سرزمین کوتوله ها در ایران یا روستای ماخونیک یکی از شگفت‌انگیزترین روستاهای ایران شناخته می‌شود. البته لازم به ذکر است که تنها نکته شگفت‌انگیز و جالب درباره این روستا، قدکوتاه مردمان آن نبوده و روستای ماخونیک جاذبه‌های گردشگری بسیار دیگری هم دارد. در صورتی که می‌خواهید بیشتر با این سرزمین شگفت‌انگیز و انسانهای قد کوتاهی که در آن زندگی می‌کنند آشنا شوید، ادامه این مطلب از مجله گردشگری الی گشت را از دست ندهید. در ادامه قصد داریم تا شما را به سفری به سرزمین کوتوله ها در ایران برده روستای لیلی پوت‌ها را کشف کنیم.
برای خرید بلیط هواپیما از الی گشت روی عکس زیر کلیک کنید :
درباره روستای ماخونیک، سرزمین کوتوله ها
روستای ماخونیک که به اصطلاح به نام سرزمین کوتوله ها هم شناخته می‌شود، یکی از روستاهای زیبای کشور در استان خراسان جنوبی در نزدیکی مرز افغانستان است. این روستای زیبا به دلیل داشتن مردمان کوتاه قد و معماری و بافت عجیبی که دارد به‌عنوان یکی از هفت روستای شگفت‌انگیز جهان شناخته می‌شود. این روستا یکی از روستاهای دورافتاده کشور است و به همین دلیل تا چندین سال پیش رفت‌وآمد زیادی به آن جا نمیشد. به دلیل دورافتاده بودن، امکانات روستا هم محدود بود و ازدواج‌ها بیشتر به‌صورت ازدواج فامیلی بودند. تنها چند سالی است که گردشگران و مسافران درباره این روستای شگفت‌انگیز فهمیده‌اند و گردشگری در ماخونیک، سرزمین کوتوله ها، رونق پیدا کرده است.
فرهنگ و آداب و رسوم سرزمین کوتوله ها، ماخونیک
مردم سرزمین کوتوله ها اصالتاً افغان بوده و مهاجرانی هستند که چندین قرن پیش از افغانستان به ایران مهاجرت کرده و در جایی دورافتاده که امروزه با نام روستای ماخونیک شناخته می‌شود ساکن شده‌اند. به دلیل دورافتاده بوند روستا، مردم ماخونیک تا سال‌ها از تکنولوژی محروم بودند و حتی زمانی که با تلویزیون آشنا شدند، تمامی مردم روستا باور داشتند که این تکنولوژی شیطان بوده و کسی در روستا اجازه نداشت از این تکنولوژی استفاده کند. همچنین تا چند دهه قبل خوردن گوشت، سیگارکشیدن و کارهایی ازاین‌قبیل در روستای ماخونیک گناه محسوب می‌شده است. با پیشرفت گردشگری در این روستا و شناخته‌شدن آن، فرهنگ مردم کمی پیشرفت کرده است. اما بااین‌وجود باز هم بسیاری از مردم محلی ماخونیک با باورهای قدیمی خود زندگی می‌کنند و سبک زندگی سنتی خود را حفظ کرده‌اند.
دلیل کوتاه قد بودن مردم ماخونیک چیست؟
در ابتدا باید گفت که مردم اصیل سرزمین کوتوله ها، از نژاد قد کوتاه افغان بوده‌اند و این ژن از ابتدا در آنها وجود داشته است. اما موارد دیگری مانند تغذیه نادرست و عدم مصرف مواد غذایی که برای رشد قد مفید هستند هم در کوتاه ماندن این مردم تأثیر داشته است. همان‌طور که اشاره کردیم، این روستا برای سالیان سال دورافتاده و غیرقابل‌دسترس محسوب می‌شده است. همین موضوع باعث شده است تا تمامی ازدواج‌های داخل روستا ازدواج‌های فامیلی باشند. ازدواج فامیلی در نهایت باعث تقویت ژن کوتاه قدی شده و باعث شده تا این روستا به سرزمین کوتوله ها معروف شود.
