر توس واقع شده و به‌عنوان یکی از مکان‌های مهم گردشگری ایران شناخته می‌شود.
ابوالقاسم فردوسی توسی (۳۲۹ – ۴۱۶ هجری قمری) یکی از بزرگ‌ترین شاعران و نویسندگان ایرانی است که شهرت جهانی به دست آورده است. او شاعر حماسه‌سرای ایرانی و نویسنده شاهنامه، حماسه ملی ایران، محسوب می‌شود. همچنین او را با لقب‌های “حکیم سخن” و “حکیم توس” شناخته‌اند. ابوالقاسم فردوسی توسی از خانواده دهقان و دهقان‌زاده بود. او در دوران حکومت سامانیان زندگی می‌کرد و هم‌زمان با جنبش استقلال‌خواهی و هویت‌طلبی در میان ایرانیان بود. شاهان سامانی با حمایت از زبان فارسی، زمینه‌ای مساعد برای ترویج زبان و فرهنگ ایرانی فراهم کردند و فردوسی به‌عنوان یک شاعر برجسته، الگوی خود را از نویسندگان قبلی گرفت و از تلاش‌های آنان برای ترویج زبان فارسی در قرون سوم و چهارم هجری الهام گرفت. او با بهره‌گیری از این سرمایه، توانست به آثار خود را شکوه و جلال ببخشد.
رزرو هتل در مشهد از سایت الی گشت
آرامگاه فردوسی در شهر توس در استان خراسان رضوی واقع شده و در فاصله حدود ۱۱ کیلومتری شمال شرقی مشهد قرار دارد.آثار باستانی این شهر، به‌ویژه کهن دژ، پس از سده‌ها، هنوز به‌جامانده است. این توس در تاریخ ۲۶ آبان ۱۳۷۵ با مجموعه ارگ و برج‌وبارو با شماره ۱۷۵۸ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. این شهر به دلیل وجود آرامگاه فردوسی، شاعر بزرگ ایرانی، به‌عنوان یکی از مقاصد گردشگری مهم در ایران شناخته می‌شود. آرامگاه فردوسی مکانی است که برای گردشگران و علاقه‌مندان به ادبیات و فرهنگ ایرانی جذابیت دارد.
آرامگاه فردوسی در دوران قاجاریه توسط حکومت ایران ساخته شده است. این ساختمان در سال ۱۹۳۴ میلادی به‌عنوان مکان دفن فردوسی، شاعر بزرگ ایرانی و نویسنده کتاب شاهنامه، افتتاح شد. فردوسی در شهر توس که در حال حاضر در استان خراسان رضوی ایران واقع شده است، زندگی می‌کرد. او در این شهر متولد شد و بسیاری از آثار ادبی خود را در این محل نگاشته است.
در سال ۱۳۱۳ خورشیدی، انجمن آثار ملی در ایران (که اکنون به نام انجمن آثار و مفاخر فرهنگی شناخته می‌شود) بازسازی نمادهای فرهنگی مانند «آرامگاه فردوسی» در توس را انجام داد. آرامگاه فردوسی بارها ساخته و ویران شده است. در آغاز سده چهارده خورشیدی و هم‌زمان با ملّی‌گرایی نوین ایران، تلاش‌ها برای ساخت آرامگاهی شایسته فردوسی آغاز شد. مساحت فعلی مجموعه آرامگاه تقریباً شش هکتار است و شامل باغ آرامگاه، استخر، تندیسی از فردوسی که اثر ابوالحسن صدیقی است، بنای یادبود، ساختمان‌های اداری، کتابخانه، موزه، آرامگاه مهدی اخوان ثالث و آرامگاه محمدرضا شجریان است. معماری داخلی بنا نیز شامل کاشی‌کاری‌ها، نقوش سنگی برجسته از داستان‌های شاهنامه و کتیبه‌های سنگی از سروده‌های فردوسی و دیگران است.
باغ آرامگاه فردوسی، یک مجموعه فرهنگی است که در منطقه توس واقع شده و در فاصله ۲۵ کیلومتری شمال غربی شهر مشهد قرار دارد. این مجموعه بین دو روستای طوس سفلی و اسلامیه، در مسیری که از بزرگراه مشهد تا قوچان منشعب می‌شود، واقع شده است. روستای پاژ که محل تولد فردوسی است، در فاصله ۲۸ کیلومتری شرق آرامگاه فردوسی قرار دارد.
ورود به این مجموعه از جنوب است و از دو طرف استخر روبروی ورودی به آرامگاه منتهی می‌شود. تندیسی از فردوسی که اثر ابوالحسن صدیقی است، در جلوی استخر قرار دارد. سه دسته فواره با گلبرگ‌های نیلوفر به نمایان سی‌سال رنج سرایش شاهنامه در استخر قرار دارند.
