گشتی جالب در کلیسای سنت جان کوش آداسی

کلیسای سنت جان کوش آداسی | Basilica of St John

یکی از جاذبه های معروف شهر زیبای کوش آداسی، کلیسای سنت جان کوش آداسی (Basilica of St John) است. اعتقاد بر این است که یکی از کشیش های معروف به نام سنت جان، سال های آخر عمر خود را در اطراف شهر افسوس گذرانده است و بعد از مرگش او را در دامنه های جنوبی تپه آیوسولوک (Ayosolug Hill) دفن کرده اند. سیصد سال بعد از این جریان، یک کلیسای کوچک در کنار سنگ قبر این فرد در قرن چهارم ساخته شد. بعدها این کلیسا بزرگ تر و بزرگ تر شد و به یکی از مهمترین بناهای این منطقه تبدیل گشت. الی گشت در ادامه به معرفی ویژگی های کلیسای سنت جان کوش آداسی می پردازد. با ما همراه باشید.

مصالح کلیسای سنت جان کوش آداسی

مطالب مرتبط:
شهر تاریخی افسوس در کوش آداسی، یک شگفتی واقعی
یک روز خود را در کوش آداسی چگونه بگذرانید!

در این کلیسا مصالح مختلفی به کار رفته است. به طور کلی می توان گفت که بنا از سنگ و آجر ساخته شده، در حالی که ستون ها اغلب با سنگ مرمر درست شده اند. این سنگ ها به این دلیل استفاده گشته که می توانستند گنبدهای بالای سرشان را به راحتی نگه داشته و وزن آن ها را تحمل کنند. استفاده از برج هایی که سقف الوار داشتند که در پشت مقبره و محراب قرار گرفته بودند، از دوره قرن پنجم به بعد رواج یافت.

ساخت کلیسا

نخستین ساختمانی که بر روی آرامگاه سنت جان ساخته شد، آرامگاهی بود که به عنوان یک کلیسا نیز به کار می رفت. در قرن چهارم، در طول سلطنت تئودوسیوس یک کلیسا در اینجا ساخته شد. دو قرن بعد که این بنا رو به خرابی می رفت، با دستور امپراطور جاستینیان ساخت یک کلیسای بزرگ تر آغاز شد. اگر بخواهیم از لحاظ اندازه این دو را با هم مقایسه کنیم، می توان گفت که کلیسای تئودوسیوس ۷۴*۴۴ متر و کلیسای بعدی ۱۳۰*۶۵ متر بود.

این طرح در سایت آپوستلیون کنستانتین پایه ریزی و در یک الگوی متقاطع یونانی درست شد. اگرچه ساخت این کلیسا توسط حکم امپریالیستی بود، اما مردم افسوس بودند که کار بسیاری از ساختمان ها را انجام دادند. در این بنا تزیینات سنگ مرمر مختلفی به کار رفته بود که آن را بسیار زیبا می کرد. پایه ها، ستون ها و بخش هایی از شبستان در قسطنطنیه یا در معادن پروکونسوس ساخته و وارد این مجموعه شده است. در حالی که اکثریت بخش مرکزی شبستان در قسمت شرقی کلیسا توسط متخصصان محلی ساخته شد، اما آن ها از روی الگوهای معماری قسطنتنیه کار می کردند.

کلیسای سنت جان کوش آداسی، حتی بعد از زمان تئودوسیوس نیز طراحی هایی به آن اضافه شد که بیشتر آن ها در زمان امپراطور جاستین ۲ و تیبریوس انجام گرفت. یکی از ویژگی های برجسته این کلیسا، برآمدگی دیوار شرقی عظیم آن است که همراه با دو دیوار و راهرو مانند شکل گرفته است که برخی اعتقاد دارند که شبیه به یک تونل عمل می کرده است.

زمین های اطراف این کلیسا، به طوری بود که نمی توانستند در آنجا سکونت داشته باشند و یا برای کشاورزی هم مناسب نبود. برای حل این مسئله، جاستینیان یک کانال آب در کنار کلیسا ایجاد کرد که در آن زمان به شهر افسوس کمک زیادی کرد و محیط کلیسا را برای قرن های متوالی پرورش داد.

نمای خارجی

نمای بیرونی کلیسای سنت جان کوش آداسی بسیار شبیه به کلیسای هالی آپوستل (Church of the Holy Apostles) است. این کلیسا، بنایی بود که گنبدهای آن در بالای گذر مرکزی، بخش کُر خوانی، جناح های کلیسا و شبستان قرار داشتند. پنج گنبد آن در بخش های مختلفی ساخته شده بودند که برای نگهداری آن ها، ستون های سنگ مرمر وسیعی جهت تحمل وزن، ساخته شد.

کلیسای سنت جان، مانند هالی آپوستل، بر پایه مفهوم چند برابر کردن ویژگی های استاندارد بود که این کار را با استفاده از بکارگیری قفسه های کوتاه باریک برای گسترش فضا انجام داد. طاق کلیسا نیز به طور کامل تحت پوشش موزاییک قرار گرفت.

دروازه ورودی اصلی کلیسای سنت جان کوش آداسی با نام دروازه شکنجه (Gate of Persecution) نامگذاری شد و دیوارهای اطاق های میانی به طور کامل کلیسا را پوشش می دادند. این دیوارها از برج هایی ساخته شدند که یا خالی بودند و یا به عنوان سنگر و استحکامات دفاعی مورد استفاده قرار می گرفتند.

بخش شمالی کلیسا، یک تعمیدگاه هشت ضلعی داشت که شبیه به کلیسا مریم مقدس یا سنت مری بود. در کنار آن یک اتاق مربعی شکل بود که زمینی با سنگ مرمر داشت که در کنار آن کلیسایی قرار گرفته که موزاییک کاری شده بود.

یک کتیبه بر روی درب بود که نشان می داد اینجا، مکانی بوده که در آن اسقف زمانی که به عنوان قاضی شناخته شد، قرار می گرفت. کتیبه همچنین نشان می دهد که ممکن است در طول زمانی تکمیل شده باشد که یوهانس اسقف زمان بوده است.

نمای داخلی

طاق های داخلی کلیسا با موزاییک تزیین شده بود، در حالیکه دیوارها با سنگ های مرمر درست شده و با رنگ های مختلفی طراحی شده بودند. کف زمین نیز توسط موزاییک های مختلف، کار شده بود. قسمت های زیادی از این کلیسا با ترتیب های مختلفی قرار گرفته بودند که تاثیر آن ها به گونه ای بود که انگار با فرش های بزرگی پوشانده شده اند. درست در زیر محراب یک نوشته دیده شده که در کنار قبر سنت جان گذاشته شده است. در روی این سنگ قبر این جمله خوانده می شود:

« این محل استراحت من برای همیشه است و تا آخر اینجا ساکن خواهم شد».

ویژگی های کلی کلیسای سنت جان کوش آداسی

همانطور که گفته شد، این کلیسا از آجر و سنگ ساخته شده که در زمان خودش جزو نمونه های کمیاب به حساب می آید. ساختمان، دو طبقه داشته که مقبره سنت جان در بخش زیری گنبد مرکزی قرار گرفته است. ستون های حیاط پشتی، مونوگرام هایی از امپراطور جاستینیان و همسرش تئودورا را نشان می دهد. این کلیسا که قسمت های اعظم آن در قرن ۵ ساخته شد، یکی از نمونه های خوب کلیساهای آن دوران است. با ورود ترک ها به این منطقه، این بنا در قرن ۱۴ به عنوان یک مسجد استفاده می شد. متاسفانه در همان قرن به دلیل زلزله مخربی که آمد، کلیسای سنت جان کوش آداسی دچار آسیب هایی شد و دیگر از آن استفاده نشد تا به قرن معاصر که به عنوان یک جاذبه گردشگری دیده می شود.