ایران کشوری است که در فصل تابستان مناطق گرم بسیاری دارد و گرمازدگی در سفر در مسیر و گاهی در مقصد سفری ممکن است برایتان ایجاد شود. گرمازدگی زمانی اتفاق می افتاد که گرمای بیش از حدی به بدن می رسید و در نتیجه باعث پدیده ی گرمازدگی می شود. زمانی پدیده ی گرمازدگی اتفاق می افتند که درجه بدن ما به دمای بالای چهل درجه سانتی گراد برسد و این اتفاق در مناطق گرم رخ می دهد. گرما زدگی نیاز به درمان دارد و خوب است که مراقبت و درمان های گرمازدگی را بدانیم. در این مقاله الی گشت به توضیح کامل گرمازدگی می پردازد و راه درمان های آن را شرح می دهد.
تضمین بهترین قیمت بلیط هواپیما، بلیط قطار و رزرو هتل در تمامی نقاط جهان فقط در الی گشت.
در گرمازدگی در سفر ابتدا خوب است که دمای بدن را بشناسیم. دمای مرکزی بدن در اندام های داخلی مانند کبد قرار دارد که معمولا بین ۳۶ تا ۳۸.۵ است و زمانی که به بالاتر از این حد برود یا تب اتفاق می افتد و یا عارضه گرمازدگی است که باید بسیار زود هر یک از آن ها درمان شود. در زمان گرمازدگی خوب است بدانید که بدن قادر به حفظ یکپارچگی فیزیولوژیکی خود نیست و در نتیجه عملکرد طبیعی بدن کاهش یافته است و در بسیاری مواقع گرمازدگی به سرعت بر قلب، مغز و ماهیچه ها اثر میگذارد. پس گرمازدگی در سفر و یا هر موقعیت دیگری را باید بسیار جدی بگیرید.
حقایقی مربوط به گرمازدگی
- دمای بدن بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد به عنوان گرمازدگی شدید تعریف شده است.
- خستگی گرمایی (Heat exhaustion) یکی از مراحل جدی تر گرمازدگی است.
- هر فعالیتی که شامل ورزش در محیط گرم و مرطوب شود، خطر ابتلا به گرمازدگی را افزایش می دهد (مثلا گرمازدگی در سفر در مقاصد گرم تری که با فعالیت هایی مانند طبیعت گردی همراه است، بیشتر خواهد شد).
مطالب مرتبط: یک روز قبل از سفر چه کارهایی را باید انجام دهیم؟ نکات ایمنی خودرو قبل از سفر چرا در اتوبوس حالمان بد می شود؟ راه حل چیست؟
گرمازدگی در دو نوع اتفاق می افتد یکی گرمازدگی ناشی از فعالیت است که در این مواقع به علت فعالیت فیزیکی بیش از حد در هوای گرم و مرطوب هر فردی ممکن است دچار گرمازدگی شود و به مدت چندین ساعت دارای سردرد و رنگ پریدگی نیز می شود و معمولا ورزشکاران چون فوتبالیست ها در مسابقات که در آب وهوای گرم برگزار می شود و یا افراد نظامی که در موقعیت و محیط های گرم باید انجام وظیفه و خدمت رسانی داشته باشند گرمازدگی ناشی از فعالیت بدنی را ممکن است تجربه کنند.
گرمازدگی ناشی از شرایط بدنی نوع دیگر گرمازدگی است این حالت به علت فعالیت بدنی بالا در محیط گرم و مرطوب ایجاد نمی شود و به خاطر گرمای بیش از هوا و تاثیر بر بدن فرد ایجاد می شود که تا چند روز ممکن است علائم آن باشد. اکثر گرمازدگی در سفر از نوع دوم است و گرمازدگی ناشی از شرایط بدنی برای بسیاری اتفاق افتاده است.
گرمازدگی دارای چندین علامت است مانند تعریع شدید، سردرد، سر گیجه، خستگی، قرمز شدن پوست و ایجاد کهیر بر روی پوست بر اثر تابش شدید آفتاب، حالت تهوع که در بسیاری از اوقات ممکن است شما دارای دو یا سه علامت را داشته باشید باشید به طور مثال دمای بدن تان بیش از چهل درجه برسد و دارای سردرد شدید ، تعریق و اسپاسم عضلات شوید این سه عارضه شایع ترین عارضه برای گرمازدگی هستند. اگر گرمازدگی در سفر داشتید واین علایم شدید را داشتید بسیار آن را جدی بگیرید.
