تنها قنات ایران که توسط جن ها و دیوها حفر شده!

همیشه نگاه ما به ایران، کشوری است پر از آثار تاریخی با پیشینه ای روشن و بعضا عبرت آموز و هر آن چه را تا به حال ما شناخته ایم در اکثر مواقع باعث شده است که عرق ملی مان در جنب و جوش بیفتد و حس افتخار بر ما چیره و مسلط گردد. اما تا به حال به این فکر کرده اید که ممکن است در بین تمامی این جاذبه ها، مکانی وجود داشته باشد که که از این که فکر کنید ان را جن ها و یا دیوها ساخته اند، خون در رگ هایتان منحمد شود؟ از قنات قصبه گناباد ایران صحبت می کنیم! این قنات عجیب در بخش مرکزی شهرستان گناباد واقع شده و باعث شگفتی بسیاری شده است. در ادامه با ما در الی گشت همراه باشید تا سر از رمز و راز این قنات عجیب و بیاوریم.

مطالب مرتبط:
می توانید عجایب هفت گانه جدید جهان را نام ببرید؟
مدرن ترین شهر زیرزمینی جهان که در ایران قرار گرفته است!

در ابتدا بگذارید تا کمی از موقعیت فیزیکی و جانمایی جغرافیایی این قلعه برای شما بگوییم. قنات قصبه گناباد در واقع قناتی است در بخش مرکزی شهرستان گناباد که در استان خراسان رضوی قرار گرفته است. اما در این میان سوالی اساسی وجود دارد، چرا به این مکان، صفات اعجاب آور داده اند؟

همانطور که در ابتدای این بخش نیز گفتیم، درباره ی این قلعه افسانه ها و باورهای محلی بسیار مخوف و صد البته ترسناکی وجود دارد که اکثر آن ها از زمان های بسیار قدیم در میان مردم این منطقه رواج داشته و ریشه در میراثشان دوانده است.

از اهالی قدیمی گناباد که از ابتدا حتی پدرانشان نیز در این محل زندگی می کرده اند وقتی می خواهند درباره ی این قلعه صحبت کنند همگی متفق القول درباره ی این قلعه می گویند که: از زبان مادربزرگ های خود قصه ی این قنات را زیاد شنیده اند. بزرگ ترهای ما همیشه می گفتند که ساخت این قنات به این عمق، از دست فرزند آدم بر نمی آید و ما شک نداریم که این قنات را نیروهایی فراتر از بشر ساخته اند.

این قنات که در بخش مرکزی استان خراسان و در گناباد قرار گرفته است، مرکز داستان های عجیب و غریب و جور و واجور فراوانی است. اهالی این منطقه و همسایگان این قنات می گویند که براساس شنیده های محلیشان که از زمان های قدیم نیز رایج بوده است، نام شهر گناباد خراسان در اصل جن آباد بوده است و در طول زمان و بعدها تلفظ آن به صورت جناباد و بعد از آن به صورت امروزیش یعنی گناباد، درآمده است.

حتی افسانه ای دیگر درباره ی این شهر و قنات مخوفش وجود دارد و آن این است که آیا واقعا این قنات را جن ها ساخته اند و یا دیوها در ساخت آن دخالت داشته اند زیرا، افسانه ای دیگر در میان مردم این منطقه وجود دارد که ساخت این قنات را به دیوها نسبت داده است.

حتی برخی مقنیان (کسانی که وظیفه ی حفر قنات را داشته اند) نیز معتقدند که در زمان های بسیار قدیم، شخصی به نام طاهر با شناس که دارای قدرتی خاص بوده است، به دیوها دستور داده بوده است که چاهی حفر کنند و آن را بسیار عمیق نمایند.

البته بنابر اطلاعات تاریخی موجود، درباره ی زمان دقیق و حتی علت احداث این قنات در بین پژوهشگران اختلاف نظری عمیق وجود دارد. از نخستین کسانی که توصیفی عمیق و نسبتا جامع از این قنات به دست آورده است، ناصر خسرو قبادیانی است.

البته اگر بخواهیم آن را به صورت کلی بررسی نماییم باید بگوییم که بیشترین چیزی که درباره ی این قنات می دانیم بیشتر از افسانه هایی است که دهان به دهان میان اهالی شهر گناباد از قدیم در شهر می چرخد.

یکی از خراسان پژوهان مشهدی که در این باره تحقیقات فراوانی کرده است و می گوید که احداث این قنات داستانی عمیق تر دارد. وی به برخی از این افسانه ها اشاره می کند و می گوید: بر طبق یکی از افسانه های قدیمی، احداث قنات قصبه گناباد را باید به فرمان بهمن که یکی از سلاطین قدیم ایران بوده است، برای کفاره ی گناهی بزرگ منسوب کرد.

براساس این داستان معروف که حتی ۱۲ رخ در شاهنامه ی شاعر فقید، فردوسی نقل شده است، این قنات که در شهر گناباد است، وجودش به قبل از پادشاهی کیخسرو می رسد.

گذشته از برخی داستان های اسطوره ای و تاریخی که حکایت از قدمت زیاد این قنات دارد، بررسی های باستان شناسانی که این قنات را موضوع خود قرار داده اند، با استفاده از سفال های جمع آوری شده از کنار دهانه ی چاه های اصلی، قدمت این قنات عجیب به دوره ی حکومت و پادشاهی هخامنشیان می رسد.

اما باید به صورت کلی به این مطلب اشاره نماییم که در متون ادبی قدیمی، هر جا که نامی از گناباد است از قنات آن نیز سخنی هست. اما به راستی برای چه باید چنین قنات عمیقی حفر می شده است؟ آیا انسان آن هم با توانایی و امکاناتی که در آن مان وجود داشته است، توانایی حفر چنین قناتی را داشته است؟

این قنات همانند بسیاری از قنات ها و مکان های دیگری همچون قلعه ی آدمخوار و یا حتی دریاچه ی تخت سلیمان و بسیاری از مکان های دیگر از این دست اصلا نمی توان به درستی به پیشینه و سر گذشت آن ها پی برد!

یکی از افردی که این سوال را داشت و سال‌های زیادی از عمر خود را صرف پژوهش در مورد قنات قصبه ی گناباد کرده است، پژوهشگری فرانسوی به نام هانری گوبلوی است. این فرانسوی در کتابی به نام قنات فنی برای دستیابی به آب، در توصیف مواجهه اش با قنات قصبه با زبان تمجید و تعجبی رمزآلود از این قنات به‌عنوان بنایی عجیب و البته مهندسی ساز یاد می کند از نظر وی این قنات که اصولی ترین قنات جهان است را افرادی ساخته اند که نیرویی مافوق بشریت داشته اند!

این پژوهشگر در سال ۱۹۴۰ برای تحقیق و اظهارنظر در خصوص روش‌های مدرن آبیاری، به ایران سفر کرد. این محقق در کتاب خود که در بالاتر اسم آن را گفتیم، اوج خلاقیت و مهندسی سازندگان و مهندسان را به قنات قصبه گناباد، نسبت داده است.

در نهایت باید بگوییم که این قنات عجیب، قناتی کهن با ویژگی های عجیب ترو قدمتی۲۵۰۰ تا ۲۷۰۰ ساله است. همچنین این قنات دارای دو دالان زیرزمینی به طول ۳۳ کیلومتر و چاه‌های بسیار عمیقی است که عمق برخی از آنان به ۳۰۰ متر می رسد.