هر کشوری دارای جاذبه‌های گردشگری متفاوت تاریخی و طبیعی است اما کشور عزیزمان ایران از آن دسته سرزمین‌هایی است که از فرهنگ و تمدنی هزاران ساله برخوردار است و رد پای این تمدن کهن در جای‌جای آن دیده می‌شود. از جمله شهرهای کشورمان که بافتی تاریخی دارد و یادگارهای بسیاری از دوران کهن را در خود جا داده شهر نیشابور در استان خراسان رضوی است. این شهر که بعد از مشهد دومین شهر بزرگ این استان به حساب می‌رود از زمان‌های قدیم خواستگاه بسیاری از دانشمندان و شعرا بوده. اگر دوست دارید با دیدنی های نیشابور آشنا شوید در این مقاله با الی گشت همراه باشید.
همانطور که گفتیم نیشابور دومین شهر بزرگ استان خراسان رضوی پس از مشهد به حساب می‌رود و دارای بافتی تاریخی است. این شهر کهن از سمت شمال با چناران و قوچان، از غرب با شهرستان فیروزه، از جنوب با شهرستان‌های میان جلگه و کوه سرخ و از شرق با شهرستان مشهد همسایه است. طبق کشفیات باستان‌شناسان در این منطقه می‌توان گفت قدمت این شهر به هزاره سوم قبل از میلاد بازمی‌گردد. نیشابور همچنین در دوران خوارزمشاهیان پایتخت ایران بوده و در طول تاریخ از بزرگ‌ترین شهرهای جهان به شمار می‌رفته.
نیشابور در تابستان آب‌وهوایی گرم و خشک دارد و در زمستان آب‌وهوایی سرد. بسیاری از کسانی که به خطه‌ی خراسان و به‌ویژه مشهد سفر می‌کنند در سفر خود سری هم به جاذبه های گردشگری نیشابور می‌زنند. در ادامه با الی گشت همراه باشید تا به معرفی برخی از مشهورترین دیدنی‌های نیشابور بپردازیم.
از جمله مشهورترین و چشمگیرترین دیدنی های نیشابور باید به آرامگاه خیام نیشابوری با معماری فوق‌العاده و خیره‌کننده‌اش اشاره کرد. آرامگاه این ریاضی‌دان، ستاره‌شناس، شاعر و فیلسوف ایرانی در جنوب شرقی نیشابور واقع شده و در حقیقت مجموعه‌ای است که شامل باغ، کتابخانه، موزه، مهمان‌خانه و بنای یادبود می‌شود. باغ این مجموعه از بهترین و زیباترین باغ‌های این منطقه به شمار می‌رود. همچنین گفتنی است بنای یادبود این شاعر و فیلسوف در سال ۱۳۴۱ خورشیدی توسط معمار بسیار برجسته ایرانی یعنی هوشنگ سیحون طراحی و ساخته شد.
این مورد از دیدنی های نیشابور به عنوان یک شاهکار معماری دارای ۱۰ کتیبه است که بر هر کدام از آنها دو رباعی از خیام نوشته شده. تمام جزئیات این بنا باتوجه‌به شخصیت عمر خیام طراحی شده. به عنوان مثل تعداد این کتیبه‌ها ۱۰ عدد ست، چرا که ۱۰ اولین عدد دورقمی محسوب می‌شود. علاوه بر این تندیسی از حکیم عمر خیام در محوطه ورودی باغ قرار دارد که چشم هر گردشگری را به خود خیره می‌کند. در موزه این مجموعه هم آثاری از ابزار ستاره‌شناسی گرفته تا نسخه‌های خطی خیام به چشم می‌خورد.
آدرس: نیشابور، میدان فضل، انتهای خیابان عرفان، باغ خیام
ساعت بازدید: از ۸ صبح تا ۸ شب
از دیگر دیدنی های نیشابور باید به آرامگاه عطار نیشابوری، شاعر و عارف برجسته‌ی ایرانی اشاره کرد. در نزدیکی آرامگاه خیام، اگر از مسیر بلوار خیام عبور کنید و به‌طرف غرب بروید، تندیس عطار نیشابوری را در ورودی مجموعه باغ عطار خواهید دید. دیوار این آرامگاه به‌صورت هشت‌ضلعی ساخته شده و بر روی آن گنبدی باشکوه با کاشی‌های فیروزه‌ای، لاجوردی، سفید و زرد قرار گرفته. چنانچه از بیرون به آرامگاه نگاه کنید متوجه چهار غرفه دورتادور آن می‌شوید که به زیبایی کاشی‌کاری شده‌اند و بالایشان با گچ پوشیده شده است.
