قصر هوا محل در جیپور هند، یکی از دیدنی ترین و مشهور ترین کاخ های این شهر است که آوازه ای بسیار بلند و بالا همچون قامتش دارد. این کاخ زیبا و دیدنی، چنان نمایی متفاوت دارد که شما همانند آن را در هیچ کجای دیگر دنیا نخواهید دید. قصر هوا محل در جیپور یکی از متفاوت ترین کاخ های جهان است که به خاطر موادی که در ساخت آن به کار رفته، کاملا صورتی رنگ است. در ادامه با ما در الی گشت همراه باشید تا به اتفاق یکدیگر با کاخ هوامحل آشنا شوید.
مطالب مرتبط: ۱۰ مورد از بهترین جاذبه های گردشگری جیپور چرا به جیپور شهر صورتی هند می گویند؟ برای شرکت در مهمانی باشکوه فیل ها به جیپور بروید!
اولین نکته ی جالبی که باید درباره ی کاخ هوا محل در جیپور به شما بگوییم این است که کاخ هوا محل به قصر بادها معروف است و هوا در اسم آن دقیقا اشاره به ورود راحت بادها در آن دارد. قصر هوا محل در جیپور در قسمت جنوبی این شهر قرار گرفته است. در واقع هوا محل در حاشیه ی کاخ شهر قرار گرفته و تا عمارت محل سکونت زنان امتداد می یابد. کاخ هوا محل یکی از کاخ های بسیار دیدنی در شهر جیپور هند است که با نمای خاص و متفاوت خود تبدیل به یکی از جاذبه های گردشگری این شهر و کشور هند در سال های اخیر شده است.
در مقدمه گفتیم که این کاخ به خاطر موادی که در ساخت آن مصرف شده، به رنگ صورتی است. در این باره باید بگوییم که این کاخ بسیار بزرگ از شن های ریز سرخ و صورتی رنگ ساخته شده است و به همین دلیل ظاهر آن به رنگ صورتی روشن است. کاخ هوا محل جاذبه های بسیار زیادی در خود دارد اما جاذبه ی اصلی آن که چشم را درگیر خود می کند و کاملا در ذهن می ماند، پنجره های بسیار زیاد و زیبای آن است.
در واقع به زبانی ساده تر، هنگام سفر به هند شما باید توقع رو در رویی با نزدیک به هزار پنجره ی کوچک و بزرگ را داشته باشید اما این همه پنجره در سایزهای مختلف در این کاخ به چه علت ساخته و پدیدار شده است؟ درباره ی پنجره های کاخ هوا محل در جیپور باید به شما بگوییم که این قصر دقیقا دارای ۹۵۳ پنجره است که به ظاهر برای محافظت از حریم شخصی شاه و خانواده ی او ساخته شده اند.
اما هدف اصلی از ساخت این کاخ زیبا با این تعداد پنجره، تنها حریم شاه نیست بلکه تمام این پنجره ها برای این ایجاد شده بودند که، زنان دربار شاه و خانواده ی او بدون این که چشم مردم به صورت آنان بیافتد، با زندگی روزانه و جاری مردم در ارتباط بوده و آشنا شوند. در واقع شاه این کاخ را با این هندسه و نقشه ی معماری ساخت تا همسران و فرزندانش بیرون از قصر را بدون مزاحمت دیگران و از پنجره های بی شمار قصر ببینند. بانوان خاندان سلطنتی به عنوان پرده نشین، اجازه ی حضور در اماکن عمومی بدون روبنده را نداشتند و همیشه این حساسیت وجود داشت که کسی آن ها را نبیند.
بر اساس اسناد تاریخی، ساخت دقیق این کاخ به سال ۱۷۹۹ میلادی باز می گردد. برای ساخت کاخ هوا محل در جیپور، استادی به نام لال چاند شروع به طراحی و پی ریزی هوا محل کرد و در ادامه ی فعالیتش، مهاراجه ساوای سین با تایید سبک معماری هندو و کریشنای این سازه، طرح سازه ی کاخ را در ۵ طبقه تایید کرد و هر آن چه که این معمار برای ساخت این قصر احتیاج داست را در اختیار او قرار داد.
این قصر در واقع با الهام از کاخ دیگری به نام خِتری محل و تحت سرپرستی همبن معمار بنا شد. حال نوبت این است که به نکات فنی این بنا بپردازیم. هوا محل به شکل هرمی در ارتفاع ۱۵ متر ساخته شده است. پنجره های متعدد این کاخ به عنوان نوعی سیستم طبیعی تهویه ی هوا نیز کاربرد داشتند و به همین دلیل در این کاخ همیشه هوای تازه در جریان بوده است. کاخ هوا محل در جیپور در حال حاضر شامل چند ساختمان و یک موزه در خود است.
معماری این ساختمان با شکوه به شکلی است که تنها از ۳ طبقه ی آن در زمانی که در آن ساکن بودند تنها می شود استفاده کرد و دو طبقه ی بالایی آن، بلا استفاده بودند. علت بی استفاده بودن دو طبقه ی دیگر در این کاخ این بود که سقف دو طبقه ی دیگر این کاخ بسیار کوتاه است و هر کسی که در آن وارد می شود باید به صورت سر خمیده در آن قدم می زده است.