معماری روستای ماخونیک و سرزمین کوتوله ها
یکی از نکاتی که ماخونیک را تبدیل به یکی از روستاهای شگفت‌انگیز جهان کرده است، معماری عجیب بناهای این روستاست. خانه‌ها و دیگر بناهای این روستا معماری منحصربه‌فردی داشته که در کمتر روستا یا شهر دیگری مشاهده می‌شود. خانه‌ها به‌صورت پراکنده ساخته شده‌اند و به دلیل این که تمامی مردم این روستا کوتاه قد هستند، افراد با قد عادی نمی‌توانند در این خانه‌ها به راحتی زندگی کنند. ارتفاع درب‌ها و سقف خانه‌های این روستا بسیار کم بوده و متناسب با میانگین قد مردم روستای ماخونیک ساخته شده‌اند. مصالحی که در ساخت خانه‌ها استفاده شده تماماً مصالحی هستند که به طور طبیعی در روستا پیدا می‌شوند. این مصالح شامل گل، چوب و سنگ می‌شوند. برای این که روستا شکل طبیعی خود را هم حفظ کند، خانه‌ها دور از هم و پراکنده ساخته شده است که در بین آنها بتوان فضای سبز و گیاهان روستا را تماشا کرد. البته امروزه تعدادی خانه آجری که به سبک امروزی و مدرن ساخته شده است هم در روستا مشاهده می‌شود. یک برج دیده بانی هم در روستا وجود داشته که سالیان پیش برای حفاظت از مردم ساخته شده است.
غذاهای سنتی سرزمین کوتوله ها
به دلیل دورافتاده بودن روستا، بیشتر غذاهای سنتی ماخونیک هم منحصربه‌فرد بوده و مخصوص مردم این روستا هستند. در غذاهایی که در ماخونیک پخته می‌شوند بیشتر از مواد اولیه‌ای مانند گوجه‌فرنگی، پیاز، زعفران، جو، سیر، گندم و سایر محصولات کشاورزی خود روستا استفاده می‌شود. در ماخونیک خوردن غذاهایی که برنج یا انواع گوشت داشته باشند رایج نیست و غذاها ساده و گیاهی هستند. برای دسر هم معمولاً از میوه‌های طبیعی خود روستا مانند عناب، توت، انجیر، انار، سیب، انگور و بسیاری میوه‌های دیگر استفاده می‌شود. باتوجه‌به فصل، می‌توانید در این روستا میوه‌های مختلفی را پیدا کنید. برای زمستان هم بیشتر میوه خشک میل می‌شود. یکی از غذاهای سنتی ماخونیک که از شلغم و چغندر تهیه می‌شود، پختک نام داشته و یکی از غذاهای اصلی مردم محسوب می‌شود.
سوغات سرزمین کوتوله ها
زنان روستای ماخونیک بیشتر به شغل‌هایی مانند قالی بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی و سفالگری مشغول هستند. مسافرانی که به این روستا می‌آیند میتوانند برای تهیه سوغاتی از این مردم محلی حمایت کرده و صنایع‌دستی ارزشمند آنها را تهیه کنند. خوراکی‌های ماخونیک مانند میوه‌های تازه یا میوه‌های خشک هم جزو سوغاتی‌هایی هستند که می‌توانید برای عزیزان خود تهیه کنید. مردم ماخونیک لباس محلی خاص خود را هم دارند. بسیاری از مسافرانی که به لباس‌های سنتی ایرانی علاقه داشته باشند میتوانند به‌راحتی از خیاط‌های محلی لباس‌های سنتی ماخونیک را تهیه کنند. در این روستا نمی‌توانید بازار رسمی یا مرکز خرید پیدا کنید، اما اگر کمی جست‌وجو کنید می‌توانید از مردم محلی که کالای خاصی را می‌فروشند سوغاتی بخرید.
بهترین زمان سفر به روستای ماخونیک
روستای ماخونیک در یکی از مناطق نسبتاً سردسیر استان خراسان جنوبی در نزدیکی مرز افغانستان قرار داشته و به همین دلیل هم بهترین زمان سفر به این روستا در فصل‌های بهار و تابستان است. در فصل بهار و تابستان نه‌تنها بازدید از روستا آسان‌تر بوده و می‌توانید از طبیعت زیبا و معماری آن لذت ببرید، بلکه جاده‌های منتهی به ماخونیک هم امن‌تر هستند و می‌توانید بدون نگرانی بابت شرایط بد آب و هوایی به این روستا دسترسی داشته باشید. در این دو فصل آب و هوای ماخونیک متعادل بوده، درختان سرسبز هستند و شرایط جاده هم برای دسترسی به سرزمین کوتوله ها مساعدتر است.