این مورد از دیدنی های نیشابور از جزئیات فوق‌العاده‌ای برخوردار است و اصالت و قدمت مقبره تاحدامکان حفظ شده است. گفتنی است سنگ قبر عطار همچون ستونی سیاه در وسط آرامگاه قرار گرفته و در پایین آن هم سنگی به شکل افقی دیده می‌شود که گلچینی از بهترین اشعار عطار با خط ثلث روی آن نقش بسته است. گفته می‌شود این بنا اولین‌بار در قرن هفتم توسط یحیی ابن ساعد ساخته شده و در سال ۱۳۴۱ توسط انجمن آثار ملی مرمت و بازسازی شده. همچنین مقبره پرویز مشکاتیان، موسیقی‌دان ایرانی هم در همسایگی مقبره عطار است و می‌توانید از آن هم دیدن کنید.
آدرس: نیشابور، انتهای غربی خیابان عرفان، آرامگاه عطار
ساعت بازدید: از ۸ صبح تا ۸ شب
آرامگاه کمال‌الملک این نقاش برجسته‌ی ایرانی هم از دیگر دیدنی های نیشابور است که در نزدیکی آرامگاه عطار قرار گرفته. این بنای یادبود، آرامگاه یکی از بهترین نقاشان ایرانی در دوران قاجار است و معماری فوق‌العاده خیره‌کننده‌ای دارد چرا که توسط هوشنگ سیحون معمار برجسته ایرانی طراحی شده.
گفتنی است این بنا، از ۶ ایوان با نقوش کاشی‌کاری معرق برخوردار است و در ساخت آن، هندسه پیچیده‌ای به کار رفته. آرامگاه کمال‌الملک در میان باغی سرسبز و زیبا قرار گرفته و همانطور که گفتیم فاصله خیلی کمی از آرامگاه عطار دارد. بهترین فصل برای بازدید از این بنای یادبود فصل بهار است که باغ و بقعه در زیباترین حالت خود قرار دارند.
آدرس: نیشابور، انتهای غربی خیابان عرفان، مجموعه عطار، جنب آرامگاه عطار نیشابوری، آرامگاه کمال الملک
ساعت بازدید: از ۸ صبح تا ۸ شب
مطالب مرتبط
مسجد جامع نیشابور هم یکی از جالب‌ترین مکان‌های تاریخی و دیدنی های نیشابور است. بر اساس کتیبه‌ای تاریخی که بر یکی از ایوان‌های جنوبی این بنا دیده می‌شود، قدمت این مسجد به دوران حکومت تیموریان می‌رسد و توسط شخصی به نام «پهلوان علی بن بایزید» ساخته شده است.
این مسجد از نوع چهارایوانی بوده و دارای سه مدخل بدون مناره و گنبد است که در سمت شمال، شرق و غرب مسجد قرار گرفته‌اند و این بنا را به محلات قدیمی شهر مرتبط می‌کنند. همچنین بر روی دوپایه ایوان ورودی مسجد دو قطعه‌سنگ دارای کتیبه با تاریخ ۱۰۲۱ هجری قمری دیده می‌شود. مسجد جامع نیشابور در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
آدرس: نیشابور، خیابان امام خمینی، مسجد جامع نیشابور
از دیگر دیدنی های نیشابور از نوع تاریخی آن باید به رباط یا کاروان‌سرای شاه‌عباسی اشاره کرد که در دوران حکومت «شاه‌عباس صفوی» ساخته شده و امروزه یکی از موزه‌های دیدنی شهر تاریخی نیشابور به حساب می‌رود. این کاروان‌سرا در دوره قاجار، برای مدتی کاربرد نوانخانه داشت و محل نگهداری ایتام و مستمندان بود. در دوره پهلوی هم از آن به عنوان پادگان نظامی ژاندارمری استفاده شد.
