معروف ترین عمارت های تاریخی تهران ردپای گذر زمان را بخوبی نشان می‌دهند. خوشبختانه فرهنگ و تمدنی بسیار غنی و قوی در جان و دل این سرزمین ریشه دوانده است. تهران؛ پایتخت ایران در کنار شلوغی ها و آلودگی هایی که دارد، جذابیت های خاص خود را نیز دارد. مناطق دیدنی و تاریخی از جمله جاذبه‌های این شهر محسوب می شوند که دوره‌های مختلف حکومتی مانند قاجاریه، پهلوی و غیره از خود یادگارهای فراوانی در آن برجای گذاشته‌اند.
تضمین بهترین قیمت بلیط هواپیما، بلیط قطار و رزرو هتل در تمامی نقاط جهان فقط در الی گشت.
عمارت ها و ساختمان ها؛ حاضران همیشه در تاریخ، همان شاهدان ساکتی هستند که همه چیز را می بینند و احساس می کنند اما زبانی برای بازگو کردن و ابراز ندارند. همانها که در سکوتی مطلق نظاره گر تمام فضائل و رذائل زندگی بشر هستند. اما زبان از آنها گرفته شده تا همچنان بی هیچ ادعا و البته بدون هیچ ترسی از زبان گشودن و نابود شدن، همنشینان تاریک و روشنی ما باقی بمانند. ماندگارترین یادگارها از دوران مختلف، بناهایی هستند که به سبک و سیاق و معماری همان دوران ساخته شده‌اند و هنوز هم زیبایی هایی برای عرضه دارند. اگر علاقه مند به بناهای تاریخی و قدیمی هستید با ما سری به معروف ترین عمارت های تاریخی تهران بزنید که بدون شک هم نام آنها را کمتر شنیده اید و هم ممکن است اصلاً از وجود آنها اطلاعی نداشته باشید.
-
خانه باغ با ابهت شازده
وقتی نام باغ شازده را بر زبان می آوریم، برخی تصور می‌کنند خیال داریم از رستوران باغ شازده صحبت کنیم. اما قرار است عمارت باغ شازده را برای شما توصیف کنیم. این عمارت یکی از معروف ترین عمارت های تاریخی تهران محسوب می شود که صاحب اصلی آن شاهزاده “دیده رو” از نوادگان قجر هستند. این بنا در هر دوره کاربردی خاص و ویژه داشته است. در حال حاضر باغ شازده به قدری باصفا و دنج است، که می توانید ساعت ها و روزهای متمادی خود را در آن بگذرانید.
معماری زیبا و آجری این خانه در کنار پنجره های قدی و وسیع با شیشه های رنگارنگ و حیاطی باشکوه و زیبا، این بنا را تا به این حد چشم نواز و دل انگیز کرده است. ناگفته نماند که در قسمتی دیگری از شهر تهران باغی به اسم شازده وجود داشته که متاسفانه دیگر اثری از آن نیست. یکی از شاهزاده های پیشین قجر این خانه مجلل را در باغ بزرگی خارج از تهران ساخته بود. متاسفانه بعد از فوت این شاهزاده قجری، خانه او را خراب می کنند. امروز باغی بزرگ در اطراف باغ شازده قرار دارد که بخشی از پارک مجیدیه محسوب می شود.
آدرس: شهر تهران، خیابان قدیمی پامنار، مقابل مسجد کاشانی ها، کوچه موتمن الاطبا، درب مقابل خانه موتمن الاطبا.
-
باغ موزه دیدنی نگارستان
باغ موزه نگارستان از جمله بناهای محبوب و پرطرفدار تهران محسوب می‌شود. این بنا را فتحعلی شاه قاجار در زمان حکومت خود برپا کرد. ایـن بنا در دوره های مختلف فعالیت ها و کاربردهای گوناگونی داشته است. این باغ موزه در میان خانه های قدیمی و تاریخی تهران بیشترین وسعت را دارد. البته در گذشته اولین ساختمان های این باغ را خراب کردند و در حال حاضر در آن کتابخانه، موزه و دانش سرای جدیدی ساخته شده است. در این دانشسرا افراد مشهوری مانند ملک الشعرای بهار، پرویز خان لری، علی اکبر دهخدا و دیگر افراد سرشناس ایرانی تحصیل کرده اند.
