شهر تفلیس، پایتخت گرجستان تاریخ پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است و بارها ویران شده و دوباره از نو ساخته شده است. تفلیس به دلیل عدم نیاز به ویزا، هزینه های نسبتا ارزان سفر و نزدیک بودن مسافت مقصد بسیار محبوبی برای ما ایرانی ها محسوب می شود. برای بسیاری افراد که به تاریخ، فرهنگ و … علاقه مندید اطلاع در مورد تاریخچه یک شهر و کشور و همینطور حقایق جالب در مورد آن خطه برایشان بسیار جالب توجه است. برای این که در مورد این شهر گرجی بیشتر بدانید امروز قصد داریم ۱۱ مورد از حقایق جالب در مورد تفلیس را با شما در میان بگذاریم که مطمئنا نمی دانستید. در ادامه با الی گشت همراه باشید تا با این موارد آشنا شویم.
مطالب مرتبط: چه زمانی برای سفر به تفلیس مناسب تر است؟ ۷ دلیل برای سفر به تفلیس، پایتخت زیبای گرجستان راهنمای سفر به تفلیس
اولین مورد از حقایق جالب در مورد تفلیس به تاریخچه سکونت انسان در این منطقه اشاره دارد. طی کشفیات انجام شده مشخص شده که از دوران باستان در این منطقه مردمانی ساکن بوده اند. سکونتگاه های باستانی در نزدیکی منطقه قدیم تفلیس تا حد زیادی به خاطر توسعه مسیر تجاری در این حوالی به وجود آمده است. با این حال، ادعا می شود که شاه واختانگ در جریان شکار و خوشگذرانی به طور کاملا تصادفی این سرزمین را کشف کرد و از آن جا که این سرزمین چشمه های آب گرم زیادی داشت شاه تصمیم گرفت در این منطقه شهری بنا بنهد که در حقیقت همان تفلیس امروزی است. جالب است بدانید که نام تبیلیسی (دارنده چشمه های آب گرم) به همین خاطر بر این شهر گذاشته شده است. بر طبق کشفیات باستان شناسان سرزمین تفلیس در دوران باستان و در حدود قرن های ۱ و ۲ بعد از میلاد هم ساکنینی داشته است و محل زندگی بوده است.
تفلیس مملو از کلیساها و مکان های مذهبی تاریخی و قدیمی است و در حقیقت، این کلیساها بخشی مهم از جاذبه های گردشگری تفلیس را تشکیل می دهند. در بین تمام کلیساها، کلیسای آنچیسخاتی در حقیقت قدیمی ترین کلیسای تفلیس است. این کلیسای تاریخی توسط پسر شاه واختان گورگاسالی و در قرن ششم ساخته شده است و یک کلیسای ارتدوکس به حساب می آید. یکی از نکات جالب در مورد کلیسای آنچیسخاتی معماری آن است که با تمام کلیساها و مکان های مقدس در تفلیس کاملا متفاوت است. در سفر به تفلیس پیشنهاد می کنیم حتما از این کلیسای تاریخی و باشکوه هم دیدن کنید.
یکی از حقایق جالب در مورد تفلیس این است که در منطقه تاریخی شهر، محله ای به نام سیدآباد وجود دارد و دلیل این نام گذاری هم زندگی سیدهای ایرانی در این محله بوده است. شهر تفلیس در اصل منطقه آبانتوبانی تا مجسمه سیصد آراگاولی را در بر می گرفت. اما در قرن هفدهم، پسر شاه عباس اول گروعی از سیدهای ایرانی را به این منطقه آورد و در تفلیس ساکن کرد. این منطقه که روزگاری محل زندگی سیدها بوده است امروزه به سیدآباد شهرت پیدا کرده اند.
جالب است بدانید که مناطق امروزی میدان آزادی، خیابان روستاولی، پوشکین و خیابان باراتاشویلی که امروزه مناطق مرکزی و توریستی تفلیس هستند روزگاری بیرون شهر نامیده می شدند. در آن زمان حصارهایی دورتادور شهر وجود داشت که محدوده شهر تفلیس را مشخص می کرد و چون این مناطق در آن زمان آن سوی دیوارهای قرار داشتند بیرون شهر نامید می شدند! در طول قرون وسطی، اشراف و نجیب زاده های گرجی شروع به ساخت و ساز در این مناطق کردند و قصرها و عمارت های باشکوه و زیبایی در این جا ساختند. اولین مراکز تجارت و خرید، کاروانسراها و … همگی در این بخش از شهر ساخته شده اند. به این ترتیب، یکی از حقایق جالب در مورد تفلیس این است که مناطقی که روزگاری بیرون شهر محسوب می شدند به بخش هایی مهم و حیاتی از شهر تفلیس تبدیل شدند.