این بنا بعد از انقلاب، برای مدتی در اختیار جهاد سازندگی بود اما در سال ۱۳۶۷ به میراث‌فرهنگی تحویل داده شد تا بازسازی روی آن انجام گیرد. سرانجام این مجموعه در سال ۱۳۷۴ هم‌زمان با برپایی کنگره جهانی بزرگداشت عطار نیشابوری، تحت عنوان «مجموعه فرهنگی» و «موزه» (گنجینه) شروع به فعالیت کرد. این بنا دارای ۴ ایوان، صحن مرکزی و اصطبل است و در موزه آن آثاری از قبیل سکه، ظروف گلی و فلزی و شیشه‌ای و آثار سنگی به نمایش گذاشته شده است.
آدرس: نیشابور، خیابان امام خمینی، کنار میدان خیام، کاروان‌سرای شاه‌عباسی
ساعت بازدید: از ۸.۵ صبح تا ۹ شب
یکی دیگر از دیدنی های نیشابور که بسیار میان مردم و گردشگرها محبوب است و در حقیقت جاذبه‌ای گردشگری زیارتی به حساب می‌رود قدمگاه امام رضاست. قدمگاه در واقع باغی بسیار خوش آب‌وهوا در دامنه‌ی کوه‌های بینالود است که در زمان صفویه ساخته شده. از دلایل محبوبیت این مکان باید به وجود چشمه و تخته‌سنگی اشاره کرد که طبق روایت‌ها، جای ردپای توقف امام رضا (ع) در این مکان است.
در بازدید از این مورد از دیدنی های نیشابور می‌توانید از بنای بقعه که همان بخش زیارتی است و حمام تاریخی و آب‌انبار در محوطه باغ قدمگاه دیدن کرد. گفتنی است این باغ در حوالی شهر نیشابور قرار دارد و بازدیدکنندگان زیادی در ایام مختلف سال از آن دیدن می‌کنند.
آدرس: ۲۴ کیلومتری شرق نیشابور، باغ قدمگاه
یکی از دیدنی‌ترین مکان‌های هر شهری بازارهایش هستند. نیشابور هم از این نعمت بی‌بهره نیست و بازار سرپوش یا سرپوشیده نیشابور با قدمتی ۵۰۰ساله از بهترین دیدنی های نیشابور به حساب می‌رود. این بازار تاریخی و قدیمی به علت سرپوشیده و مسقف بودن در میان مردم نیشابور به بازار سرپوش معروف است. قدمت این بازار سنتی به دوران صفویه می‌رسد و در فهرست آثار ملی ایران هم ثبت شده است.
از جمله خصوصیات ظاهری این مورد از دیدنی های نیشابور باید به سقف‌های گنبدی با روزنه‌هایی که نور خورشید را در هر گوشه‌ای پخش می‌کنند، در‌های چوبی با نقوش مشبک، گچ‌بری‌های داخل حجره‌ها و ارتفاع متغیر گنبدها اشاره کرد. همچنین حمام گلشن، حمام تاریخی، آب‌انبار و سرای مستوفی از دیگر نقاط دیدنی در این بازار هستند.
آدرس: نیشابور، خیابان امام خمینی، بازار سرپوش نیشابور
ساعت بازدید: از ۸ صبح تا ۱۰ شب
اگر به تاریخ و تمدن کهن ایران علاقه‌مند باشید یکی از جذاب‌ترین موارد در لیست دیدنی های نیشابور برای شما محوطه باستانی شادیاخ خواهد بود. شادیاخ در واقع یکی از نقاط شهر کهن نیشابور است که از نظر تاریخی و گردشگری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کاوش‌های باستانی مختلفی در این منطقه توسط باستان‌شناسان انجام شده. طی این کاوش‌ها کارشناس‌ها توانستند تالار عام، اندرونی، خانه‌های ویژه سفالگری، شیشه‌گری و آهنگری و ظروف و لوازم فرهنگی همچون سازه‌های سفالی، شیشه‌ای و گچ‌بری را در این منطقه کشف کنند.
این محوطه تاریخی در حال حاضر یکی از مراکز باستان‌شناسی در نیشابور به حساب می‌رود و بخشی از بقایای شهر کهن نیشابور در این محل جاگرفته است. لازم به ذکر است این مورد از دیدنی های نیشابور هم در شمار آثار تاریخی ملی ایران ثبت شده.
