آتشفشان ها همیشه جزو پدیده های طبیعی بی نهایت زیبا و البته بسیار ترسناک بوده اند. بارها شده که شهر یا روستایی بدون اینکه حتی نشانه هایی از قبل ببیند، با فوران یک آتفشان به طور کل نابود شده است و یا فعالیت های خفیفی از قبل نشان دهنده فوران بوده و باعث شده مردم وسایل ضروری خود را جمع کرده و از شهر بیرون بزنند. حالا می خواهیم به ایتالیا برویم؛ درست در غرب شهر ناپل، منطقه ای وجود دارد که با دهانه و مخروط های آتشفشانی پرشده است. آتشفشان فلگرایین ایتالیا یکی از جالبترین پدیده های آتشفشانی است که می توانید بخارهای آن را ببینید. الی گشت در ادامه برای شما این آتشفشان را معرفی کرده است.
مطالب مرتبط: آتشفشانی که ۳۰ هزار نفر را کشت و تنها ۱ نفر جان سالم به در برد! چرا آتشفشان فوران می کند؟
درست در قلب ناپل می توانید منطقه ای با دهانه های آتشفشانی ببینید؛ فواره گازهای بخار و سولفور به طور مداوم از شکاف ها و فومارول ها (دودخوان) تخلیه می شوند که نشان دهنده این است که در زیر زمین، جایی یک ابرآتشفشان وجود دارد که خستگی ناپذیر و زنده است. فلگرایین فیلد، که در زبان ایتالیایی به کمپی فلگری (Campi Flegrei) شناخته می شود، برای اولین بار چیزی حدود ۳۹ هزار سال پیش فوران کرد و دانشمندان معتقدند در زمانی که این فوران صورت گرفت، آنقدر عظیم و با شدت بود که نسل باقیمانده از انسان های نئاندرتال به خاطر آن منقرض شدند.
آبشارهای خاکستر داغ که از فوران نشأت گرفته بودند تا جاهای بسیار دوری از جمله گرینلند دیده شدند که در یخ ها و یخچال های طبیعی آنجا، به یخ تبدیل شدند. همچنین در کوه های قفقاز جنوبی روسیه، لایه های خاکستر در غارها همراه با استخوان انسان های نئاندرتال و مصنوعات دیگر کشف شد. آتشفشان فلگرایین ایتالیا در زمان رومی، مقصد محبوبی برای گذارندن تعطیلات محسوب می شود. در سواحل شمال غربی خلیج تاپل، در میان فلگرایی فیلد، یک ریزورت ساحلی محبوب بود که به نام بایائی (Baiae) شناخته می شد و در آن ویلاهای لوکس تابستانی قرار داشت که محل تفرجگاه مردم ثروتمند رومی نظیر جولیو سزار، نرو و هادرین بود. بخش بزرگی از ویرانه های بایائی در حال حاضر زیر آب قرار گرفته است، زیرا در فعالیت های آتشفشانی این محله به مرور غرق شده است.
بین سال های ۸ هزار تا ۱۷۰۰ سال پیش از میلاد، ۱۳ فوران ماقبل تاریخ ثبت شده که از لحاظ شدت مابین متوسط تا شدید قرار داشتند. در آثار ثبت شده تاریخ، اولین فوران در سال ۱۱۹۸ گزارش و مکتوب شده است. این فوران، از لحاظ شدت کوچک بود و تقریبا هیچ گونه آثار تخریبی و خسارتی از آن گزارش نشده است. در سال ۱۵۳۸، آتشفشان فلگرایین ایتالیا مجددا در طول یک دوره ۸ روزه فوران کرد و آنقدر مواد مذاب مختلف به بیرون روانه کرد تا یک تپه جدید با ارتفاعی حدود ۱۲۲ متر ایجاد شد که از آن پس با نام مونت نووو (Monte Nuovo) خوانده می شد. شدت این آتشفشان به حدی بود که تمام درختان اطراف تا شعاع ۵ کیلومتر را انداخت. علاوه بر آن، شواهدی وجود دارد که زمین اطراف این منطقه به صورت دوره ای بالا رفته و چندین بار فروکش کرده است.
این پدیده عجیب در قرن هجدهم نیز دیده شد؛ هنگامی که پادشاه چارلز ناپل دستور به کاوش یک بازار روم شرقی یا macellum در نزدیکی سواحل شهر پزوولی داد. در نزدیکی سه ستون سنگ مرمر این بازار، حفره هایی مشاهده می شوند که توسط حلزون های دریایی ساخته شده اند، در صورتی که در آن زمان، ستون ها حدودا ۶ متر بالاتر از سطح دریا ساخته شده بودند و این همان موضوع عجیبی بود که ذهن محققان را درگیر کرد. ظاهرا، این ستون ها در ابتدا بالای آب بوده اند، اما گویا حدودا ۷ متر به پایی کشیده شده اند و سپس در تاریخ دیگری دوباره ظاهر شدند که نشان می دهد زمین فرو رفته و دوباره بالا آمده است.
چارلز لیل، زمین شناس اسکاتلندی، معتقد است که یک راهروی زیرزمینی عمیق ماگما وجود دارد که بارها و بارها با سنگ مذاب مجددا پر شده و باعث بالا رفتن زمین می شود. این پدیده در حال حاضر به عنوان برادیسیسم (bradyseism) شناخته شده است. اکنون ما می دانیم که زمین های اطراف این منطقه در زمان ساخت بازار در حال نشست بوده اند تا زمان قرون وسطی، وقتی که دوباره شروع به بالا آمدن حدودا ۷۰۰ تا ۸۰۰ سال بعد از میلاد کردند.
سپس یک دوره فرونشینی جدید شروع می شود، بعد از آن که فورانی در سال ۱۵۳۸ اتفاق افتاد. زمانی که با فوران ۱۵۳۸، راهروی زیر زمینی ماگما تخلیه شد، زمین های اطراف دوباره شروع به نشت و فرونشینی کرد. در هر صورت می توان گفت که در طول ۵۰ سال گذشته، این زمین ها به طور مداوم در دوره های مختلف بالا رفته و فرو نشسته است.
تحقیقات اخیر نشان داده است که بالا رفتن دوره ای زمین، سنگ ها را تحت فشار زیادی قرار می دهد و آنها را شکننده تر و آسیب پذیرتر می کند، به طوری که آن ها ماگما را در یافتن راهی برای رسیدن به سطح آماده می کند. قبلا تصور می شد که به محض این که فشار در محفظه ماگما کاهش پیدا کند، تنش در سنگ های بالای آن نیز کاهش می یابد، اما شبیه سازی و تحقیقات جدید نشان می دهد که سنگ‌ها هرگز از فشار رها نمی شوند. وقتی که زمین بالا رفته و سنگ ها بشکنند، ماگما به شکاف ها تزریق می شود و در نتیجه، سنگ های اطراف تحت فشار و تنش را حفظ می کند. با هر مرحله افزایش، نیروهای تنش ایجاد شده، سنگ ها را بیشتر و بیشتر شکننده می کنند.
مانند کالدرای یلوستون (Yellowstone caldera) در غرب ایالات متحده، هیچ کس نمی تواند بگوید که آتشفشان فلگرایین ایتالیا کی فوران خواهد کرد اما برای سه میلیون نفری که در ناپل و مناطق اطراف آن زندگی می کنند، این چیزی است که باید مورد توجه قرار گیرد. یک فوران در این آتشفشان می تواند یک زمستان آتشفشانی به راه اندازد که جان میلیون ها نفر را در سراسر جهان به خطر بیندازد.
منبع: amusingplanet.com