درختان سرفراز و سر به آسمان ساییده این باغ موزه در بهار و پاییز و همچنین در تابستان و زمستان، از مراجعین خود به خوبی پذیرایی می کنند. شما می‌توانید در این باغ موزه در جوار با سرسبزی ها و نقش منعکس شده از بنا در حوضچه میان باغ، عکس های زیبایی را ثبت کنید. حتی لحظاتی نشستن و تامل کردن در این فضای باصفا می تواند حس و حال شما را تغییر دهد. فراموش نکنید که اگر به این شاهکار که یکی دیگر از معروف ترین عمارت های تاریخی تهران است سر زدید، حتماً از موزه کمال الملک و آثار هنرمندان دیگری مانند محمود روح الامینی و جهانگیر ارجمند دیدن کنید.
آدرس: شهر تهران، میدان بهارستان، در محدوده خیابان صفی علی شاه و خیابان دانش سرا.
-
خانه تاریخی تیمورتاش
این خانه تاریخی که یکی دیگر از معروف ترین عمارت های تاریخی تهران محسوب می شود، یک خانه قدیمی و قجری است. افراد زیادی این بنا را با نام موزه جنگ می‌شناسند. ساخت این بنا به زمان ناصرالدین شاه قاجار اشاره می کند. معماری بنای اصلی و محوطه سبز اطراف آن به قدری مسحور کننده و جادویی است که در همان نگاه اول هر بیننده ای را محو خود می کند. در معماری این بنا شما می توانید سبک های روسی، هندی و ایرانی را یکجا و با هم مشاهده کنید.
طبقه اول مخصوص موزه سلاح های جنگی است. در این موزه فرماندهان بزرگی مانند عباس بابایی، سرلشکر فلاحی و غیره سردیس های باشکوهی دارند. بعد از اینکه از طبقه اول دیدن کردید به طبقه دوم بروید. فراموش نکنید که حتماً با دوربین و یا گوشی دوربین دار به این مکان مراجعه کنید. در طبقات عکس یادگاری بگیرید و از مشاهده شیشه‌های رنگارنگ، آینه کاری های هنرمندانه و مجلل در فضای داخلی، گچبری های زیبا و ظریف و پنجره های ارسی بنا که همگی به دست هنرمندان بزرگ کشورمان انجام شده‌اند، لذت ببرید.
آدرس: شهر تهران، خیابان کارگر جنوبی، خیابان پاستور، دانشگاه جنگ.
-
خانه آقای دکتر محمدمنصور فلامکی
آقای دکتر محمد منصور فلامکی از اساتید برجسته و معروف رشته معماری، مرمت بناهای تاریخی و شهرسازی هستند. ایشان تحصیلات خود را خارج از کشور گذرانده و در دانشگاه ونیز فارغ التحصیل شدند. دکتر فلامکی از اساتید بسیار برجسته در دانشگاه تهران بودند که سال ها در زمینه های ذکر شده فعالیت کردند. ساخت خانه زیبای استاد، مربوط به دوره دوم پهلوی است و از خانه های زیبا و قدیمی شهر و به عبارتی از معروف ترین عمارت های تاریخی تهران محسوب می شود. افراد زیادی دوست دارند هنر این استاد بزرگ را در معماری منزلشان تماشا کنند. امروزه این بنا یک مرکز پژوهشی است که با نام “موسسه معماری دکتر فلامکی” فعالیت می کند. بسیاری از نشست ها و همایش های حوزه معماری، شهرسازی و مرمت بناهای تاریخی، در این مکان برگزار می‌شوند.
آدرس: شهر تهران، میدان هفت تیر، خیابان عبدالکریم شریعتی.
-
خانه مجلل عین الدوله
عمارتی مجلل و تاریخی که هر چشمی را به خود خیره می کند. ساخت این بنا را به اواخر دوره قاجار نسبت داده‌اند. این خانه یکی دیگر از معروف ترین عمارت های تاریخی تهران است که در طبقه دوم ایوانی بزرگی دارد که با ستون های متعددی محصور شده. ستون ها در طبقه پایین هم حضور منظم و مستمری دارند و زیبایی این عمارت را صد چندان کرده اند. در طاق های ایوان گچبری های کار شده، ظریف و زیبایی می بینید که اثر هنرمندان بزرگ ایرانی محسوب می شوند. باغ و فضای اطراف عمارت، بزرگ و دلنشین است و حتی در زیبایی از خود بنا نیز پیشی گرفته است. درخت‌های سرو قامت، خبر از قدمت بسیار زیاد این بنا می دهند. البته در گذشته یک استخر بسیار بزرگ در وسط حیاط قرار داشته که دیگر از آن خبری نیست. در حال حاضر اسم جدید این بنا “نگارخانه برگ” است.