آدرس: نیشابور، محله شادیاخ، محوطه شادیاخ
ساعت بازدید: از ۷ صبح تا ۹ شب
یکی از جالب‌ترین و شگفت‌انگیزترین دیدنی های نیشابور افلاک‌نمای خیام است که در فاصله‌ی ۶۵۰ متری از آرامگاه خیام قرار گرفته و علاقه‌مندان به علم ستاره‌شناسی در ایام مختلف سال از آن دیدن می‌کنند. با استفاده از این افلاک‌نما می‌توان با نمایی ۱۸۰ درجه به تماشای آسمان و ستاره‌هایش نشست. این بنا دارای سه‌طبقه است که شامل کتابخانه، سالن نمایش و موزه می‌شود.
آدرس: نیشابور، میدان فضل، انتهای بلوار خیام، بلوار شهدا، افلاک‌نمای خیام
از دیگر دیدنی های نیشابور از نوع طبیعی آن که بسیار مناسب حال عاشقان طبیعت‌گردی است آبشار بار است. این آبشار پلکانی با ارتفاعی معادل با ۳۰۰ متر در میان رشته کوه‌های بینالود در شهری با همین نام در منطقه‌ای با طبیعت بکر و زیبا قرار گرفته. پیرامون این آبشار را کوه‌ها و باغ‌های گردو پوشانده‌اند و چشم‌اندازهای فوق‌العاده دیدنی پدید آورده‌اند.
آدرس: شمال نیشابور به سمت روستای بار، حدود ۱۵ کیلومتر جاده خاکی بعد از رسیدن به روستا، آبشار بار
ساعت بازدید: دوشنبه‌ها و چهارشنبه‌ها از ساعت ۸:۱۵ صبح تا ۴ بعدازظهر
یکی از زیباترین مناطق گردشگری و دیدنی های نیشابور دهکده چوبی است. این دهکده در حقیقت شهرکی با خانه‌های چوبی، مسجد و درختان کاج بلند است که توسط «مهندس حمید مجتهدی» ساخته شده. این شهرک یا دهکده از معماری حساب شده و مهندسی بی‌نظیری برخوردار است تاحدی‌که بناهای آن در برابر زلزله هشت ریشتری مقاوم هستند. گفتنی است برای ساخت این دهکده از چوب درختانی همچون کاج، سپیدار، اشن، گلابی، توت، زبان‌گنجشک، گردو و گیلاس استفاده شده.
آدرس: جاده خیام یا جاده نیشابور به اسحاق‌آباد، روستای محمد‌آباد، دهکده چوبی
مورد دیگر در لیست دیدنی های نیشابور روستایی کوهپایه‌ای و بسیار خوش‌آب‌وهوا و زیبا به اسم بوژان است که در ارتفاعات جنوبی رشته‌کوه بینالود قرار گرفته و معماری سنتی بسیار زیبا و پلکانی دارد. گفتنی است بافت مسکونی این روستا به‌صورت متمرکز در شیب ملایم ساخته شد و دارای کوچه‌پس‌کوچه‌های نامنظم است.
آدرس: ۱۳ کیلومتری شمال شرق نیشابور، روستای بوژان
دره هفت غار از دیگر دیدنی های نیشابور و جاذبه‌های طبیعی آن است که در نزدیکی روستای باغرود واقع شده. به علت وجود هفت تنگه به این دره هفت غار می‌گویند و هیچ غار واقعی در آن نیست. این دره آب‌وهوای معتدلی دارد و به‌عنوان یکی از ییلاق‌های محبوب نیشابور از جذابیت‌هایی همچون دیواره‌های سنگی با فرسایش طبیعی و آبشارهای فصلی برخوردار است.
آدرس: نیشابور، جاده باغرود، روستای غار
در این مقاله از الی گشت تعدادی از محبوب‌ترین دیدنی های نیشابور را به شما معرفی کردیم و قدری درباره ویژگی‌ها و علل جذابیت هرکدام توضیح دادیم. امیدواریم توانسته باشیم کمی به شناخت شما از جاذبه های گردشگری کشورمان کمک کرده باشیم.