البته گرمازدگی ها بسیار شدیدی نیز به نام آنهیدروزیس و آتاکسی نیز وجود دارد. در مورد گرمازدگی آنهیدروزیس Anhidrosis مربوط به آن دسته از افرادی می شود که پوست شان خشک است و بدنشان عرق نمی کند این افراد هنگامی دچار گرمازدگی می شوند باید زود به پزشک مراجعه کنند و معمولا با یک سرم حالشان بهتر می شود. عرق کردن یکی از نشانه های سلامت انسان است و باید بدانید اگر بدنتان عرق نمی کند خودش یک عارضه محسوب میشود.
در گرمازدگی آتاکسی/ Ataxia این افراد در هماهنگی و حرکات هماهنگ بدن مشکل پیدا می کنند و این مورد هم نیاز به حضور پزشک دارد. به غیر از این دو مورد شما می توانید با راهکارهایی برای گرمازدگی آن را درمان کنید اما در صورت تپش قلب بسیار بالا و یا وجود مشکلات تنفسی باید حتما به اورژانس تماس بگرید. چنانچه افراد از همسفرتان بودن و گرمازدگی در سفر برایشان پیش آمد به سرعت به یک مرکز درمانی مراجعه کنید.
مراحل این نوع گرمازدگی عبارتند از:
- تعرق مفرط
- خستگی
- قرمز شدن پوست
- گرفتگی عضلانی، اسپاسم و درد
- سردرد یا سرگیجه خفیف
- حالت تهوع
این نوع گرمازدگی را اگر به حال خود رها کنید ممکن است به سکته گرمایی (heat stroke) منجر شود که شرایط بسیار خطرناکی برای بدن است. علائم آن عبارتند از:
- پوست سرد، رنگ پریده و مرطوب
- عرق بسیار شدید
- ضربان سریع اما ضعیف قلب
- تهوع، استفراغ و اسهال
- سردرد
- گرفتگی عضلات
- خستگی
- ضعف
- تشنگی شدید
- سرگیجه
- دشواری توجه یا تمرکز
- تورم خفیف پا، مچ پا یا انگشتان دست
- غش کردن به طور موقت یا از دست دادن هوشیاری
سکته گرمایی بدون درمان، می تواند به عوارض خطرناکی به خصوص در کودکان، کسانی که سیستم ایمنی بدن آنها به خطر افتاده است و افراد بالای ۶۵ سال منتهی شود. گرمازدگی در سفر نیز بیشتر احتمال دارد باعث عوارض در افراد مبتلا به بیماری های قلب و فشار خون است. در این نوع گرمازدگی، دمای بدن بیش از بسته به درجه حرارت طبیعی بدن فرد بین ۳۹.۴ تا ۴۰ خواهد شد. دما و بسیاری از علائم اولیه تقریبا شبیه فرسودگی و گرفتگی گرمایی است.
عوارض سکته گرمایی شدید عبارتند از:
- تشنج
- نارسایی ارگان ها
- کوما
- مرگ
علائم سکته گرمایی عبارتند از:
- ضربان سریع، قوی یا بسیار ضعیف
- تنفس سریع و عمیق
- کاهش تعریق
- پوست داغ، قرمز، مرطوب یا خشک
- حالت تهوع
- سردرد
- سرگیجه
- سردرگمی
- اختلال موقعیت یابی
- تاری دید
- تحریک پذیری و یا تغییرات خلقی
- عدم هماهنگی
- غش کردن یا از دست دادن هوشیاری
گرمازدگی بیشتر برای افراد مسن و کودکان و نوزادان اتفاق می افتد. بین ۳ تا ۵ درصد افراد نشان داده شده که افراد دچار گرمازدگی از فعالیت ناشی زیاد در گرما و رطوبت فوت می کنند. گاهی نیز باعث اختلال یک کارکرد اندام تا آخر عمر می شود. سن، نوشیدن الکل، دمای فرد هنگامی گرمازدگی، دما فرد قبل از گرمازدگی ، اعتیاد به سیگار، استفاده از غذاهای پر چرب شرایطی است که ممکن است گرمازدگی را به یک عارضه حاد تبدیل کنید و حتما سن و شرایط افراد باید درنظر گرفته شود. داشتن بیماری خاص چون کلیوی، قلب و عروق و بیماری های تنفسی این شرایط را پیچیده می کند. اگر به سفرهای گروهی می روید حتما برای چلوگیری از گرمازدگی در سفر بیماری های خودتان را به راهنمای سفر اطلاع دهید تا بتواند در بهبود سلامت شما بهترین راهکار را انجام دهد.
