آتشگاه اصفهان یکی از دیدنی‌ترین و جالب‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر برای افرادی است که به بازدید از بناهای باستانی علاقه دارند. با وجود این که این آتشگاه یکی از قدیمی‌ترین دژها و معابد به‌جامانده از دوران ساسانیان است، اما به دلیل مسیر سخت دسترسی به آن، بسیاری از گردشگران ترجیح می‌دهند که قید بازدید از آن را بزنند. به همین دلیل هم آتشگاه اصفهان در لیست جاذبه‌های گردشگری کمتر شناخته شده این شهر قرار گرفته است. اما اگر مسیر سخت این معبد باستانی به‌جامانده از سلسله ساسانیان برای شما مهم نیست و ترجیح می‌دهید تا بیشتر با آن آشنا شده و در سفر بعدی خود به اصفهان از آن دیدن کنید، ادامه این مطلب از مجله گردشگری الی گشت را به هیچ عنوان از دست ندهید. در ادامه این مطلب قصد داریم تا همه چیز را درباره آتشگاه اصفهان به شما بگوییم. 
معرفی آتشگاه اصفهان
آتشگاه اصفهان، یکی از مهم‌ترین آتشگاه‌های باستانی مربوط به دوره ساسانیان در این شهر است که با نام‌های دژ مهربین و قلعه ماربین هم شناخته می‌شود. باستان شناسان پس از مطالعه بر روی این بنا، ابتدا نظر داشتند که قدمت آتشگاه اصفهان به ۱۴۰۰ سال پیش از میلاد مسیح می‌رسد. اما با مطالعات بیشتری که بر روی این بنا انجام شد، نتیجه دومی که به دست آمد، قدمت این بنا را به حدود ۷۰۰۰ سال پیش ربط داد. آن طور که مطالعات گروهی از باستان شناسان نشان می‌دهد، در ابتدا آتشگاه اصفهان تنها محلی برای استراحت پادشاه بوده است. پادشاهان آن زمان می‌توانستند هنگام سفرهای طولانی و سخت خود، در این منطقه استراحت کرده و پناه بگیرند. اما رفته‌رفته این مکان کاربری خود را تغییر داد و به یک آتشگاه تبدیل شد.
آتشگاه اصفهان: از عبادتگاه زرتشتیان تا دژ دیده‌بانی ساسانیان
در دین زرتشت، آتش بسیار مقدس بوده و در معابد و عبادتگاه‌ها حتماً باید آتش را روشن نگه می‌داشتند. آتشگاه اصفهان هم یکی از این معابد بوده که همواره آتش مقدس در آن زنده نگه داشته می‌شد. گویا کاربری اصلی این بنا برای مدتی بسیار طولانی همان آتشگاه و محل برگزاری مراسم‌های دینی برای پرستش آتش بوده است. اما در شواهد نشان می‌دهند که در دوران ساسانیان، علاوه بر عبادتگاه، از این مکان برای دیده بانی و محافظت از شهر هم استفاده می‌شده است. این قلعه ساختار بسیار محکمی داشته و دید خوبی هم به اطراف داشته است، به همین دلیل هم باستان شناسان گمان کرده‌اند که در دوران ساسانیان مرمت‌های مختلفی در این بنا صورت گرفته و از آن برای دیده بانی شهر و محافظت از آن استفاده شده است.
در سال ۱۳۳۰ آتشگاه اصفهان با کد ۳۸۰ در لیست آثار ملی ایران قرار گرفت. با وجود این که این بنا یکی از جاذبه‌های گردشگری کمتر شناخته شده اصفهان است، اما از نظر تاریخی اهمیت بسیار زیادی برای کشور دارد. در سال ۱۳۵۰ به دستور پادشاه، پروژه مرمت کامل آتشگاه برنامه ریزی شد و در سال ۱۳۵۳ آخرین بازسازی عظیم و اساسی آتشگاه اصفهان صورت گرفت. برخی از درب‌های آن هم برای همیشه بسته و استتار شد تا از آسیب رسیدن به آن توسط توریست‌ها جلوگیری شود.
رزرو هتل اصفهان از سایت الی گشت
معماری آتشگاه اصفهان از گذشته تا به امروز
همان طور که در بخش قبلی با هم مرور کردیم، ساختار آتشگاه اصفهان بسیار محکم بوده و در برابر صلاح‌های جنگی زمان خود مقاومت بی نظیری داشته است. ساختار آتشگاه به صورت ۸ ضلعی بوده و به افراد اجازه می‌داده که به طور کامل به هر ۸ سمت تسلط داشته باشند. همین موضوع هم امنیت پادشاهان را هنگام استراحت در این بنا تضمین می‌کرده است و هم در دوران ساسانیان و زمانی که این بنا به‌عنوان دیده‌بانی استفاده می‌شد، سربازان می‌توانستند به راحتی هر خطری را مشاهده کرده و به ارتش شهر اطلاع بدهند.
اکنون از آتشگاه اصفهان تنها ۲ طبقه به جای مانده است، اما آن طور که مطالعات باستان شناسان و کارشناسان معماری نشان می‌دهد، این بنا در گذشته ۵ طبقه داشته است. همچنین گفته می‌شود که در آخرین طبقه آن، آثار مربوط به وجود یک گنبد بر روی آتشگاه هم دیده می‌شود. در بالای آن یک اتاق هشت گوشه بسیار محکم وجود داشته که به باور برخی از افراد، محل نگهداری آتش مقدس بوده است. در گذشته در آتشگاه اصفهان اتاق‌های دیگری هم ساخته شده بود که کاربری‌های گوناگونی داشتند. اما برخلاف سایر قسمت‌های بنا که از خشت‌های خام قوی و قطور، خاک رس و نی ساخته شده بودند، این اتاق‌ها ساختار چندان قوی نداشتند و از بین رفتند.
