شهر تهران را می توان یکی از بهترین مقاصد گردشگری برای علاقمندان به موزه و تاریخ دانست. اگر شما نیز به نگارگری های زیبای ایرانی، نسخه های خطی و آثار هنری و تاریخی علاقه دارید، موزه رضا عباسی یکی از موزه های کشور است که این چنین مواردی را ارائه می نماید. موزه رضا عباسی در خیابان شریعتی تهران نرسیده به پل سیدخندان (دست چپ) روبروی دانشکده برق دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی واقع شده است. این موزه در سال ۱۳۵۶ گشایش یافته و به عنوان یادبود نقاش مشهور دوره صفوی اهل کاشان، رضا عباسی نام‌گذاری شده است. در این مطلب قصد داریم شما را به یکی دیگر از جاذبه های تاریخی و ارزشمند پایتخت، یعنی موزه رضا عباسی آشنا کنیم پس با الی گشت همراه باشید.
مطالب مرتبط: موزه ملی ملک، مجموعه ای نفیس از آثار فرهنگی و هنری بهترین موزه های تهران سرگذشت زیباترین و تاریخی ترین هتلِ خاورمیانه آن هم در قلب ایران!
ساختمان این موزه در حقیقت متعلق به یک نمایشگاه مبلمان و دکوراسیون خانگی بوده که به دلیل ویژگی های معماری و همچنین محل قرارگیری آن مورد توجه مسوولان وقت قرار گرفته و از صاحب اصلی آن خریداری شد. موزه رضا عباسی به طور رسمی در مهرماه سال ۱۳۵۶ به وسیله فرح پهلوی گشایش یافت اما متاسفانه یک سال پس از آن در آبان ماه سال ۱۳۵۷ تعطیل شد. در این دوره یعنی از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۸، مدیریت موزه بر عهده آیدین آغداشلو بود. در پایان سال ۱۳۵۸ بار دیگر این موزه پس از تغییراتی که در چیدمان داخلی و همچنین گسترش فضای نمایش داشت مجددا بازگشایی گردید. در سال ۱۳۶۳ به دلیل وجود مشکلات داخلی در موزه بار دیگر به تعطیلی کشانده شده و دوباره یک سال بعد بازگشایی گردید. البته که این بازگشایی مجدد دوام چندانی نداشته و باز هم موزه برای چندمین بار در همان سال تعطیل شد. سرانجام در ۱۵ بهمن سال ۱۳۷۹ پس از انجام بازسازی های بسیار موزه رضا عباسی برای پنجمین بار آغاز به کار کرد. در حال حاضر این مکان دیدنی زیر نظر سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اداره می‌شود. امروزه این موزه به عنوان یکی از کامل ترین مجموعه های تاریخی و فرهنگی کشور، فعالیت خود را ادامه می دهد.
موزه رضا عباسی یکی از غنی ترین مجموعه‌های تاریخی فرهنگی کشور را در خود جای داده به طوری می‌توان از ان به عنوان نمونه کوچکی از موزه ایران باستان نام برد. از جمله مجموعه های دیدنی که در این موزه مشاهده خواهید کرد مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد تا اوایل قرن بیستم و دوره قاجاریه است. در موزه رضا عباسی حدود ۵۰ هزار نوع اشیاء مختلف نگهداری می‌شود اما متسفانه در تالارهای موزه فقط امکان نمایش ۷۰۰ اثر وجود دارد و سایر آثار گاها در بخش نمایشگاه های موقت ساختمان فرصت پیدا می کنند تا خود را در مقابل دید علاقه مندان قرار دهند. ساختمان موزه رضا عباسی سه طبقه بوده و بازدید از آن از طبقات بالا به سمت طبقات پایین می باشد به طوری که نحوه چیدمان اشیا بر اساس تاریخ نیز از طبقات بالا به سمت پایین است. علاوه بر این، موزه رضا عباسی دارای تالارهای مختلفی بوده که از جمله آن ها تالار دوره پیش از اسلام که در طبقه سوم، تالار هنرهای اسلامی ۱ و ۲ در طبقه دوم، تالار نگارگری و خوشنویسی در طبقه اول و همچنین تالار نمایشگاه موقت نیز در طبقه همکف واقع شده است.