استفاده از کمپرس یخ روی گردن، کشاله ران و زیر بغل به سرعت دمای بدن را کاهش می دهد پس در سفرهایتان برای جلوگیری از گرما زدگی خوب است این روش را انجام دهید. یک بطری آب معدنی یخ زده نیز در سفر می تواند جای کمپرس یخ را استفاده کنید و نیاز شما را برطرف کند. خوردن مایعات کم نمک مانند نوشیدنی ورزشی ها از دیگر راهکارهایی که برای درمان گرمازدگی باید انجام دهید. شخصی که دچار گرمازدگی شده است به سرعت در یک جای خنک و با تهویه مناسب باید قرار بگیرد.
اگر این امکان دارید پای فرد گرمازده در یک لگن آب که خیلی سرد نیست و در اصطلاح ولرم است قرار بدهید. بدن آن ها را می توانید با حوله خیس کنید و دمای بدنشان کاهش پیدا کند. باید از خوردن داروهای چون آسپرین و استامینفون و هر داروی دیگری جلوگیری کنید. تمامی راه کار ها نه تنها می توانید هنگام گرمازدگی در سفر انجام دهید بلکه می توانید در هر مکانی که برایتان این عارضه به وجود آمد و از نوع حاد نبود با این شیوه ها آن را درمان کنید.
- خوردن آب سرد
- در آوردن لباس های اضافی
- دراز کشیدن و استراحت کردن
- حمام یا دوش سرد گرفتن
- قرار دادن یک پارچه خنک و مرطوب روی پیشانی
- قرار دادن مچ دست زیر آب سرد به مدت ۶۰ ثانیه
- انجام ندادن فعالیت تا زمانی که علائم از بین نرفته است
- قرار دادن یخ زیر بازوها و کشاله ران
- قرارگیری جلوی پنکه برای خنک شدن
- اگر بدنتان به فعالیت های شدید در هوای گرم عادت ندارد، ورزش کردن و یا پیاده روی را در زمان های گرم روز فراموش کنید.
- در هوای گرم بدن به سرعت آب از دست می دهد، پس حتی اگر تشنه هم نیستید باید مرتب آب بنوشید.
- بهتر است در هوای گرم، خوراکی و غذاهای پرچرب را فراموش کرده و به جای آن ها از سبزیجات و میوه ها تازه استفاده کنید.
- همراه خود لیموترش داشته باشید و هنگام غذا خوردن آن را میل کنید. همچنین می توانید چند قطره لیمو ترش در لیوان آب خود بریزید.
- لباس ها نیز نقش مهمی در گرمازدگی در سفر دارند. سعی کنید لباس های نخی را جایگزین لباس های پلاستیکی کنید.
- اگر در معرض آفتاب شدید قرار دارید، کلاه، عینک و ضد آفتاب را همیشه با خود داشته باشید.
- می توانید یک هدبند یا دستمال سر مرطوب به همراه داشته باشید و با قرار دادن آن روی سرتان دمای بدن را تا حدی کنترل کنید.
- برای پیشگیری از گرمازدگی در سفر بهتر است به جای چای و قهوه که کافئین زیادی دارند، آب‌میوه یا دیگر مایعات خنک بنوشید.
این پدیده گرمازدگی برای کودکان و نوزادان ممکن است بسیار اتفاق بیفتد اما خوب است بدانید که کودکان نیز به سرعت نیز درمان می شوند. به سرعت از کمپرس آب سرد استفاده کنید و از حوله های خیس خنک بهره مند شوید. همچنین یادتان باشد کودک و فرزند خود را در یک محیط کاملا سرد قرار ندهید و دما را حتما چک کنید تا باعث سرما خوردگی در آنان نشود. گرمازدگی در سفر بیشتر ممکن است برای کودکان و سالمندان اتفاق بیفتد و به این و قشر باید بیشتر توجه کنید.