با وجود این که در این آتشگاه می‌توان بخش‌ها و اتاق‌های مختلفی را مشاهده کرد، هیچ‌کدام از باستان شناسانی که روی آن تحقیق می‌کردند، باور ندارند که این بنا روزگاری محل اقامت دائمی کسی بوده باشد. در بخش‌ها و اتاق‌های مختلف آتشگاه اصفهان آثاری از آب انبار و سایر بخش‌های مهم برای زندگی به چشم نمی‌خورد. بنابراین تنها کاربری‌های تخمین زده شده برای معماری و ساختار قلعه ماربین، استراحتگاه پادشاهان، عبادتگاه زرتشتیان و دیده بانی برای محافظت از شهر بوده است.
موقعیت مکانی و دسترسی به آتشگاه اصفهان
موقعیت مکانی آتشگاه اصفهان در ارتفاع ۱۰۰ متری کوه آتشگاه در ۸ کیلومتری غرب اصفهان است. با توجه به موقعیت مکانی این بنای باستانی، امکان دسترسی به آن با وسایل حمل و نقل عمومی چندان میسر نیست. اما می‌توانید با مترو یا اتوبوس تا یکی از مناطق نزدیک این آتشگاه رفته و سپس با تاکسی به کوه آتشگاه بروید.
امکان سفر به کوه با خودروی شخصی هم وجود دارد، اما باید در نظر داشته باشید که نمی‌توان با خودرو به بالای کوه و نزدیکی آتشگاه اصفهان رفت. با هر روشی که خود را به دامنه‌های کوه برسانید، باید باقی مسیر را تا بالای کوه با پای پیاده سپری کنید. سخت بودن کوه نوردی برای بسیاری از افراد باعث شده است که مسافران و گردشگران زیادی قید بازدید از این قلعه را بزنند. اما زمانی که بالای کوه آتشگاه رسیده و در قلعه ماربین بایستید، می‌توانید نمایی بی نظیر و نفس گیر از شهر داشته باشید و همچنین از یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین آتشگاه‌های باستانی ایران دیدن کنید.
بهترین زمان بازدید از آتشگاه اصفهان
در بیشتر مواقع، فصل‌ها تأثیر چندان زیادی روی تجربه بازدید از آثار تاریخی ندارند، اما به دلیل موقعیت مکانی آتشگاه اصفهان، توجه به فصل بازدید از این قلعه بسیار مهم است. در تابستان گرمای طاقت فرسایی در اصفهان وجود داشته و در این منطقه هم تابش آفتاب بیشتر است. به همین دلیل بالا رفتن از کوه در آفتاب سوزان می‌تواند خیلی سخت باشد. در پاییز و زمستان هم سرمای زیادی در این کوه وجود داشته و ممکن است بارش برف بالا رفتن از آن را بسیار دشوار کند. به همین دلیل توصیه می‌شود که در بهار و ترجیحاً در ماه‌های اردیبهشت و خرداد از آتشگاه اصفهان دیدن کنید.
در ضمن فراموش نشود که در این منطقه چندان امکانات رفاهی زیادی وجود نداشته و نور بسیار کم است. بنابراین حتماً در روشنایی روز برای بازدید از آتشگاه اصفهان رفته و به هیچ عنوان در تاریکی به کوه نروید. به دلیل کمتر شناخته شدن این جاذبه گردشگری اصفهان، در هیچ ساعتی از روز جای نگرانی برای شلوغی منطقه نخواهد بود.
ایران گردی با الی گشت
در این مطلب با یکی از مهم‌ترین آتشگاه‌های باستانی ایران، آتشگاه اصفهان آشنا شدیم. قدمت آتشگاه اصفهان به گفته مورخان و باستان شناسان به دوران ساسانیان باز می‌گردد. در گذشته این بنا دارای ۵ طبقه و کاربری‌های مختلفی بوده است. این آتشگاه هم محل استراحت پادشاهان، هم محل عبادت زرتشتیان و هم محل دیده بانی برای محافظت از شهر بوده است. امروزه تنها ۲ طبقه از آن به‌جای‌مانده و اتاق‌های بسیاری هم تخریب شده‌اند، اما با این وجود این بنا می‌تواند یکی از شگفت‌انگیزترین و زیباترین بناهای اصفهان برای دوست داران آثار باستانی باشد. در صورتی که قصد دارید تا با آثار باستانی بیشتری در اصفهان آشنا شده و درباره فرهنگ، غذاهای سنتی و بهترین اقامتگاه‌های این شهر توریستی ایران اطلاعات بیشتری داشته باشید، سایر مطالب الی گشت را به هیچ عنوان از دست ندهید. از همراهی شما تا پایان این مطلب سپاس گزاریم.
سؤالات متداول
آتشگاه اصفهان کجاست؟
آتشگاه اصفهان در ۸ کیلومتری غرب این شهر و در ارتفاع ۱۰۰ متری کوه آتشگاه قرار گرفته است. برای رسیدن به این آتشگاه، باید از کوه بالا رفت که ممکن است برای برخی از مسافران سخت باشد.
دلیل اهمیت آتشگاه اصفهان چیست؟
آتشگاه اصفهان یکی از چهار معبد باستانی به‌جامانده از دوران ساسانیان بوده و از نظر تاریخی برای ایران و ایرانیان اهمیت بسیار زیادی دارد.
بهترین زمان بازدید از آتشگاه اصفهان کی است؟
بهترین زمان بازدید از آتشگاه اصفهان در فصل بهار و در روشنایی روز است. در فصل تابستان، پاییز و زمستان به دلیل گرم و سرد بودن هوا، بالارفتن از کوه می‌توان دشوار باشد.
مقالات مرتبط