تالار پیش از اسلام موزه در طبقه سوم
در طبقه سوم این موزه آثار ایرانی از دوره های ماقبل تاریخ و پیش از اسلام، گسترش تدریجی فن و حرفه و همچنین تطبیق مصالح با نیازهای زندگی انسان ها را به نمایش در آورده است. اغلب اشیاء این بخش از شکل و طراحی هایی با الگوبرداری از حیوانات محیط الهام گرفته اند. این موضوع را می توانید تا حد زیادی در مورد مفرغ های لرستان که مجموعه بسیاری از آثار حفاظت شده در این موزه را تشکیل می‌دهند، کاملا مشخص است. به علاوه این آثاری از دوره های هخامنشی، اشکانی و ساسانی نیز به نمایش گذاشته شده که به پیشرفت دانش فنی و ارتباطات بین صنعتگران با هنرمندان اشاره دارند. با دقت در فلزکاری های انجام شده در دوره ساسانی متوجه خواهید شد که صنعتگران آن دوره با خواص فیزیکی فلزات کاملا آشنایی پیدا کرده به گونه ای که می توانستند آن ها را بر اساس طرح های خود به هر شکلی که خواستند تغییر دهند.
تالارهای دوره اسلامی ۱ و ۲ موزه در طبقه دوم
ظروف سفالی، اشیای فلزی، عناصری از معماری آن دوره، جواهرات و منسوجاتی از دوره های سلجوقیان، تیموریان و صفویان در این دو تالار عرضه شده‌اند. دوره قاجار نیز در این بخش به وسیله قلمدان های آن و جعبه‌های روغنی معرفی شده است.
تالار خوشنویسی موزه در طبقه اول
خوشنویسی به عنوان یکی از بالاترین دستاورد های دوره اسلامی ، در این تالار به نمایش گذاشته شده است. در این بخش می‌توانید مراحل مختلفی از تحول خطاطی را در میان نوشته هایی از خطوط ثلث، محقق، نسخ و نستعلیق مشاهده نمود و همچنین با هنر کتاب‌سازی در آن زمان نیز آشنا شوید.
تالار نگارگری موزه در طبقه اول
در این قسمت از طبقه اول موزه رضا عباسی، گنجینه ای با ارزش در مورد سنت نقاشی در دوره اسلامی به نمایش گذاشته شده که کهن ترین نمونه آن ها برگی از شاهنامه دموت می باشد که مربوط به اواسط قرن هشتم هجری قمری است. همچنین شما می توانید در این بخش از تالار مراحل رشد و تحول نگارگری را تا سده چهاردهم هجری قمری مشاهده نمایید. از جمله موارد مهم در این مجموعه می‌توان تابلوهایی از مکتب شیراز، تبریز و هرات را دنبال نمود. علاوه بر این ها در موزه رضا عباسی تعدادی از لوازم شخصی صادق هدایت نیز نگهداری می‌شود که البته آن ها در بخش مخزن موزه بوده و بازدید از آن امکان‌پذیر نمی‌باشد.
کتابخانه موزه رضا عباسی
کتابخانه نیز به عنوان بخشی دیگر از موزه رضا عباسی است که در طبقه سوم قرار گرفته و شامل حدود ۶ هزار جلد کتاب می باشد. این تعداد از کتاب های کهن مجموعه ای غنی در زمینه تاریخ و فرهنگ ایران را نشان می دهد. علاوه بر این چندین دوره روزنامه و مجله های قدیمی فارسی نیز در آن وجود داشته و می‌تواند به عنوان منبعی ارزنده برای تحقیق علاقه مندان به تاریخ هنر، باستان‌شناسی و فرهنگ ایران مورد استفاده قرار گیرد.
مرمت و نگهداری موزه رضا عباسی
بخش مرمت و نگهداری موزه رضا عباسی دارای دو آزمایشگاه و کارگاه بوده که به مرمت و بازسازی نقاشی ها، اشیای فلزی و همچنین کتاب های خطی با ارزش اختصاص دارد. لازم به ذکر است که این مکان یکی از پیشرفته ترین کارگاه های مرمت آثار تاریخی در کشور به شمار می رود. با توجه به این موضوع این بخش نه تنها به مرمت اشیای موجود در موزه رضا عباسی پرداخته، بلکه ترمیم و یازسازی آثار موزه های دیگر کشور که به اینجا ارسال می شود را نیز بر عهده دارد.
انتشارات موزه تا به امروز کتاب های مرجع گوناگونی را درباره هنر و تاریخ ایران به چاپ رسانده است. کهن‌ترین نمونه برگی از شاهنامه دموت مربوط به اواسط قرن ۸ هجری است. این تالار مراحل تحول و رشد این هنر را تا قرن ۱۴ هجری دربرمی گیرد. ساعات کاری موزه رضا عباسی همه روزه به جز روزهای دوشنبه از ساعت ۹ صبح الی ۴ بعد از ظهر می باشد.