یکی دیگر از حقایق جالب در مورد تفلیس تاسیس نخستین چاپخانه در این شهر است. در ابتدای قرن هجدهم، واختانگ ششم، جانشین شاه کارتلی نخستین چاپخانه را در شهر تفلیس تاسیس کرد. در سال ۱۷۰۹ اولین کتاب که یک انجیل بود در تفلیس چاپ و منتشر شد و در سال ۱۷۱۲ این چاپخانه مبادرت به چاپ دومین کتاب به نام شوالیه پلنگینه پوش، که یک حماسه مشهور گرجی نوشته شوتا روستاولی است منتشر شد. ساختمان این چاپخانه در حد فاصل کلیسای آنچیسخاتی و کلیسای جامعه سیونی قرار دارد. امروزه آن چه که از این چاپخانه قدیمی به جا مانده است به عنوان یادبود نخستین چاپخانه تفلیس در نظر گرفته می شود.
تفلیس شهری آرام و کوچک بود تا این که در زمان پادشاهی کارتلی-کاختی و از سال ۱۸۰۱ به بخشی از امپراتوری شوروی تبدیل شد. قوانین و مقررات جدید به سرعت در تفلیس اعمال شد تا این شهر را به شهری مدرن و پیشرفته تبدیل کنند. معماری ساختمان ها و بناهای این دوره به خوبی نشان دهنده سبک معماری کلاسیک در اروپا و روسیه هستند. همچنین، مولفه های گرجی مثل بالکن های چوبی، دکورهای شیشه ای، راه پله های مدور و مارپیج و راهروهای نقاشی شده و زیبا هم به این سبک ها اضافه شدند. به این ترتیب تفلیس از یک شهر کوچک به شهری مدرن و اروپایی با ساختمان ها و بناهای باشکوه و مهم تبدیل شد.
کونکا (Konka) تراموا و قطاری قدیمی بود که توسط اسب و روی ریلی باریک کشیده می شد. اولین وسیله حمل و نقل عمومی در تفلیس هم در حقیقت یک کونکا بود که در سال ۱۸۸۳ در شهر تفلیس رونمایی شد. این قطار ظرفیت جابجایی ۲۰ مسافر را داشت و به دلیل استقبال گسترده مردم از این وسیله، در عرض دو سال قطار کونکا مسافتی به طول ۱۶ کیلومتر را پوشش داد. در سال ۱۹۱۲ طول مسیری که این قطار دربرمی گرفت به ۴۵ کیلومتر افزایش پیدا کرد.
یکی دیگر از حقایق جالب در مورد تفلیس چاپ نخستین تمبر پستی است. در سال ۱۸۵۷ تمبر پستی Tbilisi Unica چاپ و منتشر شد. جالب است بدانید که این تمبر نه تنها اولین تمبر پستی گرجستان، بلکه اولین تمبر در کل امپراتوری شوروری به حساب می آمد.
کاراچوگلی (Karachogeli) مردمانی با موقعیت اجتماعی پایین بودند، با این حال این مردمان اصول اخلاقی خاص خود را داشتند. این افراد از بی عدالتی و ناعدالتی متنفر بودند و برای دفاع از حقوق ضعفا، مظلوم، بیوه ها و یتیمان تفلیس مبارزه می کردند. کاراچوگلی ها لباس خاص خود را هم داشتند که یک بالاپوش بلند و سیاه به اسم چوخا بود که همراه با پیراهن ابریشم سرخ و کمربندی نقره ای می پوشیدند.
کینتو (Kinto) هم فروشندگان خیابانی و دوره گرد بودند که روزگاری در تمام خیابان های شهر دیده می شدند. این فروشنده ها طبقی حاوی میوه ها و سبزیجات مختلف را روی سرشان می گذاشتند و بعد در خیابان های شهر پرسه می زدند و محصولاتشان را می فروختند. این فروشنده های کینتو روزگاری جزء لاینفک چهره شهر تفلیس بودند و در هر خیابان و کوی و برزنی دیده می شدند و تصور تفلیس قرن نوزدهم بدون حضور آن ها غیرممکن بود. کینتوها شلوارهای گشاد و سیاه، پیراهن های طرحدار، کمربند و یک حمایل ابریشمی قرمز داشتند.
همان طور که گفتیم تفلیس تاریخ پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته و توسط قدرت های مختلف منطقه بارها مورد حمله قرار گرفته است. یکی از قدرت ها ایران قدیم بوده است: زمانی که ایران به تفلیس حمله کرد همراه با خود مذهب آن زمانشان یعنی آئین زرتشتی را هم به تفلیس آوردند. آن ها حتی یک آتشکده در این شهر ساختند که هنوز هم ویرانه های آن در خیابانی گومی در شهر قدیم تفلیس وجود دارد. این آتشکده امروز یکی از جاذبه های تاریخی تفلیس به شمار می رود.
بعد از انقلاب ۱۹۱۷ روسیه، کمیته قفقازی ویژه ای تشکیل شد و در ۲۶ ماه می ۱۹۱۸ رسما استقلال گرجستان را اعلام کرد. شهر تفلیس به عنوان پایتخت این جمهوری جدید اعلام شد، اما عمر این استقلال زیاد به طول نینجامید. چهار سال بعد، در ۲۵ فوریه ۱۹۲۱ ارتش سرخ بولشویک ها به تفلیس حمله کردند و آن را تصرف کردند. به این ترتیب این کشور استقلالش را برای مدت ۶۹ سال دیگر هم از دست داد.
منبع: theculturetrip.com