آدرس: شهر تهران، پاسداران، میدان هروی، خیابان وفامنش، خیابان جمالی.
-
خانه باصفای صادق هدایت
از جمله معروف ترین عمارت های تاریخی تهران که افراد زیادی تمایل به بازدید از آن دارند، خانه مرحوم صادق هدایت است. این خانه نیز یکی از خانه های قدیمی و قجری تهران محسوب می‌شود که این نویسنده دوران کودکی و البته نوجوانی خود را در آن گذرانده. صاحب خانه اصلی، پدر صادق هدایت یعنی آقای هدایت قلی خان اعتضاد الملک بوده است. معماری این بنای زیبا و همچنین کاشی کاری های جذاب گل و بوته بر روی دیوار حیاط، روح شما را به گذشته پرواز می‌دهند. باغچه ها منظره ای چشم نواز دارند و سبک سنتی خانه شمارا به دهه های ۴۰ و ۵۰ می برد.
در دوران پهلوی، بانو فرح این منزل را خریداری کرده و قصد داشت تا آن را به مرکز ادبی هدایت تبدیل کنند. اما مرمت این بنا تا سال ۱۳۵۶ به طول انجامید. بعد از انقلاب اسلامی ایران، خانه هدایت در دوره ای به مهدکودک تبدیل شده بود. این عملکرد، سبب ایجاد آسیب های جبران ناپذیری به این بنا شد و بافت اصلی را خراب کرد. در حال حاضر خانه صادق هدایت کتابخانه ای برای عموم است. این خانه تحت نظر بیمارستان امیر اعلم مدیریت می شود. بیمارستان نام برده شده اسناد و مدارک بیمار های خود را در این خانه نگهداری می کند، به همین دلیل امکان بازدید از این بنا به هیچ عنوان وجود ندارد.
آدرس: شهر تهران، خیابان سعدی، خیابان شهید سروش‌الدین تقوی، همجوار با خانه سفیر کبیر دانمارک یا سفارت سابق، پلاک شماره ۳.
-
خانه باشکوه قوام السلطنه
بنای بعدی که در میان معروف ترین عمارت های تاریخی تهران به نام خانه قوام السلطنه شهرت دارد، از زیبایی نفس‌گیری بهره مند شده است. این خانه در حال حاضر به موزه آبگینه ها و سفالینه ها تبدیل شده. عمر این بنا بیش از ۱۰۰ سال است و اولین مالک آن قوام السلطنه از وزرای بزرگ و به نام دربار قاجاری بوده. حتی اگر با دنیای معماری آشنا نباشید باز هم زیبایی فضای داخلی عمارت و حیاط خارجی آن شما را به وجد خواهد آورد.
یک هنرمند اتریشی ویترین های مستقر در فضای داخلی این عمارت را طراحی کرده است. در دورانی از تاریخ این خانه به دولت روس سپرده شد. به همین دلیل شما می توانید سبک هایی از معماری روس را نیز در آن مشاهده کنید. در عوض تمام منبت کاری ها، آینه کاری ها و گچبری ها همگی هنر دست هنرمندان زحمتکش و گمنام ایرانی هستند. فراموش نکنید که در بازدید از این بنا تالارهای مختلف آن را نیز تماشا کنید، چون هر کدام زیبایی های منحصر به فرد خود را دارند.
آدرس: شهر تهران، خیابان جمهوری، خیابان ۳۰ تیر، پلاک شماره ۵۵.
-
عمارت یا خانه کاظمی (خانه موزه تهران قدیم)
از جمله دیگر خانه های قدیمی شهر تهران، عمارت کاظمی است که آن را امروزه با نام خانه موزه تهران قدیم می شناسند. این خانه را آقای “میرزا سید کاظم تفرشی” درست در زمان حکومت دولت محمد شاه قاجار ساختند. به همین دلیل این عمارت از خانه های قاجاریه شهر تهران محسوب می شود. عمارت کاظمی که یکی دیگر از معروف ترین عمارت های تاریخی تهران است، معماری عجیب و جذابی دارد.
گچبری های عمارت و منبت کاری هایی که برای پنجره ها انجام شده اند در نوع خود باشکوه و مثال زدنی هستند. درون این عمارت در حال حاضر موزه مردم شناسی است. بازتاب کردن نور خورشید از پشت شیشه‌های رنگارنگ پنجره‌ها، ردپایی جذاب از این نور را در دل بنا بر جا گذاشته است. عکس گرفتن در کنار پنجره های ارسی منظره ای بی نظیر را برای شما خلق می کند. درختان کاشته شده در فضای اطراف عمارت، همگی تنومند و قطور هستند و با شاخه ها و برگ های رقصان خود به استقبال شما می آیند.
آدرس: شهر تهران، منطقه ۱۲، خیابان ۱۵ خرداد، محله امام زاده یحیی، کوچه ابوالقاسم شیرازی.
-
خانه آندره گدار
آندره گودا معمار و سیاح فرانسوی، ۳۰ سال از عمر خود را در ایران سپری کرد. خانه آندره گدار در میان خانه های قدیمی و تاریخی شهر تهران با سبک اروپایی و مدرن به خوبی خودنمایی می‌کند. این بنا که یکی دیگر از معروف ترین عمارت های تاریخی تهران محسوب می شود، در بخش هایی از خود یادگار های معماری دوره پهلوی را دارد. ستون هایی که در ورودی مستقر شده‌اند از ستون های تخت جمشید الهام گرفته شده و ساخته شده اند.
نمای بنای اصلی سفید و یکدست است و این تک رنگ بودن جلوه ای بی نظیر و چشمگیر به این خانه بخشیده است. طاق ها هلالی هستند که نمادی از طاق کسرا را برای شما تداعی می کند. خانه آندره گدار روزهای پر فراز و نشیبی را به خود دیده و به سمت تخریب شدن پیش رفت. اما خبر خوش اینکه این بنا را مرمت کردند. در حال حاضر خانه آندره گدار به کافه رستوران تبدیل شده و به شما توصیه می کنیم که حتماً لحظاتی شیرین پر خاطره را در گوشه‌ای دنج از فضای این کافه سپری کنید.
آدرس: شهر تهران، خیابان انقلاب، خیابان قدس، خیابان پورسینا، کوچه جلالیه، پلاک شماره ۲.
-
خانه قجری موتمن الاطبا
این خانه که یکی از معروف ترین عمارت های تاریخی تهران است، یک خانه قجری واقعی بوده که مطمئن هستم نمونه آن را تنها در فیلم های تاریخی مشاهده کرده اید. این بنا به پزشک ناصرالدین شاه قاجار تعلق دارد که نام ایشان میرزا زین العابدین خان دنبلی ضرابی بوده است. مردم عامی ایشان را با نام موتمن الاطبا صدا می کردند.
اولین نکته ای که در این بنا و حیاط نظر شما را به خود جلب می‌کند، درهای فیروزه ای رنگ و پنجره های مشجر قدیمی و فیروزه ای است که حکایت از سبک سنتی و اصیل معماری خانه در ایران قدیم دارد. این خانه جزء اولین خانه های چند طبقه شهر تهران است. در مقابل نمای اصلی، حوضی آبی قرار دارد که بازتاب بنا در این حوض صحنه های بی نظیر را خلق می کند. در حال حاضر می توانید با مراجعه به این خانه، عکس های خارق العاده ای را ثبت کنید.
آدرس: شهر تهران، خیابان قدیمی پامنار، محله عودلاجان، مقابل مسجد کاشانی، انتهای کوچه موتمن الاطبا.
تهران و تاریخ و مدرنیته
در این مطلب از معروف ترین عمارت های تاریخی تهران گفتیم و شما را به تهران قدیم بردیم. همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم در میان آثار به جا مانده از بشر، بنا ها و ساختمان ها از همه مظلوم تر هستند. راویانی پای دربند که نه اجازه حرکت دارند و نه اذن این سخن گفتن. آنها باید تماشا کنند، سکوت کنند و منتظر بمانند تا انسان وهم زده، بر اساس محاسبات و تصورات خود آن ها را نابود کرده و بنایی نو، از ابتدا به جای آنها بسازد.