البته باید این نکته را به شما بگوییم که این دو طبقه ی به ظاهر بلا استفاده، بیشتر برای نمای هرمی کاخ و از لحاظ بصری و از بیرون کاخ اهمیت داشته است. از جمله ی عواملی که قصر هوا محل را به مکانی خواستنی و محبوب برای شاهان و حاکمان هندی محبوب ساخته بود، معماری زیبای این قصر و همچنین وجود سیستم تهویه ی طبیعی قصر هوا محل به خاطر وجود پنجره های فراوان آن بوده است.
درباره ی پنجره های این بنا باید بگوییم که هر ۹۵۳ پنجره ی این قصر در یک مشبک کاری زیبا که به آن جهاروخا می گویند ساخته شده اند و شباهت بسیار زیادی به کندوی زنبور عسل دارند. یکی از نکات جالبی که درباره ی قصر هوا محل در جیپور وجود دارد این است که بسیاری از مردمی که نمای بیرونی قصر حوا محل را می دیدند به اشتباه تصور می کردند که می توانند تا جلوی کاخ را ببینند، در حالی که این تصور کاملا اشتباه بود زیرا در واقع آن ها دیوار پشتی کاخ را می دیدند زیرا کاخ به این صورت ساخته شده بود که دیوار پشتی آن، رو به خیابان ساخته شده بود.
قبل از سال ۲۰۰۶ میلادی، قصر هوا محل در جیپور در ۵۰ سال قبل مورد بازسازی جزئی قرار گرفته بود اما در سال ۲۰۰۶ میلادی با صرف ۴۵۶۸ میلیون روپیه، این قصر شاهانه را مجددا مورد بازسازی قرار دادند. در طی روند عملیات این بازسازی، بخش خصوصی وظیفه ی حفاظت از یادبودهای تاریخی جیپور را بر عهده گرفت و نگهداری از هوا محل را به Unit Trust هند واگذار کردند. درباره ی هوا محل این نکته جالب است که این قصر زیبا و بزرگ در واقع خود بخشی از یک مجموعه ی بسیار عظیم است!
در این قصر، نمایشگرهای قرار گرفته در قاب های سنگی، پنجره های کوچک و سقف های طاق دار تنها به بعضی از ویژگی های این جاذبه ی زیبا و بسیار معروف گردشگری تبدیل شده اند. همچنین این همچنین این قصر ظریف مانند دیگر بناهای تاریخی در جیپور، گچ بری‌های بسیار ظریفی در خود دارد. یکی از زیباترین لحظاتی که می توان این قصر را در زیبایی تمام دید، صبح های زود و دقیقا در زمانی است که بنای این قصر با طلوع خورشید می درخشد.
در مجموعه ی این کاخ علاوه بر ساختمان های کاخ، موزه ای نیز در یک سمت این حیاط وجود دارد. درباره ی قصر هوا محل آیا این را می دانید که آن را نمونه ای عالی از یک معماری خیالی می دانند؟ در ساخت و نقشه کشی این بنا کاملا تابوهای طراحی و نقشه کشی ساختمانی زیر پا گذاشته و روشی نوین جایگزین آن شده. همانطور که بالاتر هم اشاره کردیم، ورودی قصر در پشت آن قرار گرفته است که خود نمونه ای از هنجار شکنی در ساخت این کاخ مخصوصا در آن زمان است.
از لحاظ فنی و معماری این قصر به عنوان بلندترین سازه ی دنیا شناخته می شود که کاملا بدون زیر ساخت و فوندیشن ساخته شده است. همچنین قصری به این بزرگی و پهناوری تنها دارای یک راه پله است و در گذشته همه ی اعضای خانواده ی سلطنتی و همچنین کارکنان و ملازمان از همان راه پله عبور و مرور می نمودند. درباره ی اندازه ی پنجره های قصر باید بگوییم که این پنجره ها از دور کوچک به نظر می رسند ولی در واقع آن قدر بزرگ هستند که یک یا دو نفر بتوانند پشت آن بایستند و با هم خوش و بش کنند و خیابان را بدون این که حضورشان احساس شود به راحتی نظاره کنند.
قصر هوا محل در جنوب شهر جیپور و در تقاطع جاده ی اصلی به نام بادی چاوپاد (Badi Chaupad) در میدان بیگ فور قرار گرفته است. بازدید کنندگان این قصر زیبا و با شکوه می توانند تا هر روزه از ساعت ۰۹:۰۰ صبح الی ۱۷:۰۰ بعد از ظهر، برای بازدید از قصر هوا محل در جیپور دیدن کنند. برای ورود به این قصر، باید بدانید که در یک سوی این قصر مجلل، بنای مهم و معروف قصر شهر و در سوی دیگر آن بازارها قرار گرفته اند.
همانطور که بالاتر توضیح دادیم، از آن جایی که درب ورودی قصر در پشت بنا قرار گرفته است، باید به سمت راست در طرف بازار حرکت کرد و از آنجا بنا را دور زد و سپس وارد شد. در ضمن به یاد داشته باشید که هوا محل در در ایام پر بازدید مخصوصا در راهروهایش آنقدر شلوغ می شود که رفت و آمد در آن به سختی ممکن می شود.