موزه طوس یا موزه فردوسی در سمت شمال غربی آرامگاه واقع شده است. بنای موزه توسط هوشنگ سیحون در سال ۱۳۴۷ ساخته شد و طراحی و اجرای آن با الهام از برخی عناصر معماری ایرانی انجام شده است. بنا این بار از مصالح مقاوم و باکیفیت ساخته شده است. در طبقه اول از ۲۴ ستون و در طبقه دوم از ۸ ستون استفاده شده است. تزیین نما نیز با همان سنگ‌های بنای قبلی انجام شده و قسمت‌های داخلی بنا با سنگ‌های مرمر پوشیده شده است. نمای بیرونی بنا نیز به شکلی مشابه بنای پیشین ساخته شده است. کاشی‌های معرق نیز با الهام گرفتن از دوران هخامنشی طراحی شده‌اند. سنگ مزار فردوسی و سنگ تصویر فروهر از جمله سنگین‌ترین سنگ‌های این مجموعه هستند که با وزن چهار تن در جهان شهرت دارند.
این موزه آثار سنگی از دشت توس را به نمایش می‌گذارد، از جمله انواع قطعات سفال دوره اسلامی و پیش از اسلام، سکه‌های طلا و نقره دوره اسلامی از قبیل تنگ‌ها، پیه‌سوزها، عطردان‌ها و… . همچنین انواع ظروف سفالی لعاب‌دار و بدون لعاب، ظروف مفرغی و هدایایی مانند انواع تابلوهای نقاشی از چهره فردوسی، داستان‌های شاهنامه، انواع فرش و قالیچه.
این کتابخانه در ضلع شرقی آرامگاه واقع شده و فرش‌های نفیسی در کف آن دیده می‌شود. ۹۰۰۰ جلد کتاب در این مکان قرار دارد که طبقه بالایی به عنوان سالن مطالعه و طبقه پایینی به عنوان مخزن کتاب است.
روی دیوارهای جنوبی و شرقی تالار نقشینه‌های برجسته سنگی از شاهنامه قرار دارند که توضیح مختصری از هرکدام به خط نستعلیق نوشته شده است. این نقشینه‌ها شامل زال در پناه سیمرغ، نبرد زال با شیر، به کمند گرفتن رستم رخش را، نبرد رستم با اژدها، نبرد رستم با دیو سفید، رفتن رستم به نبرد شاه مازندران، نبرد رستم با یکی از پیل‌تنان مازندران، آوردن رستم تیر دوشاخ را از جنگل و جنگ رستم با اسفندیار و پیروزی رستم هستند.
ساختار معماری آرامگاه چهارگوشه است و مساحت آن ۱۰۴۳ مترمربع است. ساختمان از هر چهارسو دارای پلکان است. این ساختمان به شکل مکعبی ساده با ارتفاع ۱۸ متر بر روی یک سکو قرار دارد. این مکعب از هفت مکعب کوچک‌تر تشکیل شده و به طور برهم نهاده ساخته شده است. روی سطوح این ساختمان، سروده‌هایی از شاهنامه حک شده‌اند که هرکدام دوازده بیت دارند. هر کتیبه دارای دو ستون است و هر کنج مکعب نیز یک ستون دارد که در مجموع دوازده ستون را تشکیل می‌دهند.
کتیبه‌ها با الگوهای هخامنشی تزیین شده‌اند. ستون‌ها به شکل دو سر گاو به‌هم‌چسبیده هستند و نگهبان قرنیزها و لبه‌های تزیینی هستند. بر روی مکعب در سمت جنوب، نشان فروهر حک شده است. طراحی آرامگاه به یاد زیگورات‌های باستانی است و نشان‌دهنده استواری و پایداری است، همچنین حرکت به سمت بالا را نیز نشان می‌دهد. این ساختمان از نخستین ساختمان‌هایی است که با تأکید بر معماری ایران باستان ساخته شده است.
ورود به بخش درونی آرامگاه از جهت غربی ساختمان انجام می‌شود. دو پلکان از دو طرف شمال و جنوب به زیرزمین و اتاق مدفن منتهی می‌شود. در دیوار پلکان‌ها، شش تکه نقش‌برجسته از سنگ قرار دارد که قبل از بازسازی در دو طرف راهرو ورودی اتاق مدفن وجود داشت. این تکه‌ها داستان‌های “پیکار رستم”، “جنگ دلاوران ایرانی و تورانی” و “نبرد رستم و سهراب” را در سمت جنوبی پلکان نشان می‌دهند، و داستان‌های “داریوش بزرگ بر تخت سلطنت”، “دو نفر از اسپهبدان در حضور شاهنشاه ساسانی” و “آمدن پادشاه هندوستان به دربار ایران” را در سمت شمالی پلکان نمایان می‌سازند.
آرامگاه فردوسی یکی از مکان‌های تاریخی و فرهنگی ایران است که به عنوان مکان دفن شاعر بزرگ ایرانی، حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی شناخته می‌شود. آرامگاه فردوسی نمادی از ارزش‌های فرهنگی و ادبی ایران بوده و محل تجلی احترام و ارادت به شاعران و ادبیات فارسی محسوب می‌شود.
مطالب مرتبط: باغ گیاه شناسی مشهد راهنمای سفر به مشهد
۲ نظرات