چه گرمازدگی در سفر و یا چه در مکانی دیگر رخ بدهد با توجه به شناخت بدنتان برایتان می توانید با چندین راهکار ساده از آن جلوگیری کنید. در فصل تابستان اگر به سفر میروید و یا کلا در هر فصل یک منطقه با دمای بالای چهل درجه سفررفته اید باید مایعات فراوان بنوشید. خوردن روزانه۱۲ عدد لیوان آب برای بدن لازم است و در فصل گرما و یا مکان گرم آن را افزایش دهید. از نوشیدنی و آب میوه های طبیعی استفاده کنید و از نوشیدنی ها که دارای شکر یا قند هستند مانند نوشابه پرهیز کنید. یادتان باشد اگر این اتفاق برای شما می افتد از خوردن چای و قهوه پرهیز کنید.
می توانید از شربت خاکشیر با شیرینی کم و یا گل ختمی بهره مند شوید. در ایران در هر مکان که بخواهید در تابستان شربت خاکشیر و یا گل ختمی را می توانید پیدا کنید. البته گل ختمی مانند خاکشیر رایج نیست ولی در استان کرمان و یزد بسیار از آن استفاده می شود. لباس های نخی و تمام نخ باعث جلوگیری از گرمازدگی می شوند و استفاده از لباس های با جنس پلاستیک را کاملا کنار بگذارید و یادتان باشد که به هیچ عنوان از لباس های پلاستیکی استفاده نکنید.
هم چنین به رنگ لباس خود دقت داشته باشید و از رنگ های روشن استفاده کنید. سعی کنید در سایه قدم بزنید و از قرار گرفتن در معرض شدید آفتاب خودداری کنید. در فصل گرما و عارضه گرمازدگی به کلی غذاهای چرب را فراموش کنید چون باعث افزایش دمای بدنتان می گیرد و خوب است که آن را مصرف نکنید.
خوب است در هر سفری پیشگیری گرمازدگی در سفر مدنظر داشته باشید. چون این عارضه بیشتر در تابستان اتفاق می افتند از خوردن میوه های خوشمزه فصل تابستان استفاده کنید. هندوانه، طالبی، ملون از میوه های آب داری هستند که شما می توانید برای پیشگیری از گرمازدگی استفاده کنید. هم چنین میوه های چون خیار، گلابی و هلو که در اصطلاح میوه ها سرد نیز نامیده می شوند برای پیشگیری در گرمازدگی موثر است.
حتما از خواص لیموترش را بسیار شنیده اید. معمولا لیمو ترش در فصل تابستان، بهار و پاییز به راحتی در بازار های میوه ایران موجود است و چنانچه در سفرتان در ایران بودید از یک لیموترش استفاده کنید و چند قطره در آب یخ برزید و نوش جان کنید. هم چنین با بوییدن خود لیمو ترش نیز حالت تهوع شما را به سرعت کاهش می دهد پس در سفر هایتان خوب است چند لیمو ترش کوچک با خود داشته باشید.
در سفر سعی کنید که از گرمازدگی پیشگیری کنید و اگر این اتفاق افتاد با آگاهی و هوشیاری به راحتی می تواند آن را درمان کنید. این پدیده بسیار رایج است و برای بسیاری از افراد آشنا هستند و از گرمازدگی در سفر برای هر فردی در ابتدا به یاد داشته باشید آرامش خود را حفظ کنید و سپس به سرعت وضعیت جشمانی بدن از جمله نبض و دمای بدن را به سرعت چک کنید. بعد هر یک از شیوه های نامبرده را به کار ببنید و به سرعت از بروز عوارض بیشتر جلوگیری می کند. البته این پدیده را به هیچ عنوان دست کم نگیرید و در شروع عوارض سعی کنید از آن جلوگیری نمایید. الی گشت در هر سفری برای شما سلامتی و خوشی را آرزومند است.
منبع: medicalnewstoday.com