روستای پاده در استان سمنان قدمت بسیار زیادی دارد و در گذشته در گذر از جاده ابریشم قرار داشت و همین امر باعث شده بود از اهمیت بالایی برخوردار باشد. در این شهر کاروانسر و قلعه تاسیس شد و پس از آن نیز بنای امام زاده، تکیه و چندین آب انبار در آن ساخته شد. ایران کشوری است که بیشتر سرزمین هایش کویری است و پاده می توانید نمونه باشکوهی از تاریخ زندگی در دل کویر باشد. آنچه سفر به روستای پاده را از بقیه جاذبه های گردشگری منطقه متمایز می کند، وجود تونل های بزرگ نمک در این منطقه است. برای آشنایی و سفر به این مکان شگفت انگیز با الی گشت همراه شوید.
مطالب مرتبط: سفر به دامغان، شهر صد دروازه اشکانیان سفر به شهمیرزاد، سرزمین باغ های گردو
روستای پاده در دو کیلومتری شرق روستای اسلام آباد و چهار کیلومتری شمال شرقی شهرستان آرادان واقع شده است. ارتفاع آن از سطح دریا ۸۴۰ متر است. روستای پاده در منطقه کویری استقرار یافته و آب و هوایی نیمه بیابانی دارد. آب و هوای آن در تابستان گرم و در زمستان سرد است. دقت داشته باشید که بهترین زمان سفر به روستای پاده نیمه اول بهار، پاییز و زمستان می باشد و در فصل تابستان گرمای کویر می تواند برایتان آزار دهنده باشد.
از تهران وارد اتوبان خاوران شده و با عبور از پاکدشت مسیر خود را به سمت ایوانکی و گرمسار ادامه دهید. با عبور از گرمسار و با طی مسیری در حدود ۲۰ کیلومتر به آرادان می رسید؛ تقریبا یک کیلومتر بعد از خروجی آرادان، یک خروجی سمت راست قرار دارد که به علی آباد پایین می رود. وارد خروجی شده و مسیر را ادامه دهید تا به روستای پاده برسید. دقت داشته باشید که بهترین زمان سفر به روستای پاده نیمه اول بهار، پاییز و زمستان می باشد و در فصل تابستان گرمای کویر می تواند برایتان آزار دهنده باشد.
مردم روستای پاده با گویش الیکایی پاده ای صحبت می کنند و مانند اکثریت مردم کشورمان مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. اهالی این روستا تا حدود ۱۵۰ سال پیش همگی در داخل قلعه زندگی می‌کرده‌ا ند، ولی کم کم از قلعه خارج شده و شروع به ساختمان سازی در اطراف آن کردند. (در ادامه درباره قلعه توضیح خواهیم داد.) در میان سال های گذشته مردم به دلایل مختلفی به این روستا مهاجرت کرده اند و درواقع، جابجایی های پی در پی، تنوع فرهنگی را در این روستا ایجاد کرده است. نی، ساز محلی روستای پاده است که نغمه های دلنشینی را با آن می نوازند. اشکنه از معروف ترین غذاهای محلی مردم روستای پاده به شمار می آید.
درباره انتخاب این نام دلیل های متفاوتی بیان می شود که از جمله رایج ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- صنیع الدوله این طور می گوید: اصل اسم این ده، پایین ده است چون از سمت مغرب از این ده که می گذرد، خاک خوار است. ولی آبادی نیست، جز ده نمک، آن هم جمع دیوانی ندارد. به علاوه جدید است از این جهت اینجا را پائین ده نامیده اند.
- نظریه دیگری که برای نام گذاری آن عنوان می شود این است که، در گذشته پاده شامل دو قسمت بوده یکی حصار بالا و دیگری حصار پائین که مرکز روستا بود و حمام، آسیاب، مسجد و سایر امکانات مهم در این قسمت قرار داشت. با توجه به اینکه مرکز اصلی جمعیت و سکونت در حصار پائین جریان داشت، نام روستا کم کم به پایین ده و سپس به پاده تغییر یافته است.
- برخی معتقد هستند به دلیل این که زمین های روستا بسیار حاصلخیز بودند و برای مردم آن سود زیادی داشتند، به بهره ده شهرت یافتند و به مرور زمان برای تلفظ آسان تر به پاده تغییر یافته است.
ساختمان های قدیمی و خانه های روستا بدون تغییر مانده اند و بافت قدیمی خود را حفظ کرده اند بنابر این قدم زدن در کوچه پس کوچه های آن حال و هوایی خاص دارد. در روزگاران گذشته مسیر جاده عبور کاروان ها تغییر کرد و همین امر باعث شد کم کم خاک فراموشی بر روی روستای پاده بنشیند. امید است این روستا با جاذبه های فراوانی که دارد دوباره به زمان ها پر رونق خود بازگردد.
بدون شک می توان گفت که قلعه قدیمی مهم ترین جاذبه تاریخی روستای پاده استقلعه قدیمی بسیار مرتفع و باعظمت است. وسعت آن بیش از یک هکتار است و از خشت و گل ساخته شده است. دژ کهن در مرکز روستا واقع شده است.ساخت آن به دوران قبل از اسلام باز می گردد اما در طول سال ها مرمت شده و آثار معماری اسلامی نیز بر روی آن مشاهده می شود. دوره اسلامی آن به قرن ۱۳ هجری باز می گردد. این قلعه به شکل مدور بر روی یک محوطه بزرگ و بلند آبرفتی بنا شده است.
در پیرامون آن و بالای تپه عظیم دیوارهای بسیار بزرگی ساخته اند. دیوارهای شمالی آن بسیار بلند و غیر قابل دست رس است، در سمت جنوب که دروازه ورودی در آن احداث شده و احتمالا دارای طاق نیز بوده است، دیوارهای اطراف کوتاه ترند. ورودی قلعه در دوره قدیم دارای یک در سنگی بزرگ بود و برای مدتی از این در به عنوان پل استفاده می شد.
حدود ده سال است که از معادن روستای پاده نمک استخراج می شود. این معدن محل بالا آمدن گنبد نمکی با پوشش گچ و نمک است. یکی از این معادن به شکل کوه است و نحوه استخراج نمک از آن باعث شکل گیری غاری دستکند شده است. معمولا برای ساختن تونل در جاده ها از یک قالب خاص الگو برداری می شود، قالبی که استحکام، دوام و امنیت تونل را تضمین کند.
اما برای حفر دهانه و شکل گیری این غارنمکی تنها فاصله ارتفاع از سطح و عرض در نظر گرفته شده است، بدین معنی که به طور تقریبی ارتفاع دو برابر عرض و به شکل مستطیل است. دقت داشته باشید که ورود به معدن نیاز به کسب اجازه است و احتمال ریزش همواره وجود دارد و بنابر این از ایستادن در دهانه آن خودداری کنید.