نحوه دسترسی به سرزمین کوتوله ها
مسیر دسترسی به روستای ماخونیک با توجه به شهر مبدأ شما ممکن است متفاوت باشد. درصورتی‌که قصد دارید تا از تهران به ماخونیک بروید، باید یک مسیر حدوداً ۱۲۶۱ کیلومتری را طی کنید. اولین مسیر تهران – ماخونیک از مشهد است. باید در این مسیر از شهرهای سمنان، دامغان، شاهرود، سبزوار، گناباد، بیرجند و طبس عبور کرده و سپس به ماخونیک برسید. مسیر دوم از تهران به قم و کاشان است. در این مسیر هم باید به سمت بیرجند رفته و سپس به روستای ماخونیک بروید. امکان سفر به ماخونیک با قطار وجود ندارد، اما در صورت تمایل می‌توانید از پایانه‌های اتوبوس‌رانی برای سفر به خراسان جنوبی و سپس به روستای ماخونیک استفاده کنید.
اقامتگاه های سرزمین کوتوله ها، روستای ماخونیک
در خود روستای ماخونیک نمی‌توانید اقامتگاه یا هتلی برای استراحت پیدا کنید. بازدید از این روستا حدوداً یک یا دو ساعت طول کشیده و در صورتی که در شهرهای اطراف اقامت داشته باشید می‌توانید به راحتی به هتل یا منزل خود باز گردید. اما در صورتی که می‌خواهید در یکی از هتل‌های نزدیک ماخونیک اقامت داشته باشید، نزدیک‌ترین شهر به این روستا، بیرجند است. در بیرجند اقامتگاه‌ها و بوم‌گردی‌های متعددی وجود داشته که آماده خدمات‌رسانی به مسافران هستند.
ایران گردی با الی گشت
ایران روستاهای شگفت‌انگیز بسیاری داشته که سرزمین کوتوله ها یا روستای ماخونیک تنها یکی از آن‌هاست. مردم سرزمین کوتوله ها اصالتاً مهاجران افغان با ژن کوتاه قد بودند که به دلیل افزایش ازدواج فامیلی، همان‌طور کوتاه قد ماندند و سرزمین لیلی پوت‌ها در ایران را تشکیل دادند. در روستای ماخونیک می‌توانید از معماری شگفت‌انگیز خانه‌ها دیدن کرد، از غذاهای منحصربه‌فرد مردم روستا امتحان کرده و از صنایع‌دستی آنها به‌عنوان سوغاتی تهیه کنید. اگر قصد سفر به این روستا را دارید، پیشنهاد ما به شما سفر در فصل بهار یا تابستان است. در این دو فصل آب و هوای روستا متعادل و جاده‌های منتهی به آنها هم امن هستند. برای آشنایی با دیگر روستاهای شگفت‌انگیز ایران و چیدن برنامه ایرانگردی، از سایر مطالب الی گشت هم دیدن کنید.
سؤالات متداول
علت کوتاه قد بودن مردم روستای ماخونیک چیست؟
مردم روستای ماخونیک اصالتاً مردم کوتاه قدی از افغانستان بودند که با ازدواج‌های فامیلی این ژن را تقویت کردند و امروزه تمامی مردم این روستا کوتاه قد هستند.
سرزمین کوتوله ها کجاست؟
سرزمین کوتوله ها در ایران در روستای ماخونیک در نزدیکی مرز افغانستان در استان خراسان جنوبی است. از بیرجند می‌توانید به‌راحتی به این روستا دسترسی داشته باشید.
بهترین زمان بازدید از روستای ماخونیک چه زمانی است؟
در فصل بهار و تابستان آب و هوای روستای ماخونیک متعادل بوده و جاده‌های منتهی به این روستا هم در وضعیت امنی قرار دارند.
مطالب مرتبط :
سازه های عجیب ایران | سفری به دنیای عجایب
۳۷ نظرات
جالب بود انشاءالله به وضع معیشتی این بنده های خدادولت رسیدگی کند.
ان شالله
من هم نظر شما رادارم. هر چند که من در امریکا بیشتر از چهل است زندگی میکنم عجیب علاقه خاصی به هم وطنان عزیزم دارم. فرق نمیکنه کجاى مملکتم باشد.
