میراث به جای مانده از مهندسی بیزانسی ها زیر خیابان های استانبول
یک فرانسوی در قرن پانزدهم پس از ورود به قسطنطنیه در سفر به ترکیه، داستان های عجیبی درباره اینکه محلی ها سیستمی برای تولید آب سالم و تمیز طراحی کرده اند و حتی از سوراخ های موجود در آب انبارها ماهیگیری می‌کنند، به گوشش خورد. او که محسور این داستانها و افسانه بناهای زیرزمینی شده بود، تصمیم گرفت تحقیق بیشتری انجام دهد. در ادامه با الی گشت همراه باشید.
مطالب مرتبط: زیبایی می خواهید؟ به قصر دلما باغچه استانبول بروید! کاخ معروف توکاپی در استانبول
این آب انبارها که یکی از معدود میراث‌های با شکوه دوره بیزانس است، در واقع یک استخر ساخته دست بشر است که به اندازه دو برابر یک زمین فوتبال مساحت داشته و طاق‌های آجری آن توسط ۳۳۶ ستون سی فوتی از خرابه های رومی واقع در نزدیکی شان جدا شده‌اند.
آب انبارهای باسیلیکا که به طور شگفت انگیزی قرن ها جنگ و نزاع را به سلامت از سر گذرانده‌اند، در حقیقت سال ۵۳۲ میلادی توسط امپراتور بیزانسی، ژوستینیان یکم، برای ذخیره آب سالم برای قصر و ساختمان های اطرافش ساخته شد. در ترکی به این مکان یره باتان سرایی می‌گویند که به معنی مکان زیر‌آب رفته است. اما در انگلیسی به واسطه مکانشان به آب انبارهای سلطنتی (Basilica Cistern) مشهورند.
وقتی ژوستینیان کار عمارت آب انبار را شروع کرد، قسطنطنیه، هنوز زیر سایه شورش نیکا که ژانویه همان سال رخ داده بود، بود. تماشاگرانی که برای تماشای یک مسابقه ارابه رانی رفته بودند، ناگهان از کنترل خارج شدند و سر به شورش گذاشتند. این شورش منجر به سوختن بخش اعظم پایتخت در آتش شد و با کشتار ۳۰هزار شورشی توسط سربازان ژوستینیان به پایان رسید. ساخت آب انبارها بخشی از اقدامات برای بازسازی شهر پس از این حادثه بود.
در گذشته، بازدیدکنندگان آب انبارها با کرایه یک قایق پارویی به گشت و گذار در بین ستون‌ها می پرداختند. طی تعمیرات دهه ۱۹۸۰ آب انبارها لایروبی شد، روشنایی به آن ها اضافه و مسیرهای پیاده رو و حتی کافی شاپ برای بازدیدکنندگان ساخته شد. هنوز هم در قسمت‌های کم عمق می‌توانید ماهی‌ها را داخل آب انبار مشاهده کنید که به پاکی آب هم کمک می‌کنند.
در بخش انتهایی آب انبار، دو ستون را می بینید که بر پایه دو شمایل سر، شبیه به الهه گان مشهور اساطیری قرار گرفته اند. تاریخچه و ریشه این سرها هنوز نامعلوم است. اما این حدس زده می شود که این دو سر در اصل از یکی از بناهای مذهبی قدیمی آورده شده‌اند. چون تصاویر آنها بسیار شبیه الهه نگهبان اساطیری، مدوسا، است. بسیار احتمال دارد، قرار دادن این دو شمایل در پایه ستون ها، آن هم به صورت وارونه و افقی، نمایش قدرتی از سوی امپراتوری مسیحی پس از بیزانسی‌ها بوده باشد. شاید هم فقط برای اینکه در ستون ها جا شوند، به این صورت قرار گرفته اند.
منبع: atlasobscura.com