بهر حال ایرانی هستند دولت ویا ادمهاى خیر خواه اگر میتوانند باید سبک زندگی را در ان روستا تغییر داد ومردم بتوانند از بهداشت ویک زندگی عادى آشنا شوند. انشااله سفر بعدى به ایران بازدید از این روستاى جالب خواهد بود
احسن
احسنت
سلام من بار ها به ماخونیک رفتم کوتاه قد ها انگشت شمار هستن این حرف ها شایعه برای جذب گردشگر است اصلا ریشه افغانی ندارن بیشتر ریشه بلوچی دارند بسیار فقیر هستند
چه خوبه که دانشکده مردم شناسی دانشگاه های معتبر کشور یا وزارت فرهنگ یا سازمان گردشگری و … پیش قدم شوند و با کمک گرفتن از سایر ارگانهای دولتی در کنار این روستا یک منطقه مسکونی به سبک جدید و مقاوم و اصولی درست کرده و در اختیار ساکنان روستا قرار دهند و در عوش محل سکونت قدیمی دست نخورده به عنوان میراث فرهنگی و حفظ شده و موجب جذب گردشگر و در آمدزایی نیز گردد.
عههه نمیدونستم:///
کجای بیرجند؟کدوم طرفاس ندیدم تاحالا -_-
در شرق بیرجند
بعد از سربیشه – در نزدیکی روستای درح
من روستای ماه خونیک نرفته ام ولی سکنه آنجا را در بیرجند زیاد دیده ام و غالباً کوتاه قد هستند
من به عنوان مفسر و لیدر تور در زمینه گردشگری داخلی و خارجی، نظرم اینه که ابتدا خودمون به انجایی که توصیف میکنن بریم و از نزدیک ببینیم تا اغراقی در کار وجود نداشته باشه؛ البته ناگفته نماند که هرکسی یک جور توصیف میکنه و تمامی توصیفات نسبی هستن!
عرض ادب و تشکر ازتیم فرهنگی وسیاحتی الی گشت.منم با آقا یا خانم ساداتی لاجیمی موافقم. این یک راهکار خوب و کارشناسانه ست.هم از بعد صنعت گردشگری و هم آموزش و با بردن سطح بهداشت و سلامت مردم روستا.به امید اونروز…
با سلام از این روستا اطلاعی نداشتم تا حالا جالب بود
کاملا درسته من رفتم
جالب بود روستای با ادمهای کوچک خیلی دیدنی می باشد
خیلی مایلم با تور به این روستا سفر کنم و از نزدیک با آدمها و شیوه زندگی آنها آشنا بشم. حتی اگر مقدور هست فیلمبرداری و مصاحبه ای با این خلق خدا داشته باشم.
این روستا هدف گردشگری است اما همه ی افراد آن کوتاه قد نیستند و تنها خانه های آنها با درب های بسیار کوتاه ساخته شده که گمان می رود به دلیل جلوگیری از پرت انرژی باشد، به هر حال اگر خواستید به این منطقه سفر کنید می توانم راهنماییتان کنم تا خودتان بدون نیاز به هیچ راهنما و هزینه ای به آنجا سفر کنید ، ضمنا سایر روستاها و بناهای تاریخی ، هدف گردشگری و زیبای خراسان جنوبی را از دست ندهید ، موفق باشید
عالی
همچین روستاومردمانی توکشور ما بوده و ماخبر نداشتیم.؟
بنظرم بایدازنظربهداشت وسلامت وآموزش بهشون کمک بشه.
سلام دوستان آیا فرزندان آن منطقه در پوشش نظام آموزشی کشور قرار دارند؟
سلام وضعیت نظام آموزشی در این شهر چگونه است
سلام خیلی ضعیف اند من بارها در این روستا سفر کردم
اینطور که من مشاهده کردم مردم ایران عزیزم در مورد این روستا واکنشی نشان دادند. براى من جاى شکر دارد
باور نکردنی هست که در أین دوره همچین جاهایی هنوز وجود دارد
سلام من مسوول آموزش و پرورش شهرستان سربیشه هستم.در این روستا دبستان و متوسطه اول دایر است. امسال اول دبیرستان رو راه اندازی کردیم. روستای زیبایی است که بیشتر از نظر مردم شناسی، سبک معماری، آداب و رسوم مورد توجه است.هنوز هم مردان قد کوتاه با قد ۱۲۰ سانتی متر در روستا هستند هر چند نسل جدید از قد بالاتری برخوردارند.در شهرستان سربیشه دو روستای شگفت انگیز از هفت روستای شگفت انگیز ایران وجود داره، روستای دیگه چنشت هست که به روستای رنگین کمان یا سرزمین رنگهای شاد معروف است. مردم این روستا اهمیت زیادی به جشن و شادی می دهند، هنوز هم عروسی های این روستا سه شبانه روز طول میکشه و به عنوان میراث فرهنگی معنوی ایران ثبت شده است. عروسی ها ی چنشت بسیار بسیار دیدنی است که اگر در ایام ولادت ائمه به این روستا سفر کنید یکی از زیباترین مراسمات عروسی جهان رو شاهد خواهید بود. مردم این روستا بسیار مهمان نواز هستند و در ایام عروسی شما نهار و شام رو میهمان خانواده داماد خواهید بود
سلام من یازده سال پیش خدمت سربازیم بیرجند روستای اسدیه بود ،از طرف گردان برای پاکسازی منطقه سه روز رفته بودیم لب مرز افغانستان ،من این روستا رو از نزدیک دیدم ولی برای هر کسی که تعریف میکردم باورشون نمیشد جز همخدمتیا ، ممنون که منو یاد این خاطره انداختید ولی یه موضوعی که هست تا جایی که من یادمه تقریبا بیست ساعت ما با ماشینهای لندکروز کل مسیر رو خاکی می‌رفتیم این که شما گفتید جهانگرد و توریست برای دیدن میان یه کم هضمش برام مشکله ،یاعلی
تاریخ۹/۱/۱۳۹۶ازاین‌روستا‌باز دید‌کردم‌که‌تنها‌یک‌نفرازقدیم ترین‌نفرات‌باقی‌مانده‌زن‌ی مهربان‌وخوشرو‌با
۷۵سال‌سن‌بود‌که‌به‌منزلش‌رفتیم‌و چند‌دقیق‌با‌هم‌صحبت‌کردیم واز‌مراسم‌عروس‌و
دامادی‌و‌نحوه‌زندگی‌وبازماندگان حرف‌زدیم که‌برایمان‌جالب‌بود
بسیار جالب و باورنکردنی هست که در أین زمانه هنوز جاهایی إز قبیل روستای ماخولیک وجود دارد
باهمه حرفهاشایدبتوان گفت کاربسیاراشتباه این است که سیستم مردم رابهم زد وباید بگذاریم که به همان سنت دیرینه خود وباهمان وضع موجود به زندگی خود ادامه دهندتااین مردم بااین خصوصیت راحفظ کنیم وشایدبتوان گفت که این خودش ظلم است که انسانهائی با این شکل وشمایل را نابودکنیم وبخواهیم همه رامثل خودمان کنیم واگراونهارامنقرض کنیم دیگرحرفی برای گفتن ندازیم .پس بگذاریم خودشان باشند وخودشان تانسلشان باقی بماند مثل ارگ بم که افتخاری بود حالااگرارگ بم راتغییر میدادیم دیگه حرفی برای گفتن درسطح بین المللی نداشتیم
اگه بی ادبی وجثارت نباشه .واقعا واسم سواله که اخه چرا تو اون روستا مونده اند گناه بچه هایی که در اونجا متولدمیشن چی هست؟روستایی که در قرن ۲۱امکانات اولیه هم ندارد .ومهمتر از اون که که آب هم نیست .واقعا خدا به دادشون برسه
سلام من سال ۱۳۷۴جهت واگزاری فروشندگی نفت به این روستا رفتم واقعا جالب بود
با سلام ممنون از اطلاعات شما خیلی برام جالب بود
همیشه زمانی که متنفرمیشم ازدنیای مثلا مترقی ومدرن پوشالی خودمون ،رویای یه همچین جایی همیشه توذهنم بود بنظرم نتنها اونا بدبخت نیستن بلکه تنها بدلیل دورماندن ازتمام ناهنجاریهای دنیای جدیدبدلایل بسیاری ازجمله سلامت جسم واخلاق خوشبخترین انسانهای این کره خاکی هستن…
با شما بسیار موافقم،دیدگاهتتون رو میپسندم
راست میگه من تو خدمتم تبریزیه سربازبچه جیرفت ی بنام حسین گلی اگه دروغ نگم بچه همین روستا بود۱۲۰سانت قدداشت معافش کردع بودن ولی میخاست خدمت کنه چون پدرش جبهه زیاد داشت(فکرکنم ایران ۸سال جنگ کرد بابای حسین ۹سال جبه موند خخخخ) بعدمن خیلی این کچلو اذیتش میکردم میموندبچه قرجنگ روزی سه ساعت خبر دارنگهش میداشتم بعد اموزشی ۱ماه تو یگان بود خدمتش تموم شد خدایی هرکجا هست حلالمون کنه خیلی ازارش دادم خخخخخخ
من که تاحالا نرفتم ایشالله قسمت بشه برم ، من خراسان رضوی زیاد رفتم ولی خراسان جنوبی نرفتم …
شبهای ماخونیک خیلی سرد هست بر خلاف اینکه